Amerikan Uzay Ajansı NASA, 2030’lu yıllarda Mars’a insanlı uzay aracı göndermeyi, özel şirketler de 2050’ye dek orada kalıcı yerleşim yerleri kurmayı planlıyor.
Depremde ayakta kalacak bina yapmaktan aciz iken insanın canlı hayata olağanüstü uygunsuz olan Mars’ta yerleşim yerleri başlatması mümkün olabilir mi?
Financial Times’a konuşan İngiliz astronot Tim Peake’e göre, pekâlâ evet.
“Mars’a kazasız varmakta, orada güvenli yerleşim yerleri kurmakta zerre kadar sorun görmüyorum,” diyor.
İngiliz astronota göre Mars’a güven içinde yolculuk yapmak, güvenli bir şekilde oraya inmek, insan için uygun habitat başlatmak ve bu habitatların ayak izlerini çoğaltmak adım adım aşılacak engellerdir.
Ama sohbetin ilerleyen bölümünde bana zerre değil, dev gibi gibi görünen bir sorunu zikrediyor: Mars’ta insanın hayatını muhtemelen yeraltında geçirme zorunluğunda kalacak olması.
Yeraltında geçen bir hayat tahayyül edebiliyor musunuz?
Ben edemiyorum. Ezkaza kendimi Mars’taki bir yeraltı evinde bulsam herhalde birkaç gün sonra yüzeye çıkıp kendimi ölüme teslim ederim. Yaşlanıp takattan düşen eskimoların bir zamanlar ölmek için soyunup kendilerini açıkta kutup soğuğunun cellatlığına bırakması gibi.
İnsan uzayda yaşayabilir ve çocuk yapabilir mi sorularının cevabı yoktur.
Cevabı olmayan bir başka şey uzayda maruz kalınan radyasyonun ömrün uzunluğuna olan etkisidir.
Astronotlar yeryüzündeki insanlar gibi 80-90 yaşına kadar yaşayabilecekler mi yoksa daha erken mi ölecekler? Meçhul.
Kim yeraltında bitmeyen bir yaşama tahammül edebilir?
Peake, Rusya ile Batı arasındaki son işbirliği sahalarından biri olan Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) altı ay kaldı.
Astronotlar ISS’in dar alanında tanımadıkları insanlarla sorunsuz geçinebilmek için sıkı eğitimden geçiyorlar.
“Yedi gün bir mağaranın dibinde, 12 gün su altında eğitiliyoruz,” diyor Peake. Soğuk, rutubetli, yorgun ve aç geçen mağara antrenmanı özellikle çatışma tetiklemek için dizayn edilmiş gibi imiş. Ama başarılı olmuş olmalı ki uzayda bir tek münakaşa bile çıkmamış.
Peake’in uzay istasyonu ile ilgili olarak söylediklerinden bana en ilginç gelen, kozmonot ve astronotların her Cuma
yemek için istasyonun Rus bölümünde toplanmaları. Orada duvardaki bir posterde ağaçlar, yeşil tarlalar ve birkaç ayçiçeği varmış.
“Herkes bir ara özlem içinde gözlerini geldiğimiz yeri anımsatan bu postere dikiyordu,” diyor İngiliz astronot. “İnsanın doğa ile çevrelenmeye ihtiyacı var ki bu çözülmesi gereken psikolojik bir sorun meydana getiriyor.”
Uzay İstasyonu’nun pencerelerinden mavi dünyayı bütün haşmeti ile seyretmek mümkün. Fırtına bulutlarının üstünden uçarken yıldırımlar, güneşin doğuşu ve batışı, yıldızlar ve Samanyolu, meteor yağmurları, kutup ışıkları, kozmik ışınlar… Ama bunlar yetmiyor. Altı aylık kısa bir zamanda bile istasyondakiler yeşilin hasretini çekiyorsa…Dünyanın bir bilye gibi göründüğü, ortalama sıcaklığın eksi 30 santigrat derece olduğu Mars’ta yerin altında yaşayacak olanlar ne hissedecek?
Mars'ta yer altinda yasamayi planlamalarinin sebeplerinden biri de radyasyonu azaltmaktir. Yani topragin altinda yasayarak uzaydan gelen radyasyonu topragin kesecegi, azaltacagi dusunuluyor. Boylece radyasyon sorunu hallolmus oluyor bir bakima.
Sadece Marsa seyahat sirasinda , kisa sureli bir radyasyona maruz kalma sorunu var onu da su tanklarini uzay aracinin dis kisimlarina koyarak yani suyu bir cesit radyasyon kalkani gibi kullanarak radyasyonu azaltmak mumkun.
Baska bir sorun da yer cekiminin Mars'ta dunyadakinden cok daha az olmasidir. Bu da vucudumuzun uzun sure Mars'ta yasarsak olumsuz sekilde etkileyeblilir. Ozellikle kemiklerimiz bundan olumsuz sekilde etkilenebilir.
Fakat butun bu engellerin cozumu vardir bunlar sadece teknik sorunlardir ve hepsinin cozumleri biliniyor, yani bu sorunlari cozebilmek icin gerekli teknolojiye simdi bile sahibiz. Sadece finansman, politik kararlilik ve halklarin destegi gerekir.
Eninde sonunda bir gun Mars'ta yerlesim yerleri mutlaka kurulacaktir. Belki gelismis ulkeler Mars a giderken biz de o zamana kadar Turkiyede depremden yikilmayan evler yapmayi basrabiliriz. Hani hic zannetmiyorum ama yine de umudumuzu kesmeyelim .