Evkafın Maraşla ilgili görüşleri tutarlı mı? Evkaf Maraşın Osmanlı döneminde vakıf malı olduğunu iddia etmektedir. Bu iddia doğrudur. Doğru olduğunu anlamak için belgelere bir göz atmak yeterlidir. Zaten Maraşın Osmanlı döneminde Vakıf malı olduğunu inkar eden de yoktur.
Maraştaki Vakıf arazilerinin İngiliz döneminde Ahkamul Evkafa yani Evkaf yasalarına aykırı olarak özel kişilere devredildiği de kesindir. Ancak bir sorun var . İngiliz Koloni Yönetimi yasa yaparak bu devirleri gerçekleştirdi. ( 12/ 1907 Sayılı Yasa ). İncelendiği zaman açıkça görülür ki ortada bir hile yoktur. Aksine yasa büyük bir titizlikle uygulanmış ve tüm gerçekler tapu kayıtlarına yazılmıştır.
Öyle anlaşılıyor ki İngiliz döneminin ilk yıllarında bir çok malın tapu kayıtları yoktu. Bu nedenle bir malı 10 yıl ihtilafsız ve kendi malı gibi kullanan kişilere tapuya başvurarak tasarruflarında tuttukları malı isimlerine kaydetme hakkı tanındı. Hangi tür malların bu şekilde elde edilebileceği de yasada açıkça belirtildi. Bu mallar arasında vakıf arazileri “arazi mevkufe” de vardır.
Şimdi yıllar sonra deniyor ki Maraştaki vakıf araziler “ arazi mevkufe” türünde değildi. Bu nedenle devirler yasaya aykırı yapılmıştır ve Maraştaki Rum tapuları geçersizdir.
Bu argüman doğru bile olsa dünyamızın tarafsız ve ciddi hukukçuları tarafından kabul edilmez. Çünkü öne sürülen iddia yasanın hatalı uygulandığı iddiasıdır. Böyle bir itirazın yasa uygulanırken yapılması gerekirdi. Bu tür itirazların işlem yapılırken veya hiç değilse makul bir süre içinde yapılması şarttır. Daha geç yapılan itirazlar dikkate alınmaz.
Kaldı ki yasaya göre mallar kullananlar tarafından ihtilafsız kendi malları gibi kullanıldığı için kayıt yapılabilmiştir. Gününde itiraz yapılmış olsa bu devirler zaten yapılmayacaktı.
AİHM ( Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi) nin Maraşla ilgili verdiği kararlar adil mi?
KKTC Cumhuriyet Meclisi Türk Yönetimi kontrolünde malı bulunan Rumların taleplerini karşılamak için TMK ( Taşınmaz Mal Komisyonu) yasası diye isimlendirebileceğimiz bir yasa yapmıştır. 67/2005 ve 13/2008 sayılı bu yasalar AİHM nin baskısı altında, AİHM kararlarını uygulama amacıyla yapılmıştı.
AİHM nin Kıbrıs’la ilgili kararlarını incelediğimiz zaman, AİHM nin bu kararları Türkiye’nin Barış Harekatını yapmaması gerektiği, bunun bir haksız fiil olduğu görüşüne dayanarak verdiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle AİHM, Barış Harekatı nedeniyle mağdur olan Rumları Türkiye’nin tazmin etmesine karar vermiştir. Halbuki hepimizin bildiği gibi Türkiye Barış Harekatıyla Kıbrıs’a Barış getirmiştir. 1974 den beri Kıbrısta insan ölmemesinin nedeni Barış Harekatıdır. Dolayısıyla Türkiyenin cezalandırılması değil ödüllendirilmesi gerekirdi.
Bir tarafta Rum propagandası ile hukuk mücadelesinin olağanüstü başarısı, diğer tarafta Türk tarafının bu alanlardaki pasifliği bu anormal sonucun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu nedenle Uluslararası Mahkemelerde Türkiye ile Kıbrıs Türk Halkı şikayetçi olması gerekirken borçlu veya sanık konumuna konmuştur. Türkiye tazminat ödemeye mahkum edilirken KKTC tapuları da geçersiz kabul edilerek Türk halkının geleceği tehlikeye atılmıştır.
AİHMnin Rum propagandası etkisi altında kaldığı ve Kıbrıs gerçeklerine uymayan kararlar verdiği açıktır. AİHM nin baskısı ile yapılan ve AİHMn in görüşlerini yansıtan TMK ile ilgili yasalar da soruna adil çözüm getirmemiştir. Bu yasaların bir gün çıkmaza girecekleri belliydi. Nitekim uygulamada tıkanma olmuş ve Türkiye “ Niye bu kadar tazminat ödüyorum” diye kendi kendine sormak zorunda kalmıştır. KKTC tapusu olan insanlar da “Niye bu Komisyon benim haberim olmadan benim tapulu malımı tartışarak karar veriyor” diye sormaktadır.
Bu tablo karşısında bu yasalarda değişiklik yapma gereği ortaya çıkmıştır. Ancak böyle bir değişiklik yapılırken yeni düzenlemenin sorun çözücü ve adil olması gerektiğini ve Kuzeydeki Rum mallarıyla birlikte Maraş sorununu da çözmesi gerektiğini düşünmek zorundayız.
Bu aşamadan sonra AİHM in yetkisini tartışmak çok zor veya imkansızdır. Yanlış görüşlerden hareket etse ve soruna kapsamlı bir çözüm getirmese bile AİHM görüşlerinde ısrar edecektir. Çünkü hiç bir Mahkeme görüşlerini değiştirerek çelişkiye düşmek istemez.
Bu koşullarda yasada değişiklik yaparken dikkatli olmak ve AİHM in ret edemeyeceği formüllerle ortaya çıkmak gerekir. Bu formüller AİHM ilkelerine ters düşmeden yasaya işlerlik kazandıran formüller olmalıdır.
Mülkiyet sorununun bireysel olarak çözülmesi mümkün mü?
KKTC de mülkiyet sorunu 1985 Anayasası ile çözülmeye başlanmıştı. Bu tarihte terk edilen Rum malları devletleştirilmiş ve Eşdeğer Mal Yasasında değişiklik yapılarak KKTC vatandaşlarına koçan verilmeye başlanmıştır. O tarihten sonra KKTC de yeni bir mülkiyet düzeni oluşmuştur.
Dünyanın hiçbir yerinde bu kadar uzun sürede oluşmuş mülkiyet düzeni daha sonra tartışmaya açılmamıştır. Hiçbir halkın ülke yasalarına uygun olarak 30 yılı aşkın süredir sahip olduğu koçanlar geçersiz kabul edilmemiştir. Bunun istenmesi ülkede çatışma çıkarma ve kaos yaratmayı istemekle aynı şeydir. Bu isteğin insan haklarını ihlâl ettiği öne sürülebilir.
1985 Anayasası ve Türk tarafının yapıp uyguladığı Eşdeğer Mal Yasası, Kıbrıs’ta mülkiyet sorununun bireysel değil global mal takası ile çözüleceği varsayımına dayanarak yapılmıştı.
Dünyada toplu göç olan yerlerde mülkiyet sorunu genellikle KKTC de yapıldığı gibi global mal takası ile çözülmüştür. Kurtuluş Savaşından sonra Türkiye ile Yunanistan arasında yapılmış Nüfus ve Mal Mübadele anlaşması da bu ilkeye dayanıyordu .
Bu nedenle KKTC nin de sorunu aynı şekilde çözmek istemesinde bir hata yoktu. Rum Yönetiminin de benzer yasaları Rum kesiminde yapması ve iki tarafın tazminat konusunda global bir anlaşma ile bu çözümü tamamlamaları gerekiyordu. Maalesef Rum Yönetiminin aşırı milliyetçi karakteri bu doğru yolun izlenmesini engellemiş ve sorunun kanayan bir yara haline gelmesine neden olmuştur.
AİHM in bir taraftan Türkiye’nin Barış Harekatını haksız olarak yaptığı görüşünü benimsemesi, diğer taraftan KKTC tapularını yok sayması nedeniyle adil kararlar verememiştir. TMK Yasası da sorunu çözecek bir yola girmemiştir.
Bu durumda nasıl bir değişikliğin yasaya işlerlik kazandırabileceğini ve bunu yaparken İnsan Hakları İlkelerine sahip çıkılarak AİHM in ret etmesine fırsat verilmeyeceğini düşünmemiz gerekir. Bulduğumuz çözüm Kıbrısa sürekli barış getirecek bir çözüm olmalıdır. Bunun için hem adil hem de işlerliği olan bir formül bulmak zorundayız.
Eşdeğer uygulamalarında yapılan hatalar ve adaletsizlikler düzeltilebilir mi?
KKTC tapularının dağıtımında bir adaletsizlik olduğu iddia edilmektedir. Bu nedenle bu düzenin bozulmasını ve toplumlararası bir komisyonun kararlarıyla mülkiyet durumunun yeniden düzenlenmesini isteyenler vardır. Annan planı bu ilkeyi benimsemişti. Biraz inceleyince bu görüşün ne kadar sakıncalı olduğunu anlarız.
Eğer eşdeğer uygulamaları şikayetlere neden olmuşsa bunun çözümü yapılacak anlaşmalarla her şeyin alt üst edilmesi ve her tapu sahibinin orijinal mal sahibi Rumla kıyasıya davalaşması olamaz. Bu görüş ülkede kaos yaratacağı gibi çatışmalara ve felaketlere de neden olacaktır. Bu durumda doğru olan KKTC nin kendi iç yasaları ile eşdeğer uygulamalarında yapılmış hataları düzeltmesi ve şikayetleri ortadan kaldırması olabilir.
Bu yapılırken KKTC tapularının geçerliliğini koruyacak ve istisnai haller dışında tartışmaya açmayacak bir görüş bulmamız gerekiyor.
Yeni ve içinden çıkılmaz sorunlar yaratacak değil sorunları çözecek formüller aramalıyız.
(Devam edecek)
Enver Gulbasar 4 Yıl Önce
Diger bir deyisle,Marasi acalim derken evdeki bulgurdan olmayalim.Aksi halde kktc topraklarini da tartismaya acmis oluruz.