Yaşanan dönemde küresel ısınma ile mücadelede elimizde olan, en ucuz ve en etkili çare havaya verdiğimiz karbondioksit miktarını azaltmak ve ağaç varlığımızı artırmaktır.
Ağaçların zararlı karbon dioksiti tutup havaya oksijen vermesi yanında, toprak erozyonunun önlenmesi, havanın temizlenmesi, yeraltı sularının beslenmesi, yaban canlıların yaşamını devam ettirilmesi, iklimi iyileştirilmesi, yağışların artması, çevre görünümü gibi birçok yararlı etkileri vardır.
Fakat, artan nüfusun gıda gereksiniminin karşılanması için, arazilere ihtiyacımız vardır. Bu nedenle ağaçlandırmaya ayrılabileceğimiz topraklar sınırlıdır.
Sanayi devriminden sonra atmosfere, doğal olarak etkisiz duruma getirilemeyecek miktarda karbon dioksit verilmektedir. Bunun sonucu, atmosferde biriken karbondioksit, sera gazı etkisi ile iklim bozukluğuna sebep olmaktadır.
Bilim adamları küresel ısınmanın çaresinin, havada normalin üzerinde olan karbondioksit miktarının emilmesi olduğunu ileri sürmektedir. Bunun da yapay fotosentezle mümkün olabileceği ileri sürülmektedir. Halen bu konuda, çeşitli araştırmalar yapılmaktadır. Yapay fotosentez araştırmalarında bitkilerdeki doğal süreç taklit edilir.
Berlin’deki HZB Güneş Enerjisi Enstitüsünde fizikçi Mathias May, Earth System Dynamics dergisinde yayınladığı makalesinde, doğal fotosentezden daha verimli olan yapay fotosentes tekniği geliştirdiklerini ileri sürmektedir.
Ayrıca ABD, Colombia Üniversitesi direktörü Lackner ve Tucson’daki Global Research Tecknolojgies’te bir ekip de, atmosferdeki karbondioksiti emmek amacı ile doğal ağacı taklit eden bir prototip cihaz tasarlatıp üretti. Bu cihaz karbondioksiti depolanabilen ve yönetilebilen bir sıvıya dönüştürür. Bu yapay ağaçlar doğal ağaçlara benzemez ve hiçbir şey hissetmezler. Boyut ve görünüş olarak klimalara benzer.
Lacker’in geliştirdiği sentetik ağaç tekniği ile güneş ışığında fotosenteze gereksinim olmadan, havadaki karbondioksiti emilebilmektedir.
Geliştirilen bu yapay ağaçlar doğal ağaçlardan farklı olarak cihazlara benzer. Doğal ağaçlardan 1000 kez daha hızlı havadaki karbondioksiti emer. Doğaya hiçbir zararlı yan etkisi yoktur.
Halen enerji kaynaklarından çıkan gazların tutulması için bacalara konulan cihazlarla zararlı gazların tutulması, önemli miktarda enerji harcanması nedeniyle pahalıdır. Tutulan gazın da olumsuzluğa sebep olmadan yer altına pompalanması gerekir.
Yapay ağaçlar havadaki karbonu sodyum karbonat ile kaplanmış yaprağımsı levhalarla emer. Sodyum karbonat, karbondioksit ile temas ettiğinde zararsız bir bikarbonat –kabartma tozu oluşturur.
Sentetik ağaçlarla oksijen, tıpkı bitkiler gibi havaya salınır. Diğer ürünler tutulur ve örneğin tükenmiş petrol sahalarına depolanır. Doğaya hiçbir yan etkisi yoktur.
Karbondioksit havaya çok hızlı karışır. Bu nedenle yapay ağaçların emisyon noktalarına yerleştirilmesi gerekmez. Dünyanın herhangi bir yerine, tarımda kullanılamayan çöl ve yol kenarları gibi alanlara yerleştirilen yapay ağaçlar, atmosferdeki karbondioksiti başarılı bir şekilde tutacak.
Her bir yapay ağaç karbon dioksiti yakalamada etkili olmasına rağmen, emisyonları kabul edilebilir düzeye indirmek için dünya çapında faal durumda her biri günde 1 ton karbondioksit toplayan ve tanesi 20,000 dolar olan 1 milyon dolayında yapay ağaca ihtiyacımız olacak.
Yapay ağaçların en önemli çekiciliği, şimdiki enerji ekonomisini ve insanların yaşam tarzlarının aynen devam etmesini sağlayacaktır.
Halen atmosferdeki doğal düzeyin üzerinde bulunan karbondioksitin yakalanmasını sağlayan yöntemler ekonomik bakımdan çekici görülmemektedir. Ancak yapay fotosentez yöntemi ile atmosferdeki karbondioksitin tutulması araştırmalarındaki buluşlar heyecan ve umut vericidir. Bu konuda da ciddi çalışmalar yapılmaktadır.
ASU’da yapılan ilk mekanik ağaç prototipleri (The Arizona State Press)
