Yaşamaya devam ettiğimize göre değiyordur.
Değmeseydi canımızı alırdık veya eski Yunan Stoacılarının anlatımıyla “her zaman açık” duran kapıdan çıkardık.
O zaman fazla şikâyet etmeden yaşamaya bakalım.
Şikâyet, yani hoşnutsuzluk belirten sızlanma veya yakınma, en az tahammülüm olan şeylerden biridir. Çünkü şikâyet etmek, dünyada her şeyin mükemmel veya bizim için mükemmel olabileceğine veya olması gerektiği varsayımına dayanır ki saçmadır. Dünyada, dünyanın kendisi dahil mükemmel hiçbir şey yoktur. Mükemmellik çoğu zaman tesadüfidir. 
Her şey karşıtı ile vardır: iyi-kötü, şans-şanssızlık, güzel-çirkin, akıllı-aptal, zengin-fakir, ova-dağ. Her insan hayatını uçlar arasında savrularak geçirir.
Şikâyet etmek, bu gerçeği ve dolayısıyla hayatı olduğu gibi kabul etmemektir.  
Ama galiba hayat yaşamaya değse de değmese de yaşamaya devam etmek insanın doğasıdır. 
Uzaktan veya yakından bakınca hayatının çekilmez olduğu kesin olan insanların yaşamaya devam etmesi bu yüzdendir. 
“Hayatının çekilmez olduğu kesin …” Püff! Çok sübjektif bir yargı.  
 Ben dışarıdan bakınca bir insanın veya bazı insanların hayatının çekilmez olduğunu düşünebilirim. Ama o hayatı yaşayanlar kendi hayatlarını “çekilmez” olarak görüyorlar mı? Yoksa onların hayatlarında benim çekilmez olarak gördüğümü denkleyen veya kısmen telafi eden, göremediği veya hesaplayamadığım şeyler mi var?
 Bu konuda en büyük dersi arkadaşlığımız çok eskiye dayanan Galfa’dan aldım. Daha önce de yazmıştım galiba.
 Galfa’nın sebebi bilinmeyen, tedavisi olmayan, sürekli ağrı veren ve yürümesini gittikçe zorlaştıran Ankilozan Spondilit adlı bir hastalığı var. Hastalığı o kadar ilerledi ki tamamen yürüyemez olmaktan korkmaya başladı. Yalnız yaşıyor olması hayatını daha da çetinleştiriyor. 
 Sürekli sancı ve yalnızlığa nasıl tahammül edebiliyor diye düşünüyorum onu her ziyaret ettiğimde. Bir gün aklımdan ne geçtiğini okumuş gibi “Sen beni hayattan zevk almıyor sanıyorsun ama yanılıyorsun,” dedi. “Ben hayatımdan zevk alıyorum.” 
 Kendi eliyle dünyayı terk etmek... Bu bir insanın karşılaşabileceği en zorlu test. Veya Fransız yazar Albert Camus’a (1913-1960) göre en “ciddi” felsefi problem.
“Gerçekten ciddi tek bir felsefi problem var, o da intihardır,” diye yazdı Fransız yazar 1942’de. “Hayatın yaşanır olup olmadığına karar vermek felsefenin sunduğu en temel soruyu cevaplandırmak demektir.”
İnsanın gerçek anlamda sahip olduğu tek şey canıdır. 
Hayatı ne kadar çekilmez olursa olsun daha çok insan Stoacıların açık kapısına yönelmez, çünkü kendi canını almak en değerli şeyini karşılığında hiçbir şey almadan vermektir. 
Canını, yani var olma hakkını verip karşılığında yokluk almak iyi bir alışveriş değil.  
Hayatta en mutsuz kişiyi bile ona bağlayan bir şey var.