Gelirler temel anlamda aktif gelirler ve pasif gelirler olarak grafikte görebileceğiniz gibi iki sınıfa ayrılmaktadır. Maaşlı çalışan ya da uzmanlık ile serbest işten kazanan kişiler verdikleri emek ve zamanın karşılığında aktif gelir elde ederler. Bu gelirlerin tümü harcandığı zaman yatırım için bütçe kalmadığından dolayı yatırım yapamazlar ve piyasalardaki fırsatlarla beraber pasif gelir elde etme imkanını kaçırırlar. Pasif gelir ise kuracağınız yatırım portföyündeki yatırım araçlarının getirisinin siz çalışmadan kazanılmasıdır. Buna ek olarak online satış, eğitim ve kitaplardan da pasif gelir elde edebilirsiniz. Keza tüm zamanların en iyi yatırımcısı Warren Buffet’ın dediği gibi en iyi işçi yatırım-da olan ve boşta durmayan paradır. Çünkü yatırımda olan para sizin için 7/24 hasta olmadan kesin-tisiz çalışmakta ve siz işlemeden size pasif gelir olarak dönüş yapmaktadır. Sağlıklı tasarruf ve yatı-rım oranları için önceden hazırlamış olduğum “50-30-20 finans kuralı” isimli makalemi okuyup ve/veya youtube videomu izleyebilirsiniz. Tabii ki piyasadaki konjonktüre göre yatırımlardan dö-nem dönem zarar etme ihtimaliniz de mevcuttur. O yüzden yatırım yaparken piyasadaki gelişmeleri ve riskleri de düzenli şekilde takip etmek elzemdir. Bu gelişmeleri de güncel makale ve haberlerden takip edebilir, nasıl takip edeceğinizi de “Yatırım Pusulası” adlı makalem ve youtube videosundan detaylı şekilde inceleyebilirsiniz.
Yatırım Portföyü ve Sistemi Kurmanın 4 Temel Adımı:
1. Finansal Hedeflerinizi ve Vadenizi belirlemek: Finansal hedefler kişinin ihtiyaçlarına göre değişmektedir. Okul harcı, Ev alımı, araba alımı, refah yaşam veya en son nokta olan finansal özgürlüğü yaşamak için kurgulanabilir. Bu çerçevede kısa vadeli hedefleriniz için düşük riskli faiz/kar payı ödemeli yatırım araçları, orta/uzun vade için ise anaparanızın kayıp riski taşıyan yüksek riskli yatırım araçlarını kullanabilirsiniz. Ancak düşük riskli araçlar genelde enflasyona karşı koruma sağlayamazken, yüksek riskli araçlar orta vadede yüksek getiri potansiyeli taşır.
2. Risk Toleransınızı ve Kapasitenizi Analiz Edin: Kaybetmeyi göze alabileceğiniz ve alamayacağınız miktarları belirleyerek Agresif, Orta Düzey riskli ve koruyucu düşük riskli yatırım araçlarını seçmeniz elzemdir. Keza yaşı ilerlemiş emekliliğe yakın insanlar için koruyucu taraf ağır basarken, yolun başında olan sermayesi düşük genç kişiler için agresif bir yatırım stratejisi uygulanabilir. Daima 3 – 4 aylık gideriniz için ve piyasada oluşacak fırsatları değerlendirmek için düşük riskli faiz yatırımları ile bir acil durum fonu oluşturun.
• Agresif: Yüksek risk/Yüksek potansiyel getiri (hisse senedi/kripto). • Orta Düzey: Denge (tahvil ve faiz getirili fon karışımı). • Koruyucu: Düşük risk/Sabit getiri (Tahvil, Para piyasası fonu, vadeli mevduat, altın). 3. Varlık Dağılımınızın Belirlenmesi: Varlık sınıflarını aşağıda maddeler halinde sıralayabiliriz; Gayrimenkul yatırımları dışında kalan varlık sınıflarına sıfırdan başlayarak küçük paralarla da yatırım yapmaya başlayabilirsiniz. Finansal yatırımlar için bankanızdan bir “yatırım hesabı” açmanız yeterli. Avrupa’da hesap açabilenler için ise “brokerage account” adı altında tüm alanlara yatırım yapan yatırım fonları üzerinden yatırım yapabilirsiniz.
• Kripto Paralar
• Hisse Senetleri (Büyüme/Temettü)
• Sabit Getirili Menkul Kıymetler (Tahvil/Bono)
• Gayrimenkul (Fiziki/GYF - Gayrimenkul Yatırım Fonları)
• Kıymetli Madenler (Altın/Gümüş)
• Nakit veya Para Piyasası Fonları (Likidite için) Yatırım yaparken portföyünüzün dağılımının çeşitlendirilmesi piyasa risklerine karşı korunmanız-da, mali kayıpların azaltılmasında ve gelirlerinizi optimize etmenizde hayli önemli rol oynamakta-dır. Aşağıdaki Yatırım Portföyü dağılımı en güncel dönemde kendi portföyümü yansıtmaktadır. Gö-rüleceği üzere Yüksek riskli yatırım olan borsa fonlarında yabancı fonlar % 25, Türkiye Borsası fonları % 23, koruyucu olarak altın % 24 ve agresif büyüme beklentisi için % 5 kripto yatırımına dağılım yaptım. Keza borsalar ve kriptodaki fiyat oynaklıkları yüksek olmakla beraber uzun vadede yüksek kazanç beklentim vardır. Ancak bu oynaklıklardan kısa vadeli olumsuz etkiyi azaltmak ve psikolojimi doğru yönetebilmek için koruyu gördüğüm güvenli liman altını da portföy sigortası olarak tutuyorum. TL faiz şu anda beklenen enflasyonun üzerinde kaldığı için acil durum fonumu Özel sektör tahvili/para piyasası fonlarında kısa vadeli değerlendiriyorum. Faizler düştükçe burada-ki yatırımlarımı diğer paylara kaydıracağım.
4. Portföyü Sürdürmek ve Korumak:
Yatırım araçlarını öğrenmek ve amacımız olan daha yüksek oranda para kazanmanın yanı sıra yatırımda en önemli noktalardan biri psikolojinizi doğru yöneterek disiplini sağlamanız ve kararlı-ğınızı korumanızdır. Düzenli şekilde her ay maaşınız ya da serbest kazancınızdan portföyünüzde bulunan yatırım araçlarına sermaye enjekte etmeli ve portföy dağılımını hedeflediğiniz şekilde ko-rumalısınız. Portföy takibinin de aylık olarak yapılarak, dağılımın değişmesi durumunda varlıkları-nızdaki yatırımı da değiştirerek orijinal dağılımınıza sadık kalmalısınız.
Warren Buffet bir sözünde şöyle der; “Uyurken para kazanmanın bir yolunu bulamazsanız muhtemelen ölene kadar çalışacaksınız”. Pasif gelir, sihirli bir formül değil; planlı, disiplinli ve çeşitli bir yatırım portföyünün sonucudur. Giderlerinizi analiz edin ve tasarruf edeceğiniz % 20’lik payı belirleyin. İlk yatırımınızı yapmadan önce seçtiğiniz aracı detaylıca araştırın ve aktif geliri-nizin yanı sıra pasif gelir elde etmeye başlayabilirsiniz…