KKTC Bakanlar Kurulu, KKTC Merkez Bankası ve Kuzey Kıbrıs Bankalar Birliği’nin eş zamanlı olarak ortak şekilde aldıkları “Covid-19 Yaklaşımı” kararları gereği ödeme güçlüğüne düşen vatandaş ve ticari şirketler için canlı kredilerin yapılanmasının önü 2 Ekim 2020 tarihinde yasal olarak açılmıştı. Benzer bir kararla KKTC Bakanlar Kurulu 1 Mart 2021 tarih ve 52 sayılı resmi gazetede 16/2021 sayılı “Kredilerin Yapılandırılmasına İlişkin Yasa Gücünde Kararname” yayımlandı. Böylelikle kredilerde yapılandırma fırsatı ikinci kez 2021 yılında tekrardan doğmuş oldu. Söz konusu kararname Bankacılık yasası altında faaliyet gösteren bankaları ve borçluları kapsamaktadır. Kararnamenin amacı Covid-19 salgın krizi nedeni ile ödeme gücü ve likit değerleri azalan borçluların yeniden finansal disiplini kazanıncaya kadar kredilerinin yapılandırılmasını sağlamaktır. Yapılandırma fırsatında sadece kredi hesabı birinci ve ikinci grupta yer alan canlı kredi borçluları yararlanabilecektir. Takibe giren ve donuklaşan üçüncü, dördüncü ve beşinci gruptaki krediler için yürürlükte olan tebliğ şartları devam edecektir.
Kredilerin yapılandırma kuralları:
Kredilerin yapılandırılmasında borçlu tarafından ek bir ücret alınmaması kararlaştırılmıştır. Yapılandırma kapsamında 6 ay taksit öteleme ya da 6 ay vade uzatmasına kadar kredinin faiz oranları sabit tutularak geçen seneki düşük faizlerden kullandırılmaya devam edilir. Yapılandırma kıstasları 6 aya kadar vade uzatılması ve para birimi yapılandırması ile kur değişimini kapsamaktadır. Yani borçlarda 6 ay vade uzatma, 6 ay taksit erteleme ve para birimi değişikliği yapılabilecektir. Diğer yandan bu kıstasların dışındaki yapılandırmalar, bankanızla yapacağınız yeni bir anlaşmaya tabi olacağından dolayı kararnamede bahsedilen borçluyu koruyucu ücret ve faiz oranları dışında kalacaktır.
Borçlunun yapması gerekenler ve iş süreci:
Borçluların krediyi kullanmış olduğu bankalarına yazılı ya da bankanın kullandığı web-sitesi, internet bankacılığı, çağrı merkezi gibi dayanıklı iletişim kanallarından talebini iletmesi gerekmektedir. Başvuru sonucu bireysel kredilerde 10 iş günü, ticari kredilerde ise 30 iş günü içerisinde verilecektir. Kredisini başka bankaya geçirmek isteyen borçlular ise başvurularını yapmaları halinde 5 iş günü içerisinde kredisi talep edilen bankaya transfer edilecektir.
Yasa Gücünde Kararnameyle Kredilerin yapılandırma süreci 31 Haziran 2021 tarihi ile yürürlükten kalkacaktır. Dolayısı ile kredi borcu olanların pandemi dönemi yeniden şekillenen finansal güçlerine göre yapılandırma yapmaları için yaklaşık olarak 4 aylık bir süreleri mevcuttur. Borucunu bu tarihe kadar erken kapamak arzusunda olan gerçek ve tüzel kişilerden ise erken kapama masrafı azami % 0,5 (binde beş) üzerinden hesaplanacaktır.
K şeklinde toparlanma ve gerileme yaşanacak!
2020 yılı ortalarında Pandemi krizinde yaz aylarındaki yavaşlama sonrası ekonominin V şeklinde toparlanacağı öngörülmüştü. Ancak 2021 yılı başındaki kış aylarıyla kapanma ve kısıtlama sürecinin başlamasıyla birlikte ekonomideki ve dolayısı ile kredilerdeki toparlanmanın K şekline evirilmesi söz konusu oldu. Kısaca ilk tahminlerdeki gibi ekonomik faaliyetler belirli bir dönem durgunluktan sonra tamamı ile eski haline dönemedi. İçinde bulunduğumuz 2 yıllık süreç içerisinde bazı sektörlerin faaliyetleri yükselirken, bazıları dibe vurdu. Böylelikle K harfinde olduğu gibi ekonomik faaliyetler iki farklı yöne ayrışarak bazı faaliyetlerde yükseliş, bazılarında ise düşüş yaşanmaya devam etti. Bu faaliyetlere örnek vermek gerekirse Elektronik ticaret, Medikal ürünler, Online eğitim ve Sağlık hizmetlerine ara verilmeden yükselme trendi yaşandı. Ev geliştirmeleri, ev aletleri, teknoloji ise ekonomik ritmini yeniden yakalayarak yükselme ivmesi kazandı. Ekonomik ömrü nakit akışına bağlı küçük işletmelerin birçoğunun ise ekonomiye tekrardan dönmesi beklentisi hayli azaldı. Hızla dibe vuran Turizm sektörü, eğlence sektörü, araba satışlarının ise daha uzun bir zaman diliminde tekrardan yükselmesi beklenmektedir. Dolayısı ile yapılandırılan kredilerin ticarilerde sektörlere göre ve bireysel kredilerde bu sektörlere bağlı çalışan profiline göre Kredi performansının da ekonomi genelinde olduğu gibi K şeklinde bir toparlanma yaşaması söz konusu olacaktır.
K şeklinde başarının anahtarı dijital dönüşümde:
Teknoloji şirketleri ve Büyük ölçekli şirketler hayatlarına hızlı şekilde devam ettiler. Ancak K şeklinde ayakta kalacak ve ivme kazanacak şirketlerin Dijital dönüşümünü tamamlaması gerekmektedir. Tüm dünyada özel sektör ve devlet hızla dijitalleşme yönüne gitmiştir. Zira pandemi kısıtlamaları, değişen müşteri profili ve iş hayatı alışkanlıkları bunu zorunlu kılmaktadır. Yatırımcılar için de bu tip innovatif şirketler ve devletler ön planda tutulacaktır.
