Güneydoğu Anadolu’da yaşanan deprem, cumhuriyet tarihinin en büyük âfetidir. İstiklâl Harbindeki muharebelerde bile depremdeki kadar insan ölmedi.

Onları önemsemediğim izlenimini vermek istemiyorum. Ama bu yıl, yüzüncü yılını kutlayacak olan cumhuriyetin en büyük felâketi, depremler ve savaşlar değildir.

Geri kalmışlıktan kurtulamamak, demokratik ve zengin ülkeler grubuna katılamamak, toplumsal huzur eksikliği, yoksulluk ve cahillik denizinde dümensiz çalkalanıp durmaktır en büyük felâket. 

Ardı kesilmeyen bir depremdir bu ve her Türk bu ilkellik depreminin enkazı altındadır. 

Türkiye dünyanın en zengin ve güçlü devletlerinden biri olma potansiyeline sahip bir ülkedir. Bu potansiyeli gerçekleştirmeyi hiçbir hükûmet beceremedi. Becereceğe de benzemiyor.

Çünkü siyasi partiler bir araya gelip bu kötü kaderi değiştirmek yerine kavga etmeyi marifet sanıyor. Millet depremde ölenlere ağlarken bile bu didişme hız kesmedi. Kesmez de. Çünkü siyaset sahnesi yarım insanlarla doludur.

İspanya o kadar yoksuldu ki İkinci Dünya Savaşı’nda halk ot yiyordu.  Franco 36 yıl İspanya’yı ezdikten sonra 1975’de 83 yaşında ölünce bütün partiler bir araya geldiler. Bölgelere otonomi veren demokratik bir anayasa yaptılar. İspanya Avrupa Birliği’ne kabul edildi ve dünyanın en müreffeh ülkeleri arasına girdi. Bu süreç 50 yıldan az bir zaman aldı arkadaşlar. Elli yıldan az, az, az!

Buna benzer bir yenilenmeyi, bıkmadan yazdığım gibi, İrlanda da yaşadı. Onun da sefaletten servete yükselmesi yarım yüzyıldan az bir zaman aldı. Güçlü, ihracata dönük bir AB ekonomisine sahip olan, yabancı sermaye ve yatırım dostu bir politika güden İrlanda’yı COVID-19 bile yavaşlatamadı. Orada gerçek ücret artışı bütün OECD ülkelerinin üstündedir. Hayat standardı yüksek, sosyal uyum güçlüdür.

Güney Kore, Singapur, Tayvan gibi ülkelerin de benzer hikâyeleri vardır. 

Uzağa gitmeye gerek yok. Komşumuz sayılabilecek İsrail de geçtiğimiz 15-20 yıl içinde ekonomik bir mucize yaşadı. The Economist Dergisi ekonomik performansa göre İsrail’in 2022’de OECD ülkeleri arasında dördüncü sırada olduğunu yazıyor. İsrail 2020’de ise büyüklük olarak dünya ekonomilerinde 19’uncu sıraya tırmandı. Dünyanın bir numaralı start-up ülkesidir. Enflasyon? Yüzde 5.3!

Biz?

Biz kötü olanı iyi gösterme eforunda, sahte istatistiklerde ve halkı uyutma gayretinde birinciyiz. Ve bu rekoru kimseye kaptırma niyetinde değiliz.

Ama gittikçe daha çok parayla daha az şey aldığımızın farkındayız. Daha az özgür, daha az demokratik olduğumuzun ayrımındayız. İyiye gitmediğimizi biliyoruz.

Eğer seçimler yapılırsa ve eğer Erdoğan’a cephe karşı kuran partiler kazanırsa Türkiye’nin atılım yapacağını sanmayın. 

Kurtuluşun reçetesi partilerin programlarında değildir. Yukarıda adını saydığım ülkelerin uyum, zenginleşme formüllerindedir.  

Onların yoluna girmezsek beterin beterine yolculuğumuz sürer.