Yapay zekâya ihtiyacımız yok, onun bize ihtiyacı var

23 Mayıs 2023, 09:16
1.9B

Metin MÜNİR

TÜM MAKALELERİ

İnsanı kenara itip dünyayı ondan devralmasından korkulan İleri Yapay Zakâ ile ilgili birçok analiz okudum, ama hiçbirinde şu sorunun sorulduğuna rastlamadım:

Böyle bir şeye gerek var mı?

Faydaları nedir ki son sürat, ne olduğu ve nelere gücünün uzanacağı yaratıcıları tarafından bile bilinmeyen tanrı kudretinde bir bilgisayar/robot yapılmaya çalışılıyor?

Yaratıcılarının, yani ne kadar ahlâk ve iyi niyet sahibi olduğu tartışmalı Silikon Vadisi milyarderlerinin, çıkarının ne olacağını biliyoruz:

Milyarlarını trilyon yapmak. Toplum üzerindeki nüfuzlarını artırmak, halkları, hatta devletleri, gitmek istemedikleri yönlere sürüklemek.

İleri Yapay Zekâ daha gelişme sürecinde– devam hâlinde bir çalışma, work in progress’dir.

Ama birkaç gün önce OpenAI, daha geçen Kasım’da varlığından dünyayı haberdar ettiği Chat GPT’nin Amerika’daki iPhone’lar için Apple app dükkânlarından elde edilebileceğini açıkladı. Yapay Zekâ’yı paraya tahvil etmeye başladı. Hizmeti yükleyenler, mobil cihazlarında ChatGPT’ye soru sorup yazılı cevap alabilecek. Aynen Google’da olduğu gibi.

ChatGPT’nin sahibi olan OpenAI 2015’te kâr gayesi gütmeden güvenli Yapay Zekâ yaratmak amacıyla Elon Musk ve Peter Thiel tarafından kurulmuştu.

Kâr gayesi gütmeme düşüncesi çoktan terk edildi. Microsoft’un geçen Ocak’taki bir milyar dolarlık katkısıyla yoluna devam eden şirkete biçilen değer 29 milyar. Şimdilik.

Çok geçmeden Google’ın kendi Yapay Zekâsını mobil aygıtların kullanımına sunacağına yemin ederseniz başınız ağrımayacaktır.

İş kıran kırana ticari rekabete döküldüğü için tüketiciler zarar/fayda hesabı olmayan bir Yapay Zekâ bombardımanına tutulacak.

İşin ilginç tarafı OpenAI’n Yapay Zekâsının tam olmamasıdır. ChatGPT sorulan sorulara yanlış cevaplar verebilmektedir.

Piyasaya yarım yamalak sunulmasındaki amaç, kullanımın hataları ortaya çıkararak yaratıcılara bunları düzeltip sistemi iyileştirme fırsatı vermesidir.

Bir an önce piyasa kapmak yanında, tabii.

Ama benim, senin, onun çıkarı nedir?

Yapay Zekâ hiç olmasa madden ve mânen daha mı kötü olacağız? Veya soruyu başka türlü soracak olursam: Yapay Zekâ olunca madden ve mânen daha iyi duruma mı geleceğiz?

Her iki sorunun cevabı da, bu aşamada bildiklerimiz çerçevesinde, Hayır’dır. Çok daha fazla şey biliyor olduğumuzda da cevabın değişeceğini sanmıyorum.

Biraz araştırınca Yapay Zekâ’da beklenen bazı faydaların şunlar olduğunu öğrendim: İleri otomasyon. Karar verme hızını süratlendirme. Data girişi, müşteri hizmetleri ve araba kullanımı gibi işleri insanlardan devralma. İnsanın dayanma gücünün olmadığı uzay, derin deniz gibi yerlerde iş yapmak. Cerrahlardan daha yanlışsız ameliyatlar...

İnternet’te bundan çok daha uzun listelere de ulaşabilirsiniz. Bunları okuyunca sizin tepkiniz değişik olabilir.

Benim tepkim Sokrates’in Milattan dört yüz yıl kadar önce eski Atina’da bir pazar yerini dolaşırken söylediklerini tekrarlamak oldu: “Tanrım, onlarsız yapabileceğim ne kadar çok şey var.”

Bir tekno-tufan geliyor diye düşündüm bir de. Ve ufka baktığımda ne bir Nuh gördüm ne de bir gemi…

YORUM EKLE

YORUMLAR

Muhterem Elmas - 12 ay Önce

Bu kadar abartılacak bir şey değil, yapay zeka. Yapay.

Ali Veli @Muhterem Elmas - 12 ay Önce

"Yapay" olunca zararsiz mi oluyor? Nukleer silahlar da yapay degil mi sayin Muhterem Elmas?

Ali Veli - 12 ay Önce

Yapay zeka bilim teknoloji acisindan bize cok buyuk faydalar saglayabilir. Insanlarin yapamayacagi bircok seyi yapma yetenegi var. Bir ornek , burada bahsedilen protein folding problemini insanlarin yapamayacagi bir hizda cozebiliyor. Link https://www.newscientist.com/article/2330866-deepminds-protein-folding-ai-cracks-biologys-biggest-problem/

Veya mesela milyarlarca dosyayi bilimsel veriyi bir insanin yapamayacagi bir sekilde kiyaslayip aralarindan yeni teknolojiler uretebilir.

Yapay zeka nerdeyse her alanda, ki bu robotlardan tutun da tıp'a , IT den tutun da nanoteknolojiye kadar çığ acan gelişmeler yapabilecek. Gittikce zekasi daha da geliserek daha fazla seyler yapmayi ogenebilir ve biz de bunlari gunluk hayatimizi kolaylastrimakta kullanabiliriz. Faydalari saymakla bitmez , hangi alanda faydasi olur demek yerine hangi alanda faydasi olmaz ki demek daha dogru olur bence. Insanimsi robotlar uretmekten tutun da personal assitant'a , naanoteknolojiden tutun da uretime her alanda etkisi olacak bir teknoloji.

Yapay zekayi belki komputerin icadina benzetebiliriz, bugun komputerler nerde kullaniliyor? Cebimizdeki telefondan tutun da, devlet dairelerine , eglenceden tutun da bilimsel arastirmaya, kullandigimiz arabadan mikrodalga firina vesayre vesayre komputerlerin kullanilmadigi bir alan var mi? O zaman yapay zeka ne ise yarayacak demek 1950 lerde birisine "Komputerler insanlarin hatyatinda ne ise yarayacak?" demeye benzer. Bu sorunun cevabi belki "Hayal edebildigimiz ve hayal bile edemeyecagimiz hemen hemen her alanda isimize yarayacak" demek olur. Komputerlerin kullanilmadigi bir alan varsa benim aklima gelmiyor, ayni sekilde yapay zekanin kullanilamayacagi bir alan dusunmek de zor. Kisaca her yerde her alanda kullanilacak.

Komputerler gibi yapay zeka da her alanda bize buyuk faydalar saglayabilir. Fakat tabi ki yine uygulamalari buyuk sirketlerin elinde olacak karini da bu sirketler yiyecek gibi gorunuyor. Fakir yine daha fakir zengin daha zengin olacak gibi gorunuyor, en azindan benim fikrim boyle. Universal Basic Income vs bunlar bana hayal gibi geliyor.

En buyuk sorun ise yapay zekanin her gecen gun muthis bir hizla gelsitirildigi ve birgun bizden daha zeki olma ve bizi yok etme riskinin olmasi fakat milyarlari kazanma hatta dunyayi ele gecirme olasiligi bunu buyuk ihtimal durdurulamayacagini gosteriyor.

Ali Veli @m.Sakir @Ali Veli - 12 ay Önce

Denetleme meselesi cok zor bir problem gibi gorunuyor sayin M.Sakir. Ornegin Avrupada yapay zeka uzerine kisitlamalar kurallar getirmeye basladilar ama Cindeki veya Rusyadaki sirketler bunu ozgurce gelistirebiliyor nasil olacak? Siz denetleme getirdiginiz zaman diğer ulkeler sizden üstün olabiliyor siz geride kaliyorsunuz. Avrupanin bu yaptigi belki bir medeniyet gostergesi veya ileri görüşlülük olarak algilanabilir ama sonucta atiyorum, ornegin diyelim Putin bu kurallari getirmedigi icin rahatca gelistirdigi yapay zekali dronelarla, robotlarla Avupaya saldirirsa bu kurallarin, kisitlamalarin Avrupalilara pek bir faydasi olmaz.

Ayrica su anda yapay zekayi gelisitiren basi ceken sirketler Amerikanin Microsoft Google vs gibi sirketleri yani siz Arupada istediginiz kurallari koyun Amerikadakiler tam hiz gelistirmeye devam ediyorlar. Yani avrupanın getirdiği kuralların pek bir etkisi olmaz çünkü yapay zekanın merkezi şu anda zaten Amerika.

Hani belki nukleer proliferasyona karsi nasil butun dunya bir araya gelip anlasabilmisse belki burada da benzer bir yaklasimla butun ulkeleri kapsaycak anlasmalar yaparak bunu da denetleyebilirler. Fakat herkesin buna uyup uymadigini denetlemek de yine bir sorun. Mesela Çinde gizli laboratuvarlarda bunu geliştirmediklerini nerden bileceksin? Kimi bilim adanları elektrik tüketimine vs bakarak belki takip edebiliriz falan dıyorlar ama o da bir sürü soru işaretleriyle birlikte geliyor.

Diger bir sorun da yapay zekanin icinde ne olup bittigini kimse tam olarak bilmiyor takip etmek anlamak da zor. Yani bir komputere "zeki olmayi" ogretiyorsunuz ama ondan sonrasi artik kendi kendine gelisiyor. Yani ici muamma bir kutu gibi, kimse bilmiyor yaptiklarini dusunduklerini nasil dusunuyor ne dusunuyor nasil gelisiyor, emeregnt properties denilen ozellikleri nasil kazaniyor, bilincli mi veya ne zaman bilincli olacak vesayre vesayre. Yani ne zaman zeka seviyesi bizi tehdiyt edecek seviyeye gelecek, nereye kadar gelismesine izin verelim nerede tehlikeli olacak, ne zaman durduralim vesayre bunlari kimse bilmiyor. Herkes 'Çok gelistirmeyin yoksa tehlikeli olur' diyor ama ne zaman 'çok gelişmiş' olacak bilen yok.

Diger taraftan yapay zekayi gelistirenler iş gucunu azaltacagini, insanlarin hayatini kolaylastiracagini ve UBI vesayre gibi utopik senaryolarla bunun daha da promosyonunu yapiyorlar. Bana bunlar pek inandirici gelmiyor. Dunyadaki açlik sorununu bile halledememişken böyle ütopik hayaller bana gerçekci gelmiyor fakat bununla yapay zekanin reklamini propagandasini yapiyorlar ve destek kazanıyorlar.

Kisacasi butun dunya elele verip bir araya gelip bu sorunu çözebilir mi? Ben bu konuda pesimistim sayın Şakir. Bir iklim değişikliği sorununu bile elele verip halledemiyorsak insanlik olarak bu konuda, yani böyle insanlığı tehdit edebilecek kadar büyük problemleri birlikte çözebilme konusunda pek başarili olduğumuz söylenemez bence. Fakat bilim adamlari gittikce bu konuda seslerini yukseltmeye devletleri uyarmaya basladi, kim bilir belki de bir sekilde bir kontrol, denetim mekanizmasi getirilebilir.

m.şakir @Ali Veli - 12 ay Önce

bu şirketler BM tarafından denetlenmeli ayrıca karlarının %10 unu BM'ye vermelidirler.

G•C•A - 12 ay Önce

Ne kadar az korkarsak o kadar az tehlikedeyiz( Titus Livuys) ve “ Durdrun dünyayı inecek var ( Orhan Duru ) sözleri arasınayız