Tinnitus genellikle kulaklarda çınlama şeklinde bir ses duyulması olarak tarif edilir ancak bu ses, tıslama, uğultu, kükreme, tıklama şeklinde de hissedilebilir. Şiddeti yüksek sert, keskin tiz bir şekilde olabileceği gibi hafif, yumuşak bir ses de olabilir. Her iki kulakta veya tek taraflı duyulabilir.
Tinnitus başlıbaşına bir hastalık olmayıp bir semptom, bir belirtidir. Kulak, işitme sinirleri ve beynin sesi işleyen bölümleri ile ilgili bir arızanın belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Dış kulak yolunu tıkayan basit bir kulak kirine (buşon) bağlı olabileceği gibi şiddetli - yüksek sese bağlı işitme kaybı, kulak ve sinüs enfeksiyonları, kalp - damar hastalıkları, Meniere hastalığı, beyin tümörleri, kadınlarda hormonal değişiklikler ve tiroid problemleri gibi daha ciddi durumların da belirtisi olabilir.
Yaşlılarda işitme kaybının ilk belirtisi kulak çınlaması olabileceği gibi ilaçların yan etkisi olarak da görülebilir. Başlanması veya bırakılmasına bağlı olarak tinnitus ortaya çıkabileceği belirtilen yaklaşık 200 ilaç bildirilmiştir.
Yüksek gürültülü ortamlarda çalışanlarda iç kulakta bulunan ve sesin beyine iletilmesinde rol oynayan tüylü duysal hücreler zarar görerek zaman içinde işitme kayıpları ve kulak çınlamasına neden olabilir. Aynı durum yüksek sesle müzik dinleyenlerde de olabilmektedir.
Askeriye, maden alanları gibi yerlerde, yakınlarında yüksek şok dalgası yaratan bir patlamaya maruz kalan kimselerde beynin sesi işleyen bölgeleri zarar görebilir ve tinnitusa neden olabilir.
Pulsatil tinnitus denen nabız atışı şeklinde hissedilen kulak çınlaması çok sık olmasa da, kanın kafa içi veya boyun bölgesindeki akışında problemlere, beyin tümörlerine veya beyindeki yapısal damarsal anormalliklere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu ses bazen kulak içine yerleştirilen bir mikrofonla veya boyun bölgesinden işitme cihazı ile dahi duyulabilir.
Bütün bu nedenlerin dışında, bazı kimselerde hiç bir neden olmaksızın da tinnitus ortaya çıkabilmektedir. Tinnitusun kendisi önemli bir nedene bağlı olmasa da, şiddeti ve inatçılığı yorgunluk, depresyon, anksiyete, konsantrasyon ve hafıza bozukluğu gibi daha ciddi durumlara neden olabilir. Kulakta sürekli bir çınlama ciddi bir duygusal - fiziksel eziyet haline gelebilir.
Çınlama kulak içinde gibi duyulsa da esas işlem beyindeki sesi işleyen hücrelerde olmaktadır. Bilimadamları beyinin nasıl olup da gerçekte varolmayan bir sesi varmış gibi işlediği konusunda ortak bir karara varamamıştır. Yüksek sesle zarar gören duysal tüylü hücrelerin, kaybı telafi etmek için sese aşırı duyarlı hale gelmelerine bağlı olabileceği söylendiği gibi, iç kulaktaki hasarın sinirlerdeki dengeyi bozmasıyla beyindeki sesi işleme merkezlerinde sinyal aktivitesinin bozulması sonucu olabileceği de söylenmektedir
Günümüzde tinnitus için her durumda kesin etkili bir tedavi yöntemi maalesef yoktur. Tinnitus şikayeti yaşayan kişiler öncelikle birinci basamak hekimlerine müracaat edebilirler. Dış kulak yolunda bir buşon (kulak kiri), çınlamaya neden olacak bir ilaç veya sağlık problemi saptanabilir. Sonraki aşama Kulak - Burun -Boğaz hastalıkları uzmanının alanıdır.
Tinnitus günler - haftalar içinde kendiliğinden de kaybolabileceği gibi bazen de aylar hatta yıllarca tedaviye cevap vermeden devam edebilir. İnatçı durumlarda klasik tedavilere tamamlayıcı veya alternatif olarak akupunktur tedavisi önerilebilir.
Akupunktur ve Tinnitus
Geleneksel Çin tıbbında tinnitus Er Ming (kulakta ziller çalması) olarak anılır. Enerji dengesizlikleri yönünden değerlendirildiğinde genel olarak karaciğer ve safrakesesi enerjilerindeki aşırılık tipinde bozukluk veya böbrek enerji sistemindeki eksiklik tipi bozukluk ön plandadır.
Ani başlayan kulak çınlaması, hatta işitme kaybı, duygudurumdan etkilenmesi, başağrısı, başta boşluk hissi, yüzde kızarıklık, gözlerde kanlanma, ağızda acı tad, boğaz kuruluğu, huzursuzluk, çabuk sinirlenme gibi karaciğer enerjisindeki bozukluklara bağlı şikayetlerle kendini gösteren tip en yaygın rastlananıdır.
Kulaklarda dolgunluk, kafada ziller çalması, işitmede azalma, karın ve göğüs boşluğunda dolgunluk hissi gibi şikayetlerle kendini gösteren tıkanıklık tipi ile uzun sürelli orta derecede çınlama ile seyreden, kulaklara bastırmakla şiddeti azalan, işitmenin azalmasıyla beraber görmenin de bozulduğu, bel ve dizlerin ağrıdığı böbrek enerjisi eksikliğine bağlı tip daha az sıklıkla rastlanan durumlardır.
Tinnitusun akupunktur ile tedavisinde vücut akupunkturu ön plandadır. Yüz ve saçlı deriden, kol ve bacaklardan, sırttan kulakla ilgili noktalar seçilerek 20-45dk iğnelenir. Elektroakupunktur ve moksubisyon (akupunktur noktalarının ısıtılması) uygulanabilir. Seans sayısı şikayetlerin şiddetine ve hastalığın süresine göre hergün veya haftada bir olmak üzere değişebilir. Yardımcı tedavi olarak kulak akupunkturu uygulanabilir.
Sağlıklı günler dilerim.
DR. Didem Gülmez
