Kuzey Kıbrıs’ta ‘ekonominin iyi gitmediği’ yönündeki iddialara karşın, son 8 yılda 3’üncü ülşkelerden ve Türkiye’den gelen işçi sayısında dikkat çekici artışların olduğu belirtiliyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faiz Sucuoğlu son 8 yılda 3’üncü ülkelerden gelen işçi sayısında 5,5 kat artış olduğunu ifade etti. Diyalog’a konuşan Sucuoğlu, 2010 yılında 2 bin 917 olan üçüncü dünya ülkesi işçi sayısının 2018’de 14 bin 657’ye yükseldiğini belirtti.
Sucuoğlu, 2010 27 bin 792 olan Türkiye’li işçi sayısının ise 2018’de 33 bin 255’e çıktığını ifade etti.
Sucuoğlu, Türkiye’den gelen işçilerde çok az bir artış olduğunu, ihtiyacın artık 3’üncü ülke vatandaşlarına kaydığını söyledi.
Ekonomik çevreler ise, 3’üncü ülke vatandaşlarının ‘daha çok saat’ ve ‘daha düşük ücretle’ çalıştığına dikkat çekiyor.
Sucuoğlu, göreve geldiklerinde KKTC tarihindeki en yüksek kayıt dışılıkla karşılaştıklarını, “Muhaceret Affı” olarak tanımlanan “Yabancılar ve Muhaceret (Değişiklik) Yasa Tasarısı” ile bu kayıt dışılığı azaltmayı hedeflediklerini söyledi.
Sucuoğlu, Yabancılar ve Muhaceret (Değişiklik) Yasa Tasarısı’na ilişkin Türk Ajansı Kıbrıs’ın (TAK) sorularını yanıtladı.
KKTC tarihinde ilk defa yüzde 20.44’lik bir kayıt dışılıkla karşılaştıklarını dile getiren Sucuoğlu, bunların büyük kısmının 3.ülkelerden gelen kişilerin olduğunu kaydetti.
Sucuoğlu, son 8 yılda 3’üncü ülkelerden gelen işçi sayısında 5.5 kat artış olduğunu ifade etti. Bakan, Türkiye’den gelen işçilerde ise çok az bir artış olduğunu, ihtiyacın artık 3’üncü ülke vatandaşlarına kaydığının görüldüğünü söyledi.
KKTC’ye iş gücü olarak genellikle Pakistan, Bangladeş, Türkmenistan, Vietnam ve Hindistan gibi ülkelerden gelindiğini dile getiren Sucuoğlu, dünyadaki genel dağılıma bakıldığında da iş gücünün bu ülkelerin vatandaşları tarafından beslendiğinin görüldüğünü belirtti.
Muhaceret Affı Yasası’nın Meclis’ten oybirliği ile geçtiğini söyleyen Sucuoğlu, yasanın Cumhurbaşkanı’nın onayından sonra yürürlüğe gireceğini hatırlattı.
Sucuoğlu ayrıca, kayıt dışı olan işçileri kayıt altına alınabilmesi için yaklaşık bir aylık bir süre ile 3’üncü ülkeden KKTC’ye istisnai durumların dışında işçi gelmesini durdurduklarını aktardı. 2019 yılı içerisinde kayıt dışı olarak tespit edilen yaklaşık 750 kişinin deport edildiğini söyleyen Sucuoğlu, aldıkları tedbirler ile kayıt dışı çalışmanın ortadan kaldırılacağını belirtti.
Yatay ve dikey geçişler
Yapılan düzenlemeyle işçi olarak ülkeye gelen kişilerin ancak yatay ve dikey geçiler ile iş veya meslek değişikliği yapabileceklerini de anlayan Sucuoğlu, “örneğin siz adaya tarlada çalışmak için çiftçi olarak geldiniz. O zaman ancak o sektöre yatay geçiş yapılabilir. Başka sektöre geçmek istenildiği zaman ise de o kişinin ülkesine geri dönerek 6 ay kaldıktan sonra tekrar gelebilmesi için ön izin alacak” şeklinde konuştu.
İşverenin getirdiği işçiden sorumlu olduğunu ve imzası olmadan başka bir kişinin yanına geçemeyeceğini söyleyen Sucuoğlu, rakip işletmelerin rakiplerine zarar vermek için işçilere daha yüksek rakam vererek diğer iş yerine zarar verdiğini ve daha sonra da yanına aldığı işçileri durdurma yönünde gitmelerinden dolayı bu önlemi getirdiklerini kaydetti.
Eğitim Bakanlığı ile protokol
Eğitim Bakanlığı ile de protokol imzalayacaklarını söyleyen Sucuoğlu, düz işçilerin dışında KKTC’ye gelecek işçilerin sertifikası olması ve çalışacağı alanda 3 yıllık tecrübe aranacağını vurguladı.
Sucuoğlu, Eğitim Bakanlığı ile iş sınıflarını kategorize ettiklerini ve imzalanacak protokol ile de iş alanlarının ayrıldığının altını çizdi.
Sigortalı bir kişinin birinci derecedeki akrabasının da sigortadan yararlanması için daha önceden geçen bir yasa olduğunu söyleyen Sucuoğlu, işverenlerin KKTC’ye gelen işçilerin eşleri için de yüzde 50, çocukları için de yüzde 25 oranında sigorta primi ödemesi yapılması önerilerini yaptıklarını ve bu konuda çalışmaların tamamlanma sürecine girildiğini kaydetti.
GSS yılların sorununu çözecek
KKTC için 40 yılın en önemli yasalarından biri olan Genel Sağlık Sigortası (GSS) Yasası’na ilişkin de ilk kez Türkiye Cumhuriyeti ile protokol çerçevesinin görüşülerek çalışma yapıldığını dile getiren Sucuoğlu, 2019-2021 tarihli Genel Sağlık Sigortası’nın eylem planlının hazır olduğunu söyledi.
Yasanın 75 sayfa olarak çalışıldığını ve tamamlandığını artık son eksiklerle kontrollerinin üzerinden geçilerek imza aşamasına girdiğini dile getiren Sucuoğlu, bu protokolün yakın zamanda Türkiye Cumhuriyeti yetkilileri ile imzalanacağını vurguladı.
Genel Sağlık Sigortası Yasası’nın en önemli unsurunun, çok cüzi miktar ödeme yaparak, isteyen kişinin isteyen hastane ve doktora gidebilmesine olanak tanıması olduğunu söyleyen Sucuoğlu, Türkiye’deki sağlık sistemin aynısının burada da uygulanacağını söyleyerek, kişilerin ister özel hastane ister devlet hastanesinden kaliteli tüm sağlık hizmetini alabileceğini ifade etti.
Bu yasanın 2020 yılında Meclis’e gelmesini sağlayacaklarını söyleyen Sucuoğlu, bu yasayla yılların sorununu çözeceğini belirtti.