Ergenlik dönemi beslenmemizi nasil etkiliyor?

Ergenlik Dönemi Nedir?

Ergenlik dönemi ‘Fiziksel, biyokimyasal, ruhsal ve sosyal yönden hızlı büyüme, gelişme ve olgunlaşma süreçlerini kapsayan çocukluktan yetişkinliğe geçiş dönemi’ olarak tanımlanmaktadır. Ergenlik çağı 12-18 yaş grubunu içerisine almaktadır. Ergenlik döneminin genellikle kızlarda 10-12, erkeklerde ise 11-14 yaşlar arasında başladığı kabul edilmektedir. 

Ergenlik Döneminde Beslenme Neden Önemlidir?

Ergenlik çağında büyüme süreci hızlanmaktadır. Hızlı büyüme ve gelişme ise enerji ve besin öğelerine ihtiyacı arttırmaktadır. Gençlerin artan ihtiyaçlarının karşılanmasında çeşitli sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Bu sorunların bir bölümü bireyin yaşam şekliyle, bir bölümü ise bilinçsizlik nedeniyle kazanılan hatalı alışkanlıklarla ilgili olabilmektedir. Sorunların giderilip, bireyin sağlıklı büyüme ve gelişmesini sağlayacak beslenme koşullarına kavuşturulmasında ve ileriki yaşamında sağlığını olumlu etkileyecek alışkanlıkların kazandırılmasında özellikle aileye ve gününün büyük çoğunluğunu geçirdikleri okullarındaki öğretmenlerine büyük sorumluluklar düşmektedir.

Ergenlik Çağında Gözlenen Başlıca Değişiklikler Nelerdir? 

1.Vücut şeklinde cinsiyet hormonlarına bağlı değişiklikler görülmektedir. Özellikle vücuttaki yağ dokusunda, kas ve kemik yapısında değişiklikler oluşmaktadır. Kız çocuklarda göğüs ve kalçalar belirginleşirken erkeklerde ise genellikle kalçalar küçülmekte, vücut daha kaslı ve daha az yağlı bir görünüm almaktadır.

2.Psikolojik değişiklikler nedeniyle çocuk aile ile bağımlılığını yitirebilmekte ve etrafını umursamaz bir davranışa girebilmektedir. Bunun sonucu olarak çocuk ailesinden çok arkadaşlarına yönelir; onlarla birlikte daha çok zaman geçirmeye başlayabilmekte ve bu durum da yemek öğünleri saatlerinin düzensizleşmesine yol açabilmektedir.

3. Hızlı büyümeye ek olarakbu dönemdeki bireyin sporla uğraşması enerji ve besin öğeleri gereksinmesinde artışa neden olabilmektedir. Çeşitli spor dallarının ne miktarda ek enerji gerektirdiği ve bunu karşılamak için beslenmesinde nelerin değiştirilmesi gerektiği konusunda gençlere yeterli bilginin verilmesi ve bilinçlendirilmeleri gerekmektedir.

Bu dönemde yanlış uygulanan zayıflama diyetleri yetersiz ve dengesiz beslenmenin başta gelen nedenlerindendir. Bedensel hareketler arttırıldığı, yeterli ve dengeli beslenmeye dikkat edildiği sürece kas ve yağ kütlesi dengesi bozulmadan gelişme devam edebilmekte, şişmanlık önlebilmekte ve kemik mineral yoğunluğu da artabilmektedir.

Ergenlik Dönemindeki Bireylerin Genel Olarak En Belirgin Beslenme Özellikleri Nelerdir?

Sağlıklı beslenmenin yanı sıra gençlerin daha hareketli bir yaşam tarzı benimsemeleri, fiziksel aktivite düzeylerinin arttırılması ve bu konuda desteklenmeleri bu dönemdeki bireylerin sosyal, zihinsel ve bedensel gelişimlerine önemli katkılar sağlayacaktır. 

Ergenlik çağındaki bireylerin yeterli ve dengeli beslenmeleri büyüme ve gelişme hızlandığı için daha da önemlidir. Fast food tarzı beslenme veya abur-cubur beslenme alışkanlığı çocuk ve gençler arasında yaygın olarak görülmektedir. Aslında bu tip beslenme günümüzde insanın hızlı yaşam temposu nedeniyle oluşmuştur. Ancak bu tür beslenme ile günlük alınan enerjinin yaklaşık %40’ı yağlardan sağlanabilmekte ve bu yağın çoğunluğu doymuş yağlardan oluşabilmektedir. Bu kadar yüksek yağ içerikli bir beslenme sağlıklı beslenme programlarının çok daha üzerinde bir yağ içeriğine sahip olabilmektedir.

Besinlerle alınan doymuş yağ miktarı ve serum kolesterol düzeyi ile kalp-damar hastalıkları arasında ilişki olduğu bilinmektedir. Bu hastalıklar yetişkinlerde görülmesine karşın temelleri çocukluk ve ergenlik çağında atılmaktadır. Genellikle fast food tarzı beslenme şeklinde A ve C vitaminleri, kalsiyum, ve posa miktarları yetersiz yağ ve tuz miktarları ise yüksektir. 

Bu yaş grubunda görülebilen diğer bir yanlış beslenme alışkanlığı ise sık olarak öğün atlanmasıdır. En çok atlanan öğün ise sabah kahvaltısıdır. Sabah kahvaltısı güne başlarken vücudun zinde tutulmasını sağlayan en önemli öğündür. Ayrıca özellikle bu yaş grubundaki bireylerde okul başarısı ve kahvaltı öğünü arasında ilişki olduğu saptanmış ve kahvaltı öğününü atlamayan bireylerin okul başarılarının daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. 

Ergenlik çağında özellikle kızlarda ise yemek yeme davranışı ile ilgili bozukluklar olarak bilinen anoreksiya nervosa ve bulimia nervosa görülebilmektedir. Bireyler kendi kendini kusturmakta, laksatif ve diüretik ilaçlar kullanabilmekte ve sağlıklarını bozulbilmektedirler. Bu gibi durumlarda bireylerin psikiyatrik tedavi görmesi gerekebilmekte ve sorunların esas nedenlerinin araştırılması gerekmektedir.

Beslenme, anne karnından itibaren başlayarak yaşamın sonuna kadar devam eden bir eylemdir. Doğru beslenme alışlanlıklarının bireylere kazandırılabilmesi adına, çocukluk ve ergenlik dönemlerinde mutlaka bireylerin sağlıklı beslenme konusunda bilinçlendirilmesi ve etraflarındaki kişilerin (aileler, öğretmenler) bireylere rol model olabilmeleri gerekmektedir. Çünkü, doğru beslenme alışkanlıklarının kazandırılması, hatalı beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesinden çok daha kolaydır. Tıpkı, hastalıkların önlenmesinin tedavisinden daha kolay olduğu gibi..

Sağlıklı ve mutlu bir hafta olmasını dilerim..