Sayın Özker Yaşın anılarını ve yaşadıklarını yazdığı “Nevzat ve Ben” eserinde ilginç bir tespit yaptı. 1960 Antlaşmalarından sonra dükkanına gelen Kıbrıslı Türklerin, olaylar bitmesine ve kısmi huzur gelmesine karşın hala; “bu memlekette bir şey olmaz” diyerek kaçmayı gündemde tuttuklarını ve bunun hala devam ettiğini yazar. Evet, bu ruh hali hala devam ediyor. Ancak 1963 olaylarının yol açtığı ortamda, adanın bütününde evini, köyünü, işini kaybedip gettolara sığınan memurların, 30 lira maaş aldığı Kıbrıslı Türkler, zorlukların içinde yaşarken, ayni zamanda bir başka kültürde kendini gösteriyordu. Sayın Kamuran Aziz, Kıbrıs’ın tüm bölgelerinin kenetlerini, temel alıp özelliklerine vurgu yaptığı “ Kıbrıs Bir Adamıdır Cennetten Parça mıdır” dizesi ile başlayan eserinde, “Bırakıp Da Gidemem” ifadesini, melodik bütünlük ve güzellik içinde ifade ediyordu. Yani o kaçma eğilimine karşın, toplumun aydınlık yüzünde ve mücadeleci karakterinde kalmak ve yurda tutunmak kültürü de yaşıyordu. Bu kültür, özellikle Türkiye Kurtuluş savaşı sonrası, Atatürk’ün Misaki Milli sınırları dışında kalan Türklere dönük yaptığı, Anadolu’ya gelin çağrısı üzerine on binlerce Kıbrıslı Türk’ün Anadolu’ya akın etmesi olayında da kendini gösterdi. Bu çağrı nedeniyle gelişen kaçma eğilimi üzerine; Kıbrıs Türk Toplumunun aydınları, yurda sahip çıkmak için harekete geçti. Sonuçta rahmetli Necati Özkan’ın, Özkan soy adını almasını da sağlayan olaya da eşlik eden hareketlenme ile Atatürk’le görüşülerek göçü getiren uygulama durdu. Yani, adada var olma olgusu, hala daha kendini gösteren bir hadisedir.
Evet, ekonominin bozulması ve yaşam koşullarının ağırlaşması insanları ve o dönemin gençlerini yaşam için kaçışa davet eder. Ama yalnız bu değildir bu kaçma kültürünü besleyen. Zira ekonominin ve siyasi istikrarsızlığın hedefinde yalnız Kıbrıslı Türkler değildir. Kıbrıslı Rumlarda bu koşulları yaşadı. Onlarda da yaygın kaçış oldu. Ama ada dışına giden Kıbrıslı Türklerle, Rumlar arasında ciddi bir fark var. Ada dışına giden Kıbrıslı Rumlar, oralarda etkili örgütlenmeler gerçekleştirdi. Bu örgütlenmeler, yalnız kendileri ile ilgili olmadı. Ayrıca bulundukları ülkenin siyasi, ekonomik yaşamında da ses veren bir özelliğe de sahip oldu. Fakat Kıbrıslı Türklerin dıştaki örgütlenmeleri, Kıbrıslı Rumlar kadar etkin olmadı. Hem kendi aralarında kısır çekişmelerin hengamesini yaşadılar, hem de yurttan ve yaşadıkları ülkenin siyasi yaşamından kopuk kaldılar. Peki, bunun nedenleri nedir? 
Pek çok neden yanı sıra, bir etkende Kıbrıslı Türklerin kendi iradelerini öne koyamaması oldu. Alın ret ettiğimiz ENOSİS Davasının gerçekleşmesi için kurdukları silahlı örgüt olan EOKA’yı. Lideri Kıbrıslı bir Rum olan faşist düşünceli General Grivas oldu. Siyasi lideri de Makarios. Kıbrıslı Türklerin Taksim siyasetinin siyasi lideri, Sayın Dr. Fazıl Küçük, Sayın Denktaş oldu. Ama TMT üzerine dayanan askeri örgütlenmenin komuta kademesinin en üst ve orta düzey yetkilileri Tür4kiye’den gelen askerler oldu. Kıbrıslı Türk olmadı. Ne Bayraktar ne sancaktarlarda tek bir Kıbrıslı Türk yer almadı. Hatta kimi yerde tabur komutanları dahi Türkiye’den gelen komutanlar oldu. İşte bu hal, daha sonra 1974 sonrası da farklı olarak devam etti. Günümüzde ise doruğa çıktı. Bu topraklarda yaşayan insanlar kendi iradeleri ile yaşamı düzenleme unsurunu sorunla yaşıyorlar. İradeleri etkin olamıyor. Bu ise insanların ülkelerine ve toplumuna dönük yabancılaşmasını davet ediyor. Günümüzde yeniden daha da etkin olmaya başlayan kaçma kültürünün gerisindeki önemli nedenlerden biri budur. İradelerinin darbelenmesi ve kendilerine dair olanları ve olması gerekenleri kendilerinin değil, dışta gelen iradenin etkilediği gerçeğinin yeniden daha hoyratça yaşanması. Külliye meselesi burada ortaya çıkıyor.