Son zamanlarda tek adam rejimlerinin ne büyük yıkımlara yol açabileceğinin mükemmel örneklerini gördük.
Rusya lideri Vladimir Putin ülkesini zafer ile sonuçlanması imkânsız, nasıl nihayetleneceği meçhul bir savaşa soktu. Türkiye lideri Erdoğan da TC’yi yönetimde kaldığı müddetçe sona ermesi neredeyse mümkün olmayan bir ekonomik krize sürükledi.
Tek adam rejimlerinin en büyük özelliği, liderlerini demokratik yollarla değiştirememeleridir.
Bir başka özelliği, kapsamlı bir tartışma ortamında değişik hareket tarzlarını konuşmadan yola çıkmaları ve bu yolda başarısızlıkla karşılaşıldığında farklı yöne gidememeleridir.
Putin, Rus ordusunu Ukrayna’ya saldırtmakla hayatının hatasını yaptı. Erdoğan da yanlış ekonomik politikalarla fakirleştirici enflasyonu ve devalüasyonu beslemeye devam ediyor.
İkisinin de başarı şansı çok az ise politikalarının değişme şansı daha da azdır. Geri adım atmak bir seçenek değil. Çünkü U dönüşü zaaf belirtisi olur ki bu, tek adamlar için öldürücüdür.
Lideri değiştirerek yol değiştirmek demokratik ülkelere hastır. Bunun en yakın örneği de Amerikalıların 2020 seçimlerinde Donald Trump’ı kapı dışarı edip saçma sapanlıklarla dolu yönetimine son vermesidir.
Gittikçe yaşlanan ve yalnızlaşan otokratik liderlerin kumandasında ülkelerin yıllar geçip yorgunluk belirtileri arttıkça daha iyi yönetilme şansı fazla değildir.
Bu nedenledir ki birçok ülkede sınırlamalar vardır. Amerika’da başkan iki dönemden fazla seçilemez. Aynı kural Çin’de de vardı ama 2013’ten bu yana devlet başkanı olan Xi Jinping, hayat boyu lider kalacak şekilde yasayı değiştirdi.
Bunda şaşılacak bir şey yok: Çin var olduğundan beri hiçbir zaman demokrasi olmadı.
Çin örneğinin gösterdiği önemli şey şudur: Bir ülke tek adam kapanına yakalandı mı kurtulması kolay değildir. Tek adam kendini o kadar çok güçle donatır ki iktidarını devrilinceye veya bunayıncaya kadar sürdürebilir.
Tek adam rejimlerinin ortak özelliği muhafazakârlık, aşırı milliyetçilik, ırkçılık, dincilik ile entelektüel, kadın ve cinsel farklılık düşmanlığı gibi aşırılıklardır.
Tek adam rejimleri hem bu düşüncelere sahip olanların desteğine sahiptir hem de bunları devlet politikası hâline getirir. Tek adam rejimlerinin azınlıklara tahammülü olmaz. Muhalifleri ezer. Yabancılara saygıları yoktur.
Yirmi Birinci Yüzyıl’ın başından itibaren otoriter liderler Moskova, Pekin, Brasilia, Budapeşte, Ankara, Riyad ve Washington gibi başkentlerde bayrak açmakla kalmadı. Fransa, Almanya, İtalya gibi demokrasinin köklü olduğu ülkelerde de onları taklit etmeye hazırlanan politikacılar güç kazanıyor.
Bu nedenle “Otoriter rejimlerin dönemine mi giriyoruz,” sorusu gittikçe daha fazla sorulur oldu. Böyle bir tehlike olduğunu sanmıyorum. Yukarıda saydığım başkentler arasında bir tek Washington köklü demokrasi geleneğine sahip bir ülkede bulunuyor. Başta Moskova ve Pekin olmak üzere diğerleri ya hep diktatörlük idi ya da zayıf veya olmayan bir demokrasi geleneğine sahiptiler.
Tek adam rejimleri er geç çökmeye mahkûmdur. Aynı şeyi demokrasiler için söyleyemeyiz.
Tek adam rejimleri çökmeye mahkumdur
Paylaş
Ilker Cankara 2 Yıl Önce
Tek adam rejiminde lider ulkeyi babasinin ciftligi sanir. Her turlu halti yemeyi de kendinde hak gorur. Bilir ki, yasalar ve hukuk isletilirse kendisi kodesi en basta boylayacak olan kisidir. Onu koltukta tutan itici guclerden biri de budur. Koltugu kaybettigi an, eger hala hayattaysa ve vatani da terk etmediyse, gidecegi yer bellidir. Her millet de hakettigi liderler tarafindan yonetilir.
Hasan Nuri 2 Yıl Önce
Demokratik olmayan Halkın susturulması kolay olan Ülkelere Tek Adam rejimleri kolayca girebilmektedir , Günümüzün Tek Adam Yöneticileri tarihten ders alıp bilmelidirler ki sonları hiç de hayırın olmayacaktır ! Napolyon, Hitler , Franco , Saddam ve İdi Amin gibi !! ….
HALİL 2 Yıl Önce
Teşekkürler yine güzel tespitler..
Turkish power 2 Yıl Önce
Allah Allah Amerikan derin devletinden rockefeller Soros vs vakıflarından evanjelik kiliseden CIA vs kuruluşlardan kissenger perle vs gibi elemanlardan bihabersin galiba sen gitte ABD de zenci gettolarinin nasıl uyusturucuya boğulduğunu öğren sizi gidi soroscular sizi
uğur sezgin 2 Yıl Önce
power, senden daha iyi soroscu olmaz. Devamlı soros diyorsun, çok mu seviyorsun.
Ruh ikizi 2 Yıl Önce
Tek adam rejimlerinin ortak özelliği her şeyi ifade etmiş. Gelişmemede inat böyle bir şey.Teşekkürler Üstat.
Turkish power 2 Yıl Önce
Düşmanını bilmek ondan olduğunu gostermez biz sorosu da alman vakifcilari da yetmez ama evetcileri yeni duzulencileri çakma sosyalistleri ve dahi her türlü ilaclanacak haserati da durzu tayfasıni da iti pustu dusmani da iyi tanırız uğur efendi biz sizin gibi bizi sikmeye çalışanı sevmeyiz haberin ola
Ege’de Bir Sahil Kasabası 2 Yıl Önce
Tek adam rejimleri ile ilgili yine; kısa, öz ve bütün gerçekliği ile ilgili net tespitler Sn.Münir. İşin ilginç yanı bu rejimlerin ortak özelliklerinden olan, dine dayalı bir yönetim sistemi isteyenler, fırsat bulduğunda demokrasisi gelişmiş ülkelere gidip neden çocuklarını orada okutur? Milliyetçiliği en çok savunan bölgelerde neden en çok yabancı para birimi bulundurulur?
Turkish power 2 Yıl Önce
Önce lafa bakarız laf mı diye sonra adama bakarız yetmez ama evetci/yeni duzulenci/palikarya kulamparasi/çakma tekaut sosyalist/İngiliz Muhibbi/Kürt tealicisi/ ispirto cekicisi /ezik asimile şark engeli/Soros alman vakıf beslemecisi mi diye tüm cahillere selam olsun anlayan anlamayana anlatsin
salih 2 Yıl Önce
enseyi karartmayalım efendim.
Çetin vural 2 Yıl Önce
Daron Acemoğlu nun ULUSLARIN DÜŞÜŞÜ ve DAR KARİDOR kitapları bu konuda çok öğretici.
Mustafa Yüksel 2 Yıl Önce
6 kişi beğenmemiş. İlkellik her zaman vardır, başka açıklaması olamaz
Turkish power 2 Yıl Önce
Sizi üzdüğüm için binlerce özür diliyorum. Özrümü kabul eder misiniz???
cosar coskun 2 Yıl Önce
hiç bir savaş kazançlı olamaz sefaletten başka ama putin konusunda haklı ki ben *liberal demokrat *olduğum halde..
cosar coskun 2 Yıl Önce
şehir efsanesi demokrasi olmazsa olmazı gibi efsunlu hava yüklüyorlar krallıkla yönetilen ülkelere bak bir doğu ülkeleri bir batı ülkeleri..
Ioiş 2 Yıl Önce
Onlar gerçek krallık değil. Kağıt üstünde krallık. Hepsi fiili olarak tam demokrasidir.
Alien 2 Yıl Önce
Nicki Ingilizce, „milliyetci insan”, neden „Turk gucu” falan degil? absurdlugun, vasatin, lumpenligin ete, kemige burunmus hali. Aynaya bakinca kayda deger bir sey gorebiyormusunuz?
Yavuz S. KÜÇÜKÖZDEMİR. 2 Yıl Önce
Her ne kadar Putin-Erdoğan ekseninde bir yazı olsa da yazarın görüşlerine temel olarak katılıyorum.. Ancak tek adam rejimleri diye hep kötü örnekler seçilmiş. Burada dikkate alınması gereken o tek adamın kim olduğu va ülkesini nereye götürmeye çalıştığı. Yazar birkaç önceki bir yazısında iktidarı elinde tutan(lar)ın neyi amaçladığının çok önemli olduğu minvalinde bazı fikirler öne sürmüştü. Bu çok doğru. Uzun süren otoriter tek adam rejimlerinden ortaya parlak bir kalkınma başarısı göstererek çıkan ülkeler de yok değil. Cumhuriyet Türkiyesi, Güney Kore, Singapur ve hatta Çin ilk akla gelenlerden. Kötü örnekler bunun belki on katı ama genellemelerden kaçınmak lazım. Lider kim ve neyi amaçlıyor. Belirleyici olan bu.