Parlamenter sistemde meclisin önemli işlevleri vardır. Meclis, yasal düzenlemeleri yapar, hükümetleri kurar, güvenoyu verir, hükümet kurulur.
Güvensizlik önergesi verir, hükümeti düşürür.
Soru, gündem dışı meclis araştırması genel görüşme ve önergeleriyle hükümeti denetler.
Soru Sorma
Sorular yazılı veya sözlü olarak yapılır.
Yanıtlanması, anında mümkün olan sorular sözlü yapılabilir. Milletvekili, ilgili Bakan Meclis oturumunda hazır olsun, olmasın sözlü sorusunu kürsüden sorabilir.
Yanıt verilinceye kadar sözlü sorusu gündemden düşmez.
Yazılı soruya bir ay içerisinde yanıt verilmelidir. Bir ay içerisinde yanıtı alınamayan yazılı soru, sözlü soruya dönüşür.
Sözlü soruya dönüşen yazılı sorunun, Meclis Kürsüsü’nden okunup yanıtlanabilmesi için ilgili Bakan ile soru sahibi milletvekilinin, Meclis oturumunun sorular bölümünde hazır bulunmaları gerekir.
İkisinden biri içeride yoksa, sözkonusu soru ele alınıp Kürsü’den okunamaz.
Denetimden kaçmak
Sorulara yanıt vermekten kaçınan Hükümet üyesi, Meclis oturumunun sorular bölümünde salonu terk eder. Böylece soru okunmaz, yanıtlanmaz.
Sonuç olarak Meclisin denetim görevini yerine getirmesi engellenmiş olur.
Kooperatif Merkez Bankası
Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası’na ilişkin aylar önce yazılı soru sorulmuştu. Soru şuydu:
“Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyeleri arasında Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası tarafından hakkında dava açılanlar var mıdır?”
Soru çok zor gelmiş. Aylar geçtiği halde yanıtlanamadı.
Sözlü soruya dönüştürüldü. Bu kez ilgili Bakan, yanıt vermemek için Meclisin Sorular bölümüne katılmamakta, denetimden sürekli kaçmaktadır.
Vergi affı
Bir başka önemli soru.
En son yürürlüğe giren ‘Vergi Affı’ Yasasından yüksek miktarlarda yararlanan ilk on kişi, ya da tüzel kişiler kimlerdir, af miktarları ne kadardır?” yazılı sorusuna, Vergi Yasasına istedikleri gibi yorum getirerek isimler açıklanamaz dediler” denetimden kaçtılar.
KTHY için araştırma
Kıbrıs Türk Hava Yolları’na İlişkin meclis araştırma komisyonu kuruldu. Komisyonun iktidara mensup bazı üyeleri, bilinçli olarak toplantılara katılmadı.
Komisyon, süresi içinde toplanıp çalışmalarını sonuçlandıramadı. Böylece, K.T.H.Y için meclis araştırması gündemden düşürüldü.
Denetim parlamenter sistemin temelidir. Meclisteki sayı üstünlüğüne dayanan Hükümetin, iktidar olanaklarını da kullanarak Meclisin denetimini engellemesi, demokratik değerlere vurulan büyük bir darbedir.
Bu yapılanlar baskıcı, otoriter rejimlerde görülür; açıkçası faşist yönetimi çağrıştırıyor.