Ayak derisinin aşırı basınca ve sürtünmeye maruz kalması durumunda kendini korumak adına oluşturduğu sert ve ağrılı yapılara nasır denir. Bu durumun oluşma sebebi, vücudun aşırı basınç oluşan bölgelerinde bedenin cildi koruma mekanizması olarak harekete geçirmesi ve baskı, sürtünme ve aşınma gibi etkenlere maruz kalan yerlerde derinin kalınlaşarak buna tepki vermesidir. Bu yapılar vücudun sürekli sürtünme ve baskı gören yerlerinde oluştuğu için en sık rastlanan bölgelerde vücudun tüm yükünü çeken ayaklardır. Bu nedenle çoğu zaman ayak nasırı olarak ifade edilir. Nasır sadece ayak tabanında değil parmak aralarında ve topukta da olabilir. Bir çok kişinin ayak ve parmaklarında bulunan acı verici nasırlar, kötü bir görüntü ve yoğun bir problem durumuna gelebilir. Bu tip problemlerle başa çıkabilmek için ilk yapmanız gereken karşınıza çıkan sorunu araştırmak, tanımak ve bilinçli davranmaktır. Gündelik yükünüzü taşıyan ayaklarınızın bu düşmanını daha iyi tanımak ve problemi tamamen veya kısmen ortadan kaldırabilmek için neler yapabileceğinizi bu haftaki yazımda sizlere anlatacağım.

Nasır neden olur?

Nasır oluşmasındaki ana sebep ayağın belli bir veya birkaç bölgesinde sürtünmeyle birlikte meydana gelen basınçtır. Nasır oluşumuna sebep olabilecek ana nedenler:

• Sıkı ayakkabı

• Yüksek topuk ayakkabı

• Ayak yapısına uyumsuz ayakkabı

• Ayağın fazla kemikli olması

• Yanlış yürüme (basma) hareketi

• Dışarıda yalın ayak yürümek

• Ayak parmaklarındaki deformasyonlar

Nasır belirtileri nelerdir?

Nasırın birçok değişik belirlileri vardır. Sert tabaka, renk değişimi, ağrı ve şişlik ile kendini gösterir. Fakat hiçbir belirti vermeyen ağrısız nasırlar da olabilir. Bu tür nasırlarda baskı ortadan kalktığında ağrı da kaybolur ama geniş ve derin çaplı nasırlarda daha keskin ve nasır daha rahatsız edicidir. Nasırlar genelikle zararsızdır fakat ağrılı olduklarında tedavi gerektirirler.  Sert nasır, yumuşak nasır, tohum nasır ve kalıtımsal olan nasır çeşitleri vardır.

Sert nasır: Yoğun bir merkezi olan sertleşmiş bir deri tabakasıdır. Ayak parmaklarının üst kısımlarında, ufak ayak parmağının yan ve üst kısmında veya ayağın altında oluşabilir.

Yumuşak nasır: Yaklaşık olarak 1-4 cm çapında, kızarmış duyarlı bir bölge olarak görülür. İnce ve pürüzsüz bir merkezi vardır. Ayak paraklarının dış kenarlarında görülebilir.

Tohum nasırı: Genellikle ayak topuğunun yan ve arkalarında görülebilen ve ölü cilt hücrelerinden meydana gelen bir nasır türüdür.

Kalıtımsal olan nasır çeşitleri: Bu çeşit nasırlar 2,5 cm genişliğine kadar çıkar ve bunların oluşması için belirgin bir sürtünme veya baskı yoktur. Avuç içerisinde veya ayağın altında görülebilir. Bu tür nasırlar çocuklarda da sıklıkla görülür. 

Nasır nasıl tedavi edilir?

Nasır tedavisinde dikkat etmeniz gereken en önemli nokta, nasırı iltihaplı olan benzerlerinden ayırmaktır. İçerisinde iltihap olan nasılar ayaktan kazınırsa içerisinden irin veya kan akar. Halbuki nasır kazındığında altından ölü hücreler çıkmaya devam eder. Size problem olan şeyin gerçekten nasır olduğuna emin olduktan sonra birçok tedavi biçimi uygulanabilir. 

Nasır bulunduğu bölgelerde nasırı tedavi etmek için kullanılan jilet veya bıçak çok büyük zararlara sebep olabilir. Nasırın bulunduğu bu acı verici ve kalın tabakada bu tür işlemlerin yapılması doğru değildir. 

Nasır tedavisinde en sağlıklı ve risksiz yöntem nasırın oluştuğu bölgedeki ölü cilt hücrelerini cilde zarar vermeden ponza taşı veya benzeriyle vakit içerisinde ortadan kaldırmaktır. 

Nasır bantları nasır tedavisinde uygulanmak istenen diğer bir tekniktir. Reçetesiz olarak satılan bu bantlar salisilik asit içerir, güçlü ve tahriş edicidirler. Bu yüzden dikkatli kullanmak gerekir. Aksi takdirde cilde ve nasıra zarar verebilirler.  Bu bantlar nasırın belirtilerini yok eder çünkü içerisinde güçlü asitler sayeside sert bölgeyi eriterek inceltme sağlar. Yanlış uygulamalarda derideki sağlıklı dokulara zarar vererek yaralara ve alerjik reaksiyonlara sebep olabilir. Sağlıklı kişilerde bile cilt için risk taşıdığı gibi özellikle dolaşım bozukluğu ve şeker hastalığı olan kişilerde nasır bantlarının kullanılması kötü sonuçlar doğurabilir. 

Nasır tedavisi için en uygun yöntem freze yöntemidir. Bu yöntem medikal ayak bakımı tamamen tıbbi cihazların kullanıldığı özel freze uçları ile yapılan daha çok sert nasırlar, çatlak topuk, batık tırnaklar ve diyabetli ayakların bakımı gibi sorunlarda tedavi edici bir medikal bakımdır. Nasır tedavisi, bölgeye uygun freze yöntemleriyle sorunlu bölgeler acısız ve ağrısız bir şekilde temizlenerek koruyucu kremler ile yumuşatılır. Buna ek olarak temizlenen bölge için silikon yastıkçıklar veya koruyucu tabanlık yumuşak bir ortam hazırlandıkları için nasır temizliği yapılan bölgedeki basıncı azalrarak kişinin günlük yaşantısına rahatça devam edebilmesini sağlar. Burada en önemli konu sertleşmeye sebep olan durumların ortadan kaldırılmasıdır. Nasırlar derinleştiği zaman ve oluşan yaraların cinsine göre beraberinde topuk çatlakları problemini getirebilir. 

Evde uygulanabilecek yöntemler nelerdir?

Nasırların neden olduğu ağrı ve rahatsızlıktan kurtulmak ve yok etmeye çalışmak için  uygulanabilecek adımlar şunlardır:

• Lanolin, badem yağı ve e vitamin içeren kremi nasırın üzerine sürerek iyice yediriniz, bu nasırın yumuşamasını ve daha az canınızın yanmasını sağlayacaktır.

• Nasırlı bölgeyi yumuşatmak için ayaklarınızı ılık suyun içerisinde bir süre bekletiniz. Daha sonra fazla sert olmayan bir ponza taşı veya benzeri  bir aletle nasırlı bölgeyi temizlemeye çalışınız. Bu kalıcı bir çözüm olmasa bile nasırın oluşturduğu sertliği ve ölü hücreleri temizlemiş, ağrılı bölgeyi biraz rahatlatmış olacaksınız.

• Ayakkabı veya terlik giydiğinizde nasırlı bölgelerin korunması için üzerine yara bandı veya yumuşatıcı özelliklerde bantlar takınız. Taktığınız bu bantları mutlaka bir günün sonunda çıkartınız ve çıkartırken nasırın çevresindeki cilde zarar vermemeye çalışınız.

• Kullandığınız ayakkabıların ayağınıza baskı yapmaması, özellikle de parmak ve topuk bölgelerini sıkıştırmaması gerekmektedir. Yanlış ayakkabı seçimi ile ayak tabanlarınıza ve topuklarınıza binen yükü artırmayınız. Ayakkabılarınıza gereken bakım ve onarımı yaptırınız ve eskiyerek şeklini kaybetmiş olanları giymeyiniz. Özellikle ayakkabı topuklarının yıpranması, vücut yükünün %25’ini çekmekte olan ayak tabanınızla kemiğinize aşırı yük binmesine neden olur. Ayakkabılarınızın topuğu özellikle belli bir yöne doğru aşınıyorsa kesinlikle bir ortopediste başvurunuz.

Nasır oluşumu nasıl engellenebilir?

Vücudunuzda oluşabilecek nasırlara karşı alabileceğiniz önlemler:

• Nasırlı bölgelerin hijyenine dikkat edilmesi ve ayak bölgelerindeki ölü derinin ponza taşı ile temizlenmesi gerekmektedir.

• Ayakkabı seçerken özenli olmalı, ayak yapısına, ayak ölçülerine uygun rahat, ayağı sıkmayan, ortopedik, yumuşak materyalden yapılmış ayakkabılar tercih edilmelidir.

• Tercih edilen ayakkabıların parmak ve topuk bölgelerinin altında yastıklı bir yapının olması, ayağın doğal bir pozisyonda kalmasına yardımcı olacak ve nasır oluşumunu engelleyecektir.

• Parmak bölgesi geniş ve oval olan ayakkabılar tercih edildiğinde parmaklara bol yer kalacağı için parmak arasında nasır oluşumunu önleyecektir. 

• Nasıra meyilliyseniz özellikle dar burunlu ayakkabılar ve insan doğasına aykırı modelleri olan ayakkabıları giymeyiniz. 

• Uzun süreli topuklu ve sivri burunlu ayakkabıların giyilmemesi, bu ayakkabılar giyiliyorsa topuk boyu 5 cm’yi geçmeyen ayakkabılar tercih edilmelidir,

• Günlerce aynı ayakkabıyı giymek ayaklarınız için sağlıklı değildir ve ayak hastalıklarına sebep olur. Bu nedenle ayakkabılar 2 günde bir değiştirilerek kullanılmalıdır. İçleri sert olan ayakkabılar yumuşak astar veya içlikler ile desteklenmelidir.

• Çorap değişimi ihmal edilmemeli, pamuklu çoraplar tercih edilmeli ve ayaklar iyi bir şekilde kurulanmalıdır. Çünkü sürekli nemli bir ortamda bulunan ayaklar tahriş olmaya ve nasıra açık hedef haline gelir. Bu nedenlerden dolayı ayaklar özenle kurulanmalı ve nemli çoraplar çıkarılmalıdır. 

• Evde mümkün olduğunca yalın ayak dolaşınız, bu şekilde parmaklarınız rahatlayacak ve nasıra olan meyil en aza inecektir. Fakat ortak mekanlarda yalın ayak yürümekten kaçınınınız ve hiç kimse ile ortak terlik, ayakkabı ve çorap kullanmayınız. 

Nasırlar, kişilere rahatsızlık veren, günlük yaşamlarında baskı ve acı hissetmelerine yol açan durumlardır. Gittikçe derinleşen nasır, kişinin yürürken, çalışırken veya en basit aktiviteleri yaparken bile sıkıntı çekmesine sebep olur. Lütfen ayak sağlığı ile ilgili konuları ihmal etmeyiniz.