Karanlık olmadan bahçeye çıkmalı ve bu gece yakacağım odunu içeri getirmeliyim ama bu müzik beni yakaladı ve bırakmıyor: Glenn Gould: Bach, Adagio, BWV 974.
Bach (1685-1750) bu parçasıyla On On Sekizinci Yüzyıl’dan bize, yeryüzünde artık bulunmayan bir sükûnet yolluyor, Gould’un parmakları ile.
Kanadalı Gould geçen yüzyılın en ünlü piyanistlerindendi. Usta olduğu kadar eksantrik biri idi. Daha çok “Dünyanın en büyük ses mimarı” olarak tarif ettiği Bach kayıtları ile bilinir. Özellikle hayatının son bölümünde hemen hemen hep onu çaldı.
Ne yazık ki ömrü uzun olmadı. Yüksek tansiyon hastalığı onu 1982’de, elli yaşında iken, götürüverdi.
Gould’un alışılmışın dışındaki davranışları Bach yorumları kadar ünlü idi. Sadece her yere taşıdığı kısa ayaklı sandalyesinde çalardı. Babasının yaptırdığı bu sandalye o kadar kısaydı ki çalarken Gould neredeyse tuşların üzerine yatardı. Bu oturma konumu ona değişik bir teknik geliştirme olanağı verdi. Tuşları yukarıdan vurarak değil aşağıya çekerek harekete geçirirdi.
Bir başka acayipliği bir parçayı çalarken, konserlerinde olsun kayıt yaparken olsun, melodiyi mırıldanması veya şarkı gibi söylemesiydi. Gould bunu bilinçsiz yaptığını ve bir parçayı istediği gibi yorumlamakta zorlandıkça melodiyi fısıldamasının arttığını söylerdi.
Soğuğa karşı çok duyarlı idi. Yaz kış palto, kaşkol, eldiven, bazen kulaklarını da altına alan şapka giyerdi. Bir defasında bu kıyafetleriyle sıcaklığı ünlü Florida’da bir parkta otururken polis onu serseri sanıp gözaltına almıştı.
Virtüöz olmak dışında bir müzik entelektüeli idi. Besteciler ve müzik teorisi konusunda makaleleri, radyo programları var.
Gittikçe yüz yüze temaslardan kaçındı. Hayatının sonlarına doğru insanlarla ilişkisini telefona ve mektuplara indirgedi. Hiç sigara ve içki kullanmazdı. Hiç yemek pişirmez, yemeklerini hep lokantalarda veya oda servisinden alırdı. Birkaç kadınla ilişkisi oldu ama hiç evlenmedi.
Konserlerini son anda iptal ederdi. Zaman zaman kimseye haber vermeden ortadan kaybolur, uzun süre kimse nerede olduğunu bilmezdi. Bazen gecenin geç saatlerinde telefon eder, saatlerce konuşurdu.
Hayatının sonuna doğru, aldığı antidepresanlar ve diğer ilaçlar sağlığını bozdu ve kişiliğini etkiledi.
Aranan bir konser piyanisti olmasına rağmen 31 yaşında konser vermeyi bıraktı ve “mikrofonla bir aşk macerası yaşadığı” stüdyolardaki kayıtlarına yoğunlaştı.
Birçokları, benim gibi, onu 1955’te doldurduğu ilk plak olan Bach’ın eşsiz Goldberg Varyasyonları ile tanıdı.
Birçok şeyin oburuyum. Müzik de bunlardan biridir. Başladım mı duramıyorum.
Bazılarına göre Klasik Batı Müziği’nin en büyük ustası olan Johann Sebastian Bach, nereden buluyordu bestelerinin neredeyse tamamının iliklerine kadar işleyen sükûneti?
Yazıya bunu sorgulamak için başlamıştım, ama Gould araya girdi.
*
Kalk MM. Kalk. Odun getir. Aksi takdirde bu gece donacaksın. Yazı bitmez…
Faruk Ercan 1 Yıl Önce
Teşekkürler MM.
Ahmet Ö. 1 Yıl Önce
Ne güzel bir insanmış Gould, iyi ki araya girmiş. Başka nelerin oburusunuz Metin Bey?Lütfen onları da yazın.
Nick 1 Yıl Önce
Teşekkürler Metin Bey.
Mustafa Yüksel 1 Yıl Önce
Gould’un araya girmesi iyi olmuş Metin bey, başka biri girseydi itiraz ederdim. Gould gerçekten diğer ünlü piyanistlerin hepsinden farklıdır. Kimseyle el sıkışmazmış. 1970’de İtalyan piyanist Arturo Benedette Toronto’da Beethoven’in İmparator Konçertosonu çalacakmış. Galiba hasta olmuş, bunun üzerine konserden 1 gece önce Gould’a telefon edip bu eseri çalmasını istemişler. Gould kabul etmiş, halbuki eseri en son 5 sene önce çalmış, yani tekrardan çalışılması gereken zor ve uzun konçertoyu adam unutmamış. Olağan üstü bir şey!!! Bir de pek prova yapmadığı sadece notaları okuyarak konsere hazırlandığı söylenir. Ne kadar doğru bilinmez. Gould’un 2. Goldberg kaydı 1995 kaydına nazaran daha makul tempodadır. Kendisi de zaten 2. icrasını beğenir. J.S.Bach ise benim açımdan anlaşılması imkansız muamma dolu bir insandır. Sen 20 küsür çocuk yap, o kalabalık ortamda sayısız eser bestele, olacak iş değil. Müzik tarihinde pek çok dahi besteci olduğunu biliyoruz. Ama Bach hepsinin üstündedir ve muhtemelen bir daha öyle bir deha yeryüzüne gelmeyecektir. O nedenle Voyager uzay aracındaki altın kaplamalı plakta onun eseri de var. Bakalım 40.000 ışık yılı sonra başka bir uygarlığa ulaşacak mı?
Binali 1 Yıl Önce
Adamcağız belli ki çok kırılgan ve hassas bir insanmış.
Kazım Uluseri 1 Yıl Önce
????
Turkish power 1 Yıl Önce
Üstadın yerinde olsam ben nerde yanlış yaptım/ah yalan dünya/inleyen nağmeler ruhumu sardı vs vs nin muptelasi olurdum mürit ekibi sizde her haltı ayran budalalari gibi ustadimdan okumaya çalışmak yerine açın okuyun dinleyin izleyin kendinizi geliştirip seviye atlayın yoksa hepinizi bütünlemeye bırakacağım belesciler sizi
Nick 1 Yıl Önce
Kazım bey, gece uykularımı kaybettim, hep bu soru işaretlerini düşünüyorum, Kazım bey bize ne anlatıyor diyorum, bazen üç, bazen dört, bazen beş tane, anlatın Kazım bey, gece uykularımı bana geri verin Kazım bey. İşte bu gece de uyku yok.
Turkish power 1 Yıl Önce
Kusura bakmayın ilacımı almayı unutmuşum
Turkish power 1 Yıl Önce
İlacımı almamışım diye yazan dangalak seni iyileştirecek ilaç henüz gelisririlemedi komedyen palyaço ????
lycianspirit 1 Yıl Önce
Sayın Münir, WA Mozart ında hakkı yenemez diye düşünürüm.Çok özel bir insanoğlu.Size sağlıklı ve mutlu bir 2023 dilerim. Saygılar