Diyalog Gazetesi
2022-05-17 09:43:44

Göbeklitepe’nin sırrı

Metin MÜNİR

metinmunirt24@gmail.com 17 Mayıs 2022, 09:43


Göbeklitepe

Geçen yüzyılın dünyadaki en önemli arkeolojik keşfi olan Göbeklitepe’ye yaklaştığınızda dönüp geriye bakarsanız Toros Dağları’nın eteklerinden başlayıp Suriye hududuna kadar uzanan Harran Ovası’nı görürsünüz. 
İnsanların hayatlarını avlayarak ve toplayarak idame ettirdikleri çağlarda uluslar, devletler, sınırlar yoktu. 
Harran Ovası olarak bildiğimiz yer, Fırat ve Dicle nehir sisteminin içerisinde buralardan başlayıp bugünkü Suriye’yi de içine alarak Irak’ın bittiği yere kadar uzanıyordu. 
Arkeologlara göre, iklimin uygun, toprakların bereketli olduğu bu bölge medeniyetin doğduğu yerdir. Akatlar, Sümerler, Babil ve Asur medeniyetleri buralarda filizlendi. Zaman konsepti, matematik, tekerlek, haritacılık ve yazı gibi dünyayı değiştiren buluşlar burada yapıldı.

Arkeologlara göre, dünyanın ilk tapınağı olan Göbeklitepe de varlığını bu ovaya borçludur. 
Urfa şehrinin 18 kilometre kuzey doğusunda yer alan ören yeri, yuvarlaklar içerisine oturtulmuş boyları üç ile altı metre arasında değişen, T biçimindeki 10-12 dikilitaşın bulunduğu bir alandır.
Milattan on bin yıl önce dikilmesine başlanan bu sütunların üzerine işlenmiş ceylan, yılan, tilki, aslan gibi hayvan figürleri ve ne anlama geldiği bilinmeyen soyut semboller var. 
Göbeklitepe, eğer arkeologların tahminleri doğru ise, insanın yerleşik hayata geçtiği ve uygarlık olgusunun başladığı yerdir. 
Neden burası? 
Burada toprak o kadar bereketli, av hayvanı ve yenecek bitki -yabani mercimek, buğday, siyez buğdayı, arpa, nohut ve bezelye– o kadar boldu ki göçebeliği bırakıp yerleşmeyi daha uygun buldular.
Gıda depolamayı, ehlileştirmeyi, ekip biçmeyi öğrendiler.
Genel kanaat, Göbeklitepe’nin Harran Ovası’nda bu işleri beceren insanların bir araya gelip inşa ettiği tapınak olduğudur. Arkeologları bu düşünceye sevk eden Göbeklitepe’nin bir yerleşim yeri olduğuna dair hiçbir emare bulunmamasıdır. 
Göbeklitepe’yi meydana getiren taş sütunlar ve bu sütunları yapmak için kullanılan taş aletler gün ışığına çıktı, ama buluntular arasında bunların neden ve hangi amaçla orada olduğuna dair bir iz yok. 
Bir başka ve daha da büyük bir muamma var: Tapınak olarak nitelendirilen büyük sütunlu yerler, yüzlerce yıl kullanıldıktan sonra üstü kapanarak gömüldü. Alanın daha dar bir bölümüne dikilen daha küçük sütunlar kullanılmaya devam edildi. Tahminen iki bin beş yüz yıl kullanıldıktan sonra burası da terk edildi.
Bunun da sebebi meçhul.

Ören alanının büyük bir kısmı daha kazılmadığı için oralarda ne olduğu ve bize ne anlatacağı bilinmiyor. Ama ne anlatırsa anlatsın Göbeklitepe’nin nasıl bir insan topluluğu tarafından hangi amaçla kurulduğunu ve neden üstünün örtülüp terk edildiğini hiçbir zaman öğrenemeyeceğiz.
Göbeklitepe’yi inşa eden avcı ve toplayıcılar yazının ve tekerleğin icadından altı bin yıl önce, çanak çömlek yapımının ve metal işlemenin bilinmediği Taş Devri başlarının insanlarıydı. Arkeologlar bu çağda insanın ortak bir dini inanca ve anıtsal eserler yaratacak örgütlenmeye sahip olmadığını sanıyordu. 
Ama öyle değilmiş… 

Perşembe: 
Kelaynaklar: Bolluk ve Yok Oluş.

Yorumlar (21)

Faruk Ercan 2 Yıl Önce

Çok teşekkürler MM. Sağlıcakla yaşayın.

ARDA GENÇ 2 Yıl Önce

BAŞKANLIK SİSTEMİYLE BİRLİKTE KİMSE ÜLKEMİZDE SİYASİ AMELİYATLAR YAPAMAYACAKTIR.EN ÖNEMLİSİ DE DÜNYA BİZİ TANIYACAKTIR.VE RUMLAR GİBİ AVRUPA BİRLİĞİNE ÜYE OLACAĞIZ.PARA BİRİMİMİZ EURO OLACAKTIR.MİLLİ GELİRİMİZ EN AZ 10 KAT ARTACAKTIR.RUM TARAFINDA BAŞKANLIK SİSTEMİ VAR.AYRICA RUMLAR'DA BİZDEKİ GİBİ 59 GÜNDE BİR 5 GÜNDE BİR HÜKÜMET İSTİFA ETMİYOR.ZIRT PIRT HÜKÜMET DEĞİŞMİYOR.ZIRT PIRT BAKANLAR KAFALARINA GÖRE İSTİFA ETMİYOR.RUM TARAFINDA 5 YILDA BİR SEÇİM YAPILIYOR.VE 5 YILDA BİR HÜKÜMET DEĞİŞİYOR.ŞU ANKİ SİSTEM ÜLKEMİZDE SADECE İSTİKRARSIZLIK YARATIYOR.RUMLAR GİBİ BAŞKANLIK SİSTEMİNE GEÇMELİYİZ.

m.şakir 2 Yıl Önce

Çok komik bir adı var. Göbeklitepe :))))))))

Mustafa Yüksel 2 Yıl Önce

Avcı ve toplayıcı insan için beslenme ve üremeden sonra en elzem ihtiyaç dinmiş. Kendi yarattığı bu Din’i geliştirmek ve daha etkili kılmak için kolları sıvamış tapınak yapmış. İlk iş bölümü de bu inşaat sırasında ortaya çıkmış olmalı. O zamanın ‘’işçi ve ustalarını’’ öbür acvı/toplayıcıların beslemesi gerekiyordu. Çok muhtemelen bu tapınak işi yerleşik hayata geçmelerine yol açtı.

Ruh İkizi 2 Yıl Önce

Kavimler bir bir yok olmuş. Sebepler rivayet. Küresel ısınma gerçek...Teşekkürler Üstadım.

Ahmet 2 Yıl Önce

Sizin yazınız da Göbeklitepe'nin sırrını aydınlatan bir ışık yansıtmadı, maalesef.

kadri 2 Yıl Önce

2008 model fiat albea aracımı yeni bir araç alacağım için satıyorum. 1.4 fire active modeldir, benzin ve lpg lidir. Manuel vitesli, sorunsuzdur. fiyat 105 bin tl dir. lütfen pazarlık teklif etmeyiniz. lefkoşa surlariçinde dükkanım var. isteyen gelsin hem çayımı kahvemi içsin hem de iki çift laf etmiş oluruz. ayrıca daha önce kampta taş çatlasa 2-3 kere kullandığım çadırım mevcuttur. ilgilenenler olursa onunla ilgili ayrıca bilgi veririm. hayırlı günler. not: evimin odasını da kiralamayı düşünüyorum. belki ihtiyacı olan varduır. haber ederseniz konuşuruz. buradan yazarsanız talebe göre iletişim bilgilerimi verecem. talep yoksa vermeme gerek yok.

m.şakir 2 Yıl Önce

Bayramda Göcek'te soğuktan donduk. Şu küresel ısınma olsa da denize girsek diye dua ettik. Ama netice sıfır !

m.şakir 2 Yıl Önce

Küçük harf ile yazarmısınız lütfen. İlkokul çocuğu değiliz herhalde. Yoksa öylemiyiz ?

m.şakir 2 Yıl Önce

Bende de Reno Maybah var. Meraklısına.

Hasan Nuri 2 Yıl Önce

Sayın Kadri, dibe vurmuş KKTC de siz de mi batıyorsunuz acaba ! Arabanızı reklam verecek başka yer mi bulamadınız ! Arabanızı ,Evinizi , Çadırınızı Sayın Münir’in yorumlarında değil de bir gazetede ilan vermeniz daha iyi olmaz mı !!

kadri 2 Yıl Önce

baktım isteyen istedğini yazıyor ben de ilan yazayım dedim yanlışmı yaptım?

ARDA GENÇ 2 Yıl Önce

Önünü görebilen var mı? Reşat AKAR 17 Mayıs 2022 - 09:42  249            Yazarın Diğer Yazıları                    16 Mayıs 2022 - 09:40 - İki tarafın farkını görmeli                    15 Mayıs 2022 - 04:42 - Sine-i millet, ya da sineye çekmek                    14 Mayıs 2022 - 10:22 - Yapılması gereken bellidir                    13 Mayıs 2022 - 09:44 - Sihirbazlık da geçersiz                    12 Mayıs 2022 - 09:40 - Acil önlemlere ihtiyaç vardır                      Ambargolar altında kırılıyoruz...    Öyleyse çözüm...    Hemen şimdi...    Uluslararası hukuka uyum için...    Portakalları satmak için...    Londra’ya direkt uçmak için...    Ayşe’cikleri, Hasan’cıkları daha güzel bir ülkede yaşatmak için...    Gözü kör olsun ambargoların...    Başımıza ne geliyorsa bu ambargolardan geliyor...    Beş kişinin çalışması gereken ekonomik kuruluşlara 50 kişi istihdam ederek, üretim maliyetlerini yükseltirsen satamazsın…    Ama bu gerçeği seçmene anlatamadığına göre suçu ambargoya yükleyeceksin…    “Rumlar nefes almamızı istemiyor” diyeceksin…    Aslında Rumların büyük bir çoğunluğu nefes almamızı istemiyor…    Bu gerçek olmakla birlikte, düşük maliyetli ürünlerimizi satmaya engel de olamıyor…    Ürettiklerimizi ‘rekabet edebildiğimiz sürece’ satabileceğimizi hepimiz biliyoruz…    Bunca yıl yalan dolanla durumu idare etmiş olabiliriz…    Ama buraya kadar…    Planlı bir üretim politikamız yok…    Üretmek için çaba harcayan da yok denecek kadar az…    Öyleyse hangi ambargodan söz ediyoruz?.. Güneyde zamlar yakıyor    Bakın Güney Kıbrıs’ta son bir ay içinde zorunlu tüketim maddelerine yüzde 80 oranında zam geldiği açıklandı…    O yüzden Türk çarşısının daha cazip olduğunu düşünerek kuzeye geçen Rumların sayısı önümüzdeki süreçte daha da artacak…    Satmak ve kazanmak istiyorsak çok dikkatli olmak zorundayız…    Öncelikle kara sınır kapılarından geçişleri kolaylaştırıcı adımlar atılmalı…    Yeni kapıların açılması kadar, mevcutlarda daha çok muhaceret memuru görevlendirilmelidir…    Aylardan beri uyardığımız halde bu konuda alınan önlemlerin yetersiz olduğunu üzülerek izliyoruz…    tv2020’de sürekli “Metehan’da yine izdiham” anonsları yapılıyor…    Fakat ‘bakanlar’ bunlara bakmıyor…    Ondan sonra da mali krizden söz ediliyor…    Basit işleri dahi yapamıyorsanız, önümüzdeki süreçte daha çok kriz yaşayacaksınız…    Bunun başka türlüsü olamaz…    Öyleyse önce kapılardan geçişler kolaylaştırılacak, sonra ‘dürüst ticaret’ için herkes uyarılacak…    Bir markette 15 TL olan 5 litrelik su, 15 metre ötesindeki markette 36 liraya satılmamalı…    Anladık bu sistemin adı liberal…    Ama bizim kalıbımız buna uyum sağlayamıyor…    Bizdeki sistemin adı “kazıkla da korkma”dır…    Ama nereye kadar?..    Kötü ticaretin sonu kötü biter…    Ticaret, Sanayi Odaları ve Marketçiler Birliği bu konuda üyelerini sürekli uyarmalı, hatta ceza yöntemine başvurmalıdır…    Ayağımıza gelen fırsatları yitirmeden ve halkımızı daha fazla ezmeden piyasa aktörleri doğru yolu bulmalıdır…     YORUM EKLE Adınız Soyadınız Yorumunuz Gönder YORUMLAR Hasan Nuri Londra’ya direk uçuşları bir tarafa bırakalım bugün Ercan’dan Londraya olan tüm uçuşlar İstanbul’da bitiyor ! İstanbul’dan ise tekrar uçak değişimi aktarmalar ve beklemeler neticesi bir Londra Ercan yolculuğu 10 saat alabiliyor ! Mevcut MR. No Cumhurbaşkanımız ile Lomdraya direk uçuşların olabilmesi hayalimizin de ötesindedir , kötü siyaset ve iş yapamaz yoneticilerimiz neticesi KKTC de açık bir Maphushanede yaşamaya mecbur edilen Kıbrıslı Türkler mevcut Hükümetlerimiz ile ne gibi bir gelecek bekleyebilir ki ! KKTC nin geldiği noktada Rumlar nefes almamızı istemiyor da iş yapamaz Hükümetlerimiz bizlerin nefes almasını mı istiyor yanı ! Mevcut vatan millet Sakarya Siyasetimiz ile bırakın daha çok sınır kapıları açmayı elimizden gelse mevcutları bile kapatırız ! Egemen ayrı Devletimiz siyaseti ile ne Rumlar’ı ne AByi ve ne de BMyi istemiyoruz , Rumlar gelmesinler satmayalım, Eski Turizm ve Yatırımcıyı zaten artık gelmiyor Dünyaya açılmak da istemiyoruz Burası Avrupa diye getirdiğimiz Afrika kökenli kardeşlerimizle biz bize kalıp yaşamak İstiyoruz , var mi daha iyi olmamızı isteyen bizi yöneten bir siyasetçimiz !!  (2) (0) ARDA GENÇ BAŞKANLIK SİSTEMİYLE BİRLİKTE KİMSE ÜLKEMİZDE SİYASİ AMELİYATLAR YAPAMAYACAKTIR.EN ÖNEMLİSİ DE DÜNYA BİZİ TANIYACAKTIR.VE RUMLAR GİBİ AVRUPA BİRLİĞİNE ÜYE OLACAĞIZ.PARA BİRİMİMİZ EURO OLACAKTIR.MİLLİ GELİRİMİZ EN AZ 10 KAT ARTACAKTIR.RUM TARAFINDA BAŞKANLIK SİSTEMİ VAR.AYRICA RUMLAR'DA BİZDEKİ GİBİ 59 GÜNDE BİR 5 GÜNDE BİR HÜKÜMET İSTİFA ETMİYOR.ZIRT PIRT HÜKÜMET DEĞİŞMİYOR.ZIRT PIRT BAKANLAR KAFALARINA GÖRE İSTİFA ETMİYOR.RUM TARAFINDA 5 YILDA BİR SEÇİM YAPILIYOR.VE 5 YILDA BİR HÜKÜMET DEĞİŞİYOR.ŞU ANKİ SİSTEM ÜLKEMİZDE SADECE İSTİKRARSIZLIK YARATIYOR.RUMLAR GİBİ BAŞKANLIK SİSTEMİNE GEÇMELİYİZ.  (0) (1) ARDA GENÇ ÇATLASANIZDA PATLASANIZDA BU ÜLKEYE ENİNDE SONUNDA BAŞKANLIK SİSTEMİ GELECEKTİR.KKTC HALKININ %60'I BAŞKANLIK SİSTEMİNİ DESTEKLİYOR. ÇÜNKÜ PARLAMENTER SİSTEMİN YILLARDIR BU ÜLKEYE İSTİKRARSIZLIKTAN BAŞKA HİÇBİR ŞEY GETİRMEDİĞİNİ GÖRDÜ.BANA DÜNYA ÜZERİNDE 59 GÜNDE BİR 5 GÜNDE BİR HÜKUMETİN DEĞİŞTİĞİ BİR ÜLKE GÖSTERİN.HİÇ BOŞUNA DÜŞÜNMEYİN KKTC'DEN BAŞKA BİR ÜLKE BULAMAZSINIZ BU ŞEKİLDE.RUMLAR 1960'TAN BERİ BAŞKANLIK SİSTEMİYLE YÖNETİLİYOR. BAŞKANLIK SİSTEMİ KÖTÜ BİR ŞEY OLSA NEDEN RUMLAR 62 YILDIR BU SİSTEMİ KULLANIYOR.AYRICA TÜRKİYE'NİN VEYA BAŞKA BİR DEVLETİN BAŞKANLIK SİSTEMİ BENİM ÜLKEMİ İLGİLENDİRMEZ.KKTC'NİN BAŞKANLIK SİSTEMİ BAŞKAN ÜZERİNDE DENGE DENETLEME MEKANİZMASININ YÜKSEK OLDUĞU, YASAMA YÜRÜTME VE YARGI ERKLERİNİN KIRMIZI ÇİZGİLERLE BİRBİRİNDEN AYRILDIĞI,KUVVETLER AYRILIĞI İLKESİNİN ÇOK GÜÇLÜ ŞEKİLDE UYGULANDIĞI BİR SİSTEM KKTC'NİN BAŞKANLIK SİSTEMİ OLACAKTIR.AYRICA ÜLKEMİZİN ADI BAŞKANLIK SİSTEMİYLE BİRLİKTE KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ OLARAK DEĞİŞECEKTİR.ELEŞTİRİYE,GÖRÜŞ VE ÖNERİYE TAHAMMÜLÜ OLMAYAN YORUM ALTLARINA HAKARET VE KÜFÜR YAZANLARLA DA HUKUK ÖNÜNDE KARŞILACAĞIZ.

Ege’de Bir Sahil Kasabası 2 Yıl Önce

“Yerleşik hayat” ve “uygarlık kelimeleri hep yan yana anılıyor. Daha önce yine bu köşede bahsettiğim Engin Geçtan’ın “Hayat” adlı kitabında, tarihçi Will Durant’ın “yaban” olarak adlandırdılan toplum ve toplulukları da uygar olarak kabul ettiğini yazar ve ekler: “Çünkü bir yaban da yaşamını en iyi şekilde sürdürebilmek için geliştirdiği ekonomik, politik, zihinsel ve ahlaki alışkanlıkları ve kurumlarıyla, kabilesinin taşımakta olduğu geleneksel mirası kendinden sonraki kuşağa aktarır.”

Χαρίκλεια 2 Yıl Önce

Θα ήθελα να αγοράσω το αυτοκίνητό σας. Αλλά πρέπει να πάρω πίστωση από την τράπεζά μου. Παρακαλώ καλέστε αν είναι δυνατόν για να με βοηθήσετε στο 22333233

kadri 2 Yıl Önce

valla rum bir kardeşimiz bu kişi galiba. rumca bilmediim için arayamam. ama demek 2 ülke birleşse falan ya da metin abinin dediği gibi kapılar açılsa aracımızı da satabilecez. valla bu iş aklıma yattı.

Turkish power 2 Yıl Önce

Bende de 2020 s400 fourmatik var 50 binde taliplisi var mi sayın Münir kozmik evrenlere dalisiniz hayırlı olsun

Aciz Yönetim 2 Yıl Önce

Ardalar, törkişler, mörkişler cirit atıyor. Yorumlar pislik içinde. Siteyi lağım götürüyor. Evet bu spammer'ların yaptığı terbiyesizlik eyvAllah. Ancak diyalog yönetiminin yaptığı ondan da büyük bir kabahat. İnsan sitede asgari bir denetim yapar. Sen sabahtan akşama kadar yok kıbrıslıların hepsi memur oldu, yok belediye çalışmıyor, hiçbir şeyimiz doğru düzgün çalışmıyor de, ama kendi evini temiz tutmaktan aciz bir şekilde yaşa. Önce diyalog denen yapıyı bu rezilliklerden, bu ahlaksız "spammer"lardan kurtarın, sonra atıp tutarsınız. En azından tutarlı olun.

Turkish power 2 Yıl Önce

Aciz yönetim sen palikarya zangiclarini tercih edersin 50yildir 2elinle bir yerini Dogrultamamissin bırak geyiği geç Rum'un zangicluguna

eyyup Ocak 2 Yıl Önce

Acaba Metin Münir ne düşünüyordur dediğim konulardan biri hakkında daha yazı kaleme almanıza mutlu oldum. Umarım belli aralıklarla bu konuda yeni gelişmeler olduğunda bizimle görüşlerinizi paylaşmaya devam edersiniz. Saygılarımla...

Ilker Cankara 2 Yıl Önce

Törkişler, mörkişler ne demektir?????? Ne kadar terbiyesizce bir hitap tarzi bu??????

Sitemizden en iyi şekilde faydalanmanız için çerezler kullanılmaktadır.