Öğleden sonranın sıcağında uyumaya çalışırken haya-limden laleler gelip geçti.
“Benzeyen köze çimende” Kıbrıs laleleri. Benzeyen beyaz yıldıza Türkmenistan laleleri. Benzeyen pembe katmerli güle Lale Angelique. Ve bugün Dutch Grown ad-lı Hollanda menşeli şirketin kataloğunda
içimin gittiği birçok başka lale: Kırmızı sarı Tinka, sarı beyaz Dasystemon Tarda, Beyaz Triumphator.
Bahçemi bu lalelerle doldurmak istiyorum, ama
nasıl?
Rum tarafında otursaydım, hatta Rum tarafı-na geçebilseydimoradaki posta kutu-ma getirtebilirdim ama tanınmamış, adresi Mersin 10 olan bir ülkede oturuyorum.
Dutch Grown da soğanlarını sadece Avrupa Birliği ülke-lerine postalıyor.
Osmanlı genlerimden belki, lale en sevdiğim çiçeklerden biridir.
Ama Azerbaycan’ın güzel türküsü Laleler’deki gibi “Bir qonaq gelesiz bize laleler” demekle olmuyor.
Akdeniz’in aşırı sıcakları nedeniyle lalenin adada yetişti-rilmesi kolay değildir. Ekersiniz ve normal ölçülerinde değil küçücük laleler elde edersiniz. Bir sene sonra hiç çıkmaz veya daha da küçük çıkar.
Lalede başarılı olmak için iddialı değil, bilgili olmak ve adanın iklimine müsait soğanları bulup ekmek gerekir.
Bunların arasında en uygunu adanın kendi lalesi olan Tulipa Cypria’dır. Ama bulamazsınız çünkü dükkânlar-da satılmaz. Kimyevi ilaçlar ve yayılma alanlarının tarım alanları altında kalması,
çocukluğumda birçok yerlerde görülen bu şarap koyusu lalelerin neredeyse kökünü kuruttu.
Bu sene sonbaharda arkadaşım yeşil elli Hikmet Ulu-çam’dan aldığım tohumlardan lale elde etmek için ciddi bir girişimde bulunacağım.
Tohumun laleye dönüşmesi beş ila yedi yıl kadar uzun bir zaman alacaktır ama bu beni yıldırmaz. İnsanın ek-tikleri veya diktiklerinin sadece kendisi için olmadığını çoktan öğrendim.
Eğer Kıbrıs lalesine rastlarsanız kesmemenizi, hele hele sökmemenizi tavsiye ederim. Bir defa Tulipa Cypria ko-ruma altındadır. İkincisi, soğanı o kadar derindedir ki parçalamadan zor çıkartırsınız.
Bir bahçe yazısından öğrendiğime göre; ilkbaharda gür çıkması için sonbaharda ekilen lale soğanının 10 santig-rat derecedeki toprakta üç ay civarında beklemesi gere-kir. Toprak bizde bu kadar genellikle Kasım ayında so-ğur. Bir de ekimi Ocak’tan fazla geciktirmemek lazım.
Soğanları buzdolabında kâğıt veya ağ bir torbada veya yumurta kartonlarında saklayarak doğaya bir numara çekilebilir, ama bu her zaman pratik olmayabilir.
Soğanların çıkardığı gazlar yakında saklanıyorsa
meyveleri bozabilir, bir defa.
En iyi yol Akdeniz bölgesini seven lale soğanlarını seç-mektir. Bunlar 15-40 santimetre boyuna ula-şan botanik veya minyatür lale türleridir. Bir de daha uzun ve uzun ömürlü, birçok çeşidi olan Darwin türü uygundur. Beni bu yazıyı yazmaya sevk eden şu sitede her iki türün bol örneği bulunabilir: (https://www.dutchgrown.eu)
Bu laleler bizim buralara dayanıklıdırlar. Daha da iyisi kendilerini yerleşik yapıp müdahale gerektirmeden ço-ğaltırlar ve arka arkaya her yıl çıkarak ilkbaharda bahçe-ye renk katarlar.
Bu sonbaharda bir yolunu bulup bahçeme mümkün ol-duğu kadar çok lale ekmeye kararlıyım.
04 Mayıs 2021
Galfa 7 Gün Önce
Laleler içinde uyu sevgili Metin
Ege’de Bir Sahil Kasabası 6 Gün Önce
Öğle sıcağında uyumak isterken hayalinden laleler geçen insan : Metin Münir. Metin Bey’in dizinin dibinden ayrılmayan sevgili okuyucuları; biz ne güzel günler yaşadık, ne harika cümleler okuduk böyle. Çok şanslıydık, çok! Metin Bey, şu an sonbahar mevsimindeyiz. Siz burada o lale soğanlarını ekemiyorsunuz ama gittiğiniz yerdeki sonbaharda ektiğinize, orayı da cennete çevirdiğinize ve burada yazılan her şeyden haberiniz olduğuna ve bize gülümsediğinize bütün kalbimle inanıyorum. Sizi çok özledik ve dizinizin dibinden ayrılmaya hiç niyetimiz yok.
Ruh ikizi 6 Gün Önce
Doğayı okuyan, insanı okur. İnsanı okuyan filosof olur. Her ikisini iyi okuyan, adam olur. Her ikisinde en iyisini yaşayıp aramızdan ayrılan, Sayın MM’nin anısına saygıyla.
Yaz 6 Gün Önce
Sana sarı laleler aldım çiçek pazarından sevgili MM.
Ismail Stockholm 5 Gün Önce
Metin abi, sen gittin ama aklımızda kaldın. Hani buralara da gelip misafiri olacaktın. Ruhun şad olsun abim. -Okurun İsveçli Ismo
Yaz 2 Gün Önce
MM’nin yazılarından isminizi hatırlar gibiyim.