Liken, sıkça görülen bir deri hastalığıdır. Kadınlarda erkeklere oranla daha sık rastlanır. Hastalık deride bulgular verdiği gibi, ağız içi ve cinsel bölge gibi alanlarda da belirtiler ortaya çıkabilir.
Hastalık adını eski Yunan dilinde ağaçlarda görülen mantara verilen ad olan “liken” kelimesinden alır. Hastalık hemen her zaman 30-70 yaş arasında görülür.
Hastalığa sebep olan faktör günümüzde halen bilinmemektedir. Bazı infeksiyonlar, genetik özellikler, bağışıklık sistemindeki bozukluklar ve psikolojik stres suçlanan faktörlerden bazılarıdır.
Likende tipik olarak el bileklerin iç yüzlerinde, ön kolda ve bacaklarda kahverengi-mor renkli kubbe şeklinde kabartılar görülür. Bu kabartılar toplu iğne başı kadar küçük olabileceği gibi, birkaç santimetreye kadar da genişleyebilir. Hastaların hemen hepsinde çok şiddetli bir kaşıntı şikâyeti vardır. Deriden başka özellikle ağız içinde de belirtiler görülebilir. Hastalık ağız içinde başladığında ve deride henüz belirti yokken, hastalar çoğunlukla diş hekimine başvururlar. Bu durum tanıda gecikmelere yol açabilir.
Cinsel bölgede de olabilir
Tipik görünüm yanak iç tarafta, dantel benzeri kıvrımlar yapan ağ şeklinde beyazlıklar şeklindedir. Göz ve cinsel bölgede de hastalık belirtileri gözlenebilir. Cinsel bölgede hastalık görüldüğünde, kaşıntı ve yanmaya ek olarak, cinsel ilişki sırasında ağrı da olabilir.
Ağız içinde ve cinsel bölgedeki liken belirtilerinin önemli bir özelliği de, uzun dönemde küçük bir ihtimalle de olsa deri kanserine yol açabilmeleridir. Deri belirtilerinde böyle bir özellik yoktur.
Ağız ve cinsel bölgenin tutulduğu hastaların belirli aralıklarla deri ve zührevi hastalıklar uzmanı tarafından kontrolü gerekir. Şüphede kalınan durumlarda parça alınarak patolojik inceleme yapılmalıdır. Likenin sadece saçta görülen ve kalıcı kelliğe yol açabilen veya sadece tırnaklarda şekil bozukluğu ile kendini gösteren tipleri de vardır.
Kaşıntı giderilmeli
Tedavide öncelikle kaşıntının giderilmesi esastır. Bu hususta ağızdan verilen veya sürme ilaç tedavileri yeterli olacaktır.
Vücutta yaygın olarak belirtiler varsa, ultraviyole ışığı tedavisi de başarılı tedavi seçeneklerinden biridir. Buna karşın yapılan çalışmalar göstermiştir ki, hastalık çoğunlukla iki yılın sonunda tamamen iyileşmektedir. Dolayısıyla tedavi sırasında yan etkisi fazla olan seçeneklerden kaçınılmalı, ancak kalıcı saç kaybı veya deri kanseri gelişimi gibi riskler de göz önünde bulundurularak erken ve yeterli tedavi yapılmalıdır.
