Bunun ana nedeni pahalılık

Abdullah SUİÇMEZ

Hükümet, verilen söz doğrultusunda emeklilerin ve kamu çalışanlarının 13’üncü maaşlarını geçtiğimiz hafta içinde ödedi. Emeklilerin normal maaşları dün ödenirken, çalışanlar da maaşlarını bugün alacak. Böylece; özel sektör çalışanları hariç bir hafta içinde piyasaya para akışı 6 milyarın üzerine çıkmış olacak.

Ancak dört gözle maaşların ödenmesini bekleyen çarşı esnafı, yılbaşı öncesinde beklenen canlılığın olmamasından yakınıyor. Vatandaşların güneydeki mağazalardan alış-veriş yaptığını belirten çarşı esnafı, bunu daha çok kuzeydeki pahalılığa bağladı. Kuzeydeki vergilerin yüksek olması nedeniyle güneydeki fiyatlarla rekabet edemediğini söyleyen Arasta esnafı, KKTC makamlarını gerekli önlemleri almamakla suçladı.

Ne dediler…?

Ahmet Cabacaba

“Bu yıl Arasta’yı ziyaret eden turist sayısı çok düşük oldu. Zaten son zamanlarda da turist gelmiyor. Sanırım yılbaşını kendi ülkelerinde geçirecekler. Güney Kıbrıs’ta marka ürünler ilgi çekiyor, bu nedenle çoğu kişi oraya gidiyor. Üstelik kıyafet, ayakkabı, çanta güneyde daha uygun fiyata satılıyor. Güneye giden insanlar 60-80 Euro’ya marka spor ayakkabıları alabiliyor .Hem marka hem ucuz olunca talep de artıyor. Yerli halk pek Arasta’ya uğramıyor, turist gelişleri de azalınca işlerimiz daha da kötüleşti.”

Özkay Ertayfur

“Rumlar ve güneyde yaşayan yabancılar eskisi gibi kuzeye alışveriş için gelmiyor. Bunun tek nedeni kuzeydeki pahalılıktır. Arasta çarşısı son zamlar ve enflasyondan sonra güneyden daha pahalı hale geldi. Yerli halkın yüzde 80’i daha ucuza ürün almak için neredeyse her gün Rum tarafına gidiyor. Kuzeyde bazı marketler ucuz ama geneli pahalıdır. Esnafın 4 gözle beklediği 13’üncü maaşlar da güneyde harcandı. Maaşını alanlar, parayı Euro’ya çevirip güneye gidip alışveriş yaptı. Yerli halkın çarşımıza pek katkısı olmuyor, kuzeyde yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları o tarafa geçemediği için bu tarafta alışveriş yapıyor. Onlar da güneye geçebilse o zaman tamamen batarız. Böyle pahalılık devam ettiği sürece sıkıntı yaşamaya devam ederiz.”

İmren Özerlat

“Enflasyondan dolayı fiyatlar çok yükseliyor, bu durumdan hem halk hem esnaf kötü etkileniyor. Güneyin cazibesi gün geçtikçe artıyor. Halk daha ucuza kaliteli ürün alabildikleri için güneye gitmeyi tercih ediyor. Bu nedenle kuzeydeki esnaf zor zamanlar yaşıyor. Halkı da suçlamamak gerekiyor; kuzeydeki pahalılık bütçelerin aşıyor ve daha uygun ürün almanın peşine düşüyor. Bu durum ekonominin darbe almasına neden olduğu gibi esnafı da büyük sıkıntıya sokuyor. Hükümet bunu insanların güneye gitmesinin nedenlerini masaya yatırmalı ve gerekli önlemleri almalı. Asgari ücreti yükseltmek veya memurun alım gücünü artırmak da çözüm olmuyor. Üretim yapanlar fiyatlarını artırmak zorunda kalıyor; yapılan zam alım gücünü eşitlemek yerine bazen düşürüyor.”

Hatice Yorgozlu

“Bu yıl ekonomik olarak iyi geçmedi. Geçmiş yıllarda 4-5 defa mal getiriyorduk. Bu yıl ise sadece bir kez ürün alabildik. Çünkü gümrük ve diğer vergilerden dolayı esnaf artık mal getirmekte zorlanıyor. Arasta Rumlar için artık cazip değil. Çünkü çarşımız güneydeki çarşılardan daha pahalı hale geldi.

Ayrıca maaşlara yeterince zam yapılmadan Ticaret Odası, ithalatçı belgelerini pahalı hale getirdi. Yıllık bedel 18 bin liraya çıktı. Gümrük ve diğer vergiler beşe katlandı. Artık esnaf yatırım yapamıyor, sadece çekleri ödeyip günü kurtarıyor.”

Şaziye Kofalı

“Yerli halk özel günlerde, tatillerde, bayramlarda ve yeni yıl arifesinde artık güneye gidip alışveriş yapmayı tercih ediyor. Ancak Rumlar artık kuzeyden alışveriş yapmıyor. Kuzeye gelenler de sadece geziyor. Ama bana göre Rum tarafı ucuz değil. Güneye gidenler bazen sadece gezme amaçlı geçiyor.”

Servet Kaya

“Arasta çarşısında 30 yıldır esnaflık yapıyorum. İlk kez bu kadar kötü bir yılbaşı arifesi geçiriyorum. Eskiden yeni yıla sayılı günler kala yemek yemeğe fırsat bulamazdık. Şimdi ise günlük yemek paramızı çıkaracak satış yapma derdine girdik. Satışlarda yüzde 50 azalma oldu. Eskiden yılbaşında Arasta canlanırdı, şimdi insanlar sadece gezmeye geliyor. Arasta esnafı getirdiği ürünün gümrüğünü bile çıkaramıyor. Biz ürün getirirken devlete vergileri peşin olarak ödüyoruz ama o vergilerin parasını çıkarmak için uzun süre uğraşıyoruz. Umarım 2026 yılı daha iyi geçer.”