Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide’nin Salı günü Ada’ya gelirken beraberinde, Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’e sunacağı bir belge getireceği haber verildi.

   Altihia gazetesi “Eide Formülle Dönüyor… Türk Yetkililerle de Temaslar” başlığıyla manşete çektiği haberinde, Eide’nin getirmesi ve liderlere sunması beklenen formülün taraflardan hiçbirini tam tatmin etmeyeceğine dikkat çekerek “ancak taraflardan son incelemeyi yapmaları istenecek, aksi halde, Kıbrıs MEB’inde 13 Temmuz’da planlanan sondaj uzak değil” vurgusunu yaptı.

   Anastasiadis’in, “bu sefer görüşmenin, Güvenlik-Garantiler, Toprak ile başlamasını, sonra diğer konuların ele alınması” usulünün izlenmesini önerdiği ancak Kıbrıs Türk tarafının bunu kabul etmediği belirtilen habere göre Eide de dahil Kıbrıs sorunundaki üçüncü taraflar “MEB’de 13 Temmuz’da başlaması planlanan sondaj nedeniyle Kıbrıs sorunundaki durumun daha da karmaşıklaşabileceğine, bu nedenle Kıbrıs sorununda ne olacaksa bu dönemde olacağına” inanıyor.

Yeni formül aranıyor

   Fileleftheros gazetesi de “BM’nden Yakınlaşma Belgesi… Muhtemel Yeni Cenevre Hazırlığı… Yüzde 85’te Anlaşma Görülüyor, Zorlar Varlığını Koruyor” başlıklı haberinde, BM’nin bu hafta, perspektifi kısıtlı olsa da, Cenevre’de yeni konferansı gündeme getirecek bir formül arayacağını yazdı.

   Espen Barth Eide’nin yarın Ada’ya gelerek iki tarafın geçen Çarşamba günü sunduğu iki öneri arasında köprü kurmak için ayrı görüşmeler yapacağını yazan gazeteye göre, oldukça iş üretildiğini ve bunun boşa gitmemesi gerektiğini düşünen BM, müzakere prosedürünü kurtarmayı hedefliyor.

    Gazete “güvenilir” bilgilere dayanarak, BM Grubu’nun, prosedürün şu veya bu şekilde yeni konferansa gideceği düşüncesi ve bir al-ver için şartları oluşturmak maksadıyla önceki haftalarda süreci değerlendirdiğini ve bu değerlendirme ışığında görüşülmüş konuları gruplandırdığını kaydetti. 

   Habere göre gruplandırma aslında Eide’nin selefi Aleksander Downer’in hazırladığı gibi bir yakınlaşmalar belgesidir. BM Grubu, mevcut yakınlaşmaların konuların, yüzde 80-85 gibi önemli bölümünü kapsadığını, yani müzakerenin bu oranda kapandığını değerlendiriyor. 

   Geriye kalan meseleler ise Güvenlik, Toprak ve devletin işleyiş mekanizmaları gibi Kıbrıs sorununun en önemli yönleriyle ilgilidir. Özellikle Rum tarafını ilgilendirdiği (Güvenlik, Toprak v.b.) belirtilen bu konuların açık kaldığına dikkat çekildi. 

BM’nin ve Türk tarafının tezleri örtüşüyor

    Kıbrıs Türk tarafının bu konuların bir konferans çerçevesinde görüşülmesinde ısrar ettiğini, BM’nin de tezinin de bu olduğunu ve konuları gruplandırma çalışmasını da bu nedenle yaptığını kaydeden gazete ancak Eide’nin Anastasiadis’in önerisine (konferansın toplanması, Güvenliğin görüşülmesi, anlaşmaya varılması ve ardından Toprağın görüşülmesi. Toprak’ta anlaşmaya varılırsa diğer konuların da görüşülmesine başlanması) olumlu baktığını yazdı. 

   Habere göre BM ve diğer uluslar arası aktörler, ortamı her iki liderin de bozduğunu savunuyor ancak müzakereler, çalışma grupları ve teknik komiteler düzeyinde üretilen işlerin korunması gerektiğini, hazırlanmakta olan yakınlaşmalar belgesinin, Şubat 2018’de seçilecek Rum yönetimi başkanının alacağı miras olacağına inanıyorlar.

   BM’nin Rum iç cephesindeki siyasi meseleleri de değerlendirmekte olduğuna dikkat çeken gazete “Anastasiadis’in başkanlığa yeniden talip olma niyetini de, AKEL’in aday seçmede zorlanmasını da merkez kanadın bozulmasını da değerlendiriyorlar. Bu olguları planlamalarında dikkate alıyorlar” ifadesini kullandı.