Çok değişkenli denklem.
Birden fazla değişkeni (bilinmeyeni) olan denklemlere “Çok değişkenli” denir.
Çok değişkenli denklemlerde , değişkenlerden bir tanesi belirlendiğinde, öteki değişkenler de buna bağlı olarak, denkliğin sağlanması açısından belirlenmektedir. Değişkenler birbirlerini etkilemektedir.
Orta Doğu’nun çözüm bekleyen sorunları: Irak, Suriye, Beyrut, Filistin, Kıbrıs...
Bu sorunlarla çok yakından ilgilenen devletler:
Türkiye, Yunanistan, İsrail, İngiltere, Amerika Rusya, AB...
Belirleyici parametreleri: petrol, karbon yatakları, coğrafi konum...
İşte size karmaşık bir durum.
Başka bir deyişle, çok değişkenli bir Ortadoğu denklemi.
Denklemin değişkenlerinden biri de Kıbrıs Sorunu. Bu sorunlarından herhangi birisini ele alıp çözmeye çalıştığınızda, diğer sorunların çözümleri de, buna bağlı olarak, etkilenmiş olur.
Kıbrıs sorunu ve çıkarlar
Kıbrıs fiilen ikiye bölündü.
Türkiye, Yunanistan, İngiltere, İsrail, Amerika, Rusya, AB…. Gibi ülkeler Kıbrıs’la yakından ilgileniyor. Çıkarları, bugünkü bölünmüşlük üzerine düzenlendi. Hem Güney’den hem Kuzey’den kazanımları vardır.
Birleşik Kıbrıs oluştuğunda, sözkonusu kazanımları ne ölçüde etkilenecek? Olası kayıpları Ortadoğu’nun hangi sorununun nasıl bir çözümü ile giderilebilecek?
Bütün bunlar denklemin karmaşıklığını, dış güçlerin etkisini gözler önüne seriyor.
İsrail, güneye yerleşti
İsrail, Güney Kıbrıs’ın Trodos bölgesinde, etrafı izlemek için radar istasyonu kurdu.
Güney Kıbrısta kendilerine tanınan imtiyazlarla, İsrail, Doğu Akdeniz’de güçlü bir konuma geldi.
“Kıbrıs’ta çözüm, İsrail’in bu kazanımlarını nasıl etkileyecek?” sorusunu özellikle Amerikan siyasetçileri, bürokratları her vesileyle, her platformda gündeme getiriyor.
Ortadoğu’da çözüm ortamının oluşmasına kadar geçecek zaman dilimi içinde, Doğu Akdeniz’de istikrar için, Kıbrıs’ta Güven Yaratıcı Önlemler üzerinde yoğunlaşıldı. Bu sayede, bugünkü statükodan kaynaklanan kazanımlar korunacak, bölgedeki karbon yataklarına yatırım yapılabilecek, buna bağlı olarak pazarlama sorunları çözüme kavuşacak.
Birlikte mücadele verilmeli
İçinde bulunduğumuz çok değişkenli denklemden çıkarak, bir bilinmiyenli denklem durumuna geçmemiz gerekir.
Bu da Kıbrıslı Türk ve Rumlar’ın birlikte uğraşmaları ile olasıdır. Kapsamlı çözüm çalışmalarının yanı sıra, eğitimden, ekonomiye her alanda güven yaratıcı önlemler yaşama geçirilerek, iki toplum arasında güven tesis edilmelidir.
Gerçek, kalıcı barış, iç dinamiklerle, paralel uğraşlarla elde edilebilir.
Aksi halde çok değişkenli denklemin çözümünü hep bekler olacağız. Toplum olarak muhatap olmayı bir şekilde başarmalıyız.