Uzun bir aradan sonra yeniden Pazar günü birlikteyiz. Yavaş yavaş normale dönüyoruz gibi görünüyor ancak bazı konular var ki normalden hiç sapmadan devam etmiştir. Kapanmadan dolayı yollarda trafik akışının azalmasına bağlı olarak trafik kazaları azalmadı. Yaz sıcaklığının gelmesi ile birlikte yol kenarlarındaki otların kuruması ve atılan söndürülmemiş sigara izmaritleri ile çıkan yangınlar da azalmadı. Hatta son günlerde çıkan yangın sayılarında bir artış var gibi geliyor bana!
Fakat öyle bir olay var ki daha önceleri tepki verebiliyorduk ancak gelinen noktada sesimizi çıkaramaz veya çıkartmaz olduk. Döviz almış başını gidiyor… İlk kapanmaya gidilen Mart 2020’de Sterlin 7,5 TL civarında iken, şimdilerde 12 TL oldu oluyor. Coğrafyamızda birçok ekonomik faaliyet döviz üzerinden yapılıyorken, hem pandemi hem de dövize bağlı ekonomik hasarın pek de farkında değiliz. Sanırım üç sene kadar önceydi, döviz almış başını yine gidiyordu… Toplumda oluşan rahatsızlık ve baskı nedeniyle dönemim hükümeti dövizi bazı ekonomik faaliyetleri kapsayacak şekilde dondurmuştu. Fakat bugünlerde Sterlin 12 TL’ye dayanmış kimsede çıt yok…
Dövizin yükselişini kontrol edebilecek bir yapıya sahip değiliz. Dolayısıyla ekonomik gelişmeleri TL kullanıyor olmamızdan dolayı, Türkiye’deki ekonomik gelişmeleri izlemek zorundayız. Türkiye’deki ekonomik hareketliliğe bakacak olursak;
29 Nisan – 17 Mayıs tarihleri arasında Türkiye, Covid-19 tedbirleri kapsamında tam kapanmaya gitti. Türkiye tam kapanmanın ardından, 1 Haziran’a kadar kademeli normalleşme dönemi başladı.
Türkiye’de akaryakıt üzerinden alınan özel tüketim vergi oranı yeniden belirlendi. Düzenlemeye göre, 95 oktan kurşunsuz benzinin litre fiyatı üzerinden alınan vergi oranı 1 lira 33 kuruş olacak. 98 oktan kurşunsuz benzininin özel tüketim vergisi ise litre başına 1 lira 58 kuruş olarak açıklandı. Motorinin litresi üzerinden alınacak ÖTV ise 1 lira 29 kuruş, sıvılaştırılmış petrol gazı olan LPG'ninki ise 81 kuruş olarak belirlendi. Petrol istasyon fiyatlarına yansıyacak şekilde litre fiyatında benzinde 55, motorinde 67, LPG’de 35 kuruş zam yapıldı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yayımladığı verilere göre bütçe açığı Nisan'da 16,9 milyar TL olarak kaydedildi.
Uzman bir ekonomist değilim fakat TL’nin bu tablosuna bakarak önümüzdeki günlerde dövizin daha da yükseleceğini görebiliriz.
Kendi coğrafyamızda, ekonomik sıkıntılarımız her zaman Türkiye ile yapılan ekonomik protokollerle aşıyoruz ve bu alışkanlığımızı her yeni hükmet döneminde devam ettiriyoruz. Yine de ekonomik olarak bir iyileşme olmadığı gibi daha da gerilere düşüyoruz. Şöyle bir çevrenize bakacak olursanız bu tespiti sizlerde kolayca yapabilirsiniz. Anne ve babasından çok daha iyi eğitim almış bir genç düşünün. Bu genç üniversite bitirmiş, hatta master ve doktorasını da yapmış olabilir. Ancak bu genç arkadaşın günümüz koşullarında coğrafyamızda bulacağı işte alacağı maaş anne ve babasında çok daha düşük olacaktır.
Ekonomimizi düzeltebilir miyiz? Aldığımız yardımlarla ve ulusal, sürdürülebilir ekonomik bir master planla elbette! Ancak ikinci soru; düzeltmek ister miyiz? Bundan pek de emin değilim…
Herkese güzel bir hafta dileklerimle, iyi pazarlar.