Robotların ayak sesleri

Geçen gün bankaya giderek Espasito’ya ve oğluma olan borcumu ödemek için 700 pound çektim. (Para içinde yüzüyor olduğum izlenimini yaratmamak için hemen hesabımda 300 poundum kaldığını söylemek istiyorum.) 

Gıcır gıcır banknotlar verdi bana gişedeki kadın. 

Onları sayarken 50 poundluk high-tech banknotların arkasında Alan Turing’in portresi ve ona atfedilen bir söz olduğunu gördüm.

Söz, kendi çevirim ile, şu idi: "Bu sadece gelecek olanın ne olduğuna işaret eden bir tadımlıktır ve olacak olanın gölgesidir.”

Bilgisayar ve Yapay Zekâ’nın (AI) öncülerinden sayılan Turing, (1912-1954) geçen yüzyılın önde gelen matematikçi, mantıkçı, feylesof ve bilgisayar bilimcilerindendi. Daha çok kriptolog, Alman ordusunun kripto mesajlarını çözüp İkinci Dünya Savaşı’nda Almanlara büyük darbe vurulmasını sağlayan kişi olarak bilinir. Öyküsünün bir bölümünü The Imitation Game adlı birinci sınıf filmde izleyebilirsiniz.

 
“Bu” dediği, hocalarından biri olduğu Manchester Üniversitesi’nde geliştirdiği elektronik bir hesap makinesi idi. Makine uzun ve karışık olduğu için o güne kadar altından kalkılamayan hesaplamaları yapabiliyordu. 

Turing bir gün Yapay Zekâ’nın (robotların) insan zekâsıyla boy ölçüşebileceği ve bağımsız düşünme yeteneğine sahip olacağı inancındaydı.

AI konusunda bir ilerleme haberinin çıkmadığı gün neredeyse yok. 

Yapay Zekâ’nın yapay olmaktan çıkacağı zamanlar çok uzakta olmamalı. 

Konuşma yoluyla insanlarla etkileşen Chatbot’lar - “laflama robotları” - daha şimdiden bu yönde muazzam ilerleme kaydetti. İnsanların yaptığı işleri (bankacılık, hukuk, araştırma) devralmaya başlayacağı üniversite mezunu profesyonellerin kâbusu hâline geliyor.

Robot daha az paraya mal olarak günde 24 saat çalışabilir, paydos etmesine gerek yoktur, ne tatile ne de greve gider. İnsana neden para harcansın?

ChatGPT adlı bir chatbot mahareti ile Silikon Vadisi’nde sansasyon yaratmış durumda.

Bugün için AI mekanik becerileri ve hareketleri ilkel olan bir makineye benziyor. Ama yarın sentient “algılayan ve hisseden” olur ve Turing’in öngördüğü gibi bağımsız düşünme yeteneğini kazanırsa ne olacak? 

Kendi mükemmel olmayan bir yaratık olan insanın yarattığı insan fotokopisi bir insan, yani bir robot, insandan daha yüksek kapasite içereceği için muktedir olacağı iyilikler ve kötülükler de insanınkinden büyük olacaktır. 

Bunlardan hangisi daha ağır basacaktır sizce?

Turing AI sahasındaki atılımları görmeden genç sayılabilecek bir yaşta öldü. Eşcinselliğin suç olduğu 1952’te hapis cezası almış ve hapishaneye girmemek için ilaçla hadım edilmeyi seçmişti. İki yıl sonra gözden düşmüş olarak ve belki de intihar ederek, öldü. 

İngiliz istihbaratı devreye girerek Alman kriptosunu kıran ve belki de yüzbinlerin uzayan savaşta hayatını kaybetmesini önleyen Turing’i kurtarabilirdi. Ama kılını kıpırdatmadı.

İngiliz Hükûmeti 2009’da resmen Turing’e reva görülenler için özür diledi. 2019’da da Kraliçe Elizabeth’in resmi kraliyet affına mahzar oldu.

Şimdi mezarında daha rahat uyuyor mu dersiniz?