2020 yılında pandemi krizinin başlaması sonrasında kurumlar ve işletmelerde yaşanan kapanmalar ve tedarik zincirlerindeki bozulmalar neticesinde ekonominin toparlanması amacıyla küresel bazda faiz oranları dip seviyelere çekilmiş ve 2022 yılı ortalarına kadar para arzı hızla artırılmaya devam etmişti. Düşük faiz ortamının devam ettirilmesiyle birlikte enflasyon gelişmiş ülkelerde dahi tarihi zirvelere çıkmıştı. Akabinde gelişmiş ülkelerin yüksek enflasyonla sağlıklı ve sürdürülebilir ekonomik büyüme sağlanamayacağından dolayı % 2 enflasyon hedefiyle ABD merkez bankası (FED) öncülüğünde Mayıs 2022 döneminde faiz arıtımları ve para arzının azaltılması süreci başladı. Ancak bu geç kalınmış hamlenin bedeli işsizlik ve ekonomik daralma olarak yansımamasına rağmen hızlı faiz artışları neticesinde Amerika Birleşik Devletleri’nde faiz zararından dolayı 4 banka iflas etti.
Para politikası ve enflasyonla mücadelede gelinen son noktada ABD enflasyon oranı Mayıs 2023 döneminde % 4’e gerilerken, % 5,25’e çıkan faizler artık pozitif reel faiz getirisi yaratma durumuna geldi. Avrupa Euro bölgesinde ise faiz artırımlarının devam etmesiyle birlikte enflasyonda hızlı azalma trendi paralel olarak seyrediyor. Keza % 6,1’e gerileyen enflasyon henüz faiz oranın altına gelmemiş ancak haziranda faiz oranının % 4’e yükseltme hamlesiyle ABD’nin ardından birkaç ay içerisinde pozitif reel faize dönüş yapılacağını ve enflasyon hedeflerine doğru emin adımlarla gidildiği gözlemleniyor.
Türkiye’de ve direkt olarak benzer para politikasının uygulandığı KKTC’de ise mevduat ve kredi yani piyasa faizlerinde artış yaşanmasına rağmen henüz merkez bankası para politikası % 8,5’de sabit bırakıldığı için Türk Lirasındaki develüasyon ve paralelinde yarattığı enflasyon devam ediyor. Zira enflasyon artış hızı mayıs ayında eskiye nazaran gerilemiş durmasına rağmen haziran ayında Türk Lirasında yeniden yaşanan değer kayıpları sonrasında enflasyon tekrardan artış trendine girmiştir. Keza haziran ayında dışa bağımlı enerji ürünlerinden yerli üretim çaya kadar zamlar başlamıştır.
Finans sistemindeki değişiklik gereksiniminden ötürü Sn. Recep Tayyip Erdoğan, ekonomi kabinesinde malumunuz olduğu üzere Bankacılık ve finans alanında son derece yüksek liyakat sahibi Sn. Mehmet Şimşek’i ekonominin başına, yine alanında yüksek meziyetlere sahip uluslararası eğitimi, bilgisi ve tecrübesi olan Sn. Hafize Gaye Erkan’ı ise TC Merkez Bankası’nın başına atamıştır. Buna ek olarak Sn. Cumhurbaşkanı düşük enflasyon ve düşük faiz ortamı Türk ekonomisinde oluşuncaya kadar yeni ekonomi yönetiminin adımlarını Merkez Bankasıyla birlikte atmalarını kabul ettiklerini açıkladı. Dolayısıyla yapılan atamalar ve açıklanan politikalar kapsamında batı eksinindeki rasyonel para politikaların seyredileceği sinyalleri güçlü şekilde verildi. Açıklamalar sonrası ise bu politikaların icraata geçmesini görmemiz için ilk hedef 22 Haziran 2023 tarihinde gerçekleşecek olan TC Merkez Bankası para politikası kurulu kararıdır. Zamanlardan sonra enflasyonla mücadelenin ilk adımların atılması beklentisi çok kuvvetli. Haziran ayında yapılan zamlar ve yapılması beklenen maaş zamları sonrasında enflasyon artmaya devam edecek ancak doğru ekonomi politikalarının uygulanmasıyla kısa vadede doğru sonuçlar alınabilir. Sonuç olarak geldiğimiz aşamada Sam, Frank, Hans Enflasyonun Boynunu Kırdı. Darısı Mehmet’in ve Gaye’nin Başına.
