Türkiye eğitim sistemi reform sürecinde

Türkiye’deki 208 devlet ve vakıf üniversitesinin yanı sıra KKTC üniversitelerinin rektörleri ve temsilcileri Ankara’da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde hazır bulundu. Önemli bir davetti.

2025-26 YÖK açılışı ve ilk dersi, “İnsanlık ve Gazze” temalı açılış konuşmaları ile başladı.

Gelelim yazımızın başlığına. Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, dünya siyasetinde önemli konu başlıklarını açıklarken, tüm dünyada onlarca yıldır uygulanan bazı çağdaş uygulamalardan ve açılımlardan bahsetti. Genellikle Avrupa’da üniversite lisans eğitiminin üç yılda tamamlandığını belirtti. Özellikle üniversitelerin yaz okullarının etkin denetimi ve kullanımı sonucunda, üstten ders alabilecek olan öğrenciler üç yılda mezun olabilecekler. Bir yıllık fark, gençlerin hayata daha erken katılımını sağlayacak.

350 bin yabancı öğrenci ile dünyada altıncı sırada olan Türkiye’nin eğitim sektörü, “orta vadede 500 bin, uzun vadede ise 1 milyon yabancı öğrenci ağırlamayı hedefliyor” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin yabancı öğrenci ağırlama anlamında dünyada ilk beş ülkesi arasına girmeyi hedeflediğini belirtti. Bu, Türkiye’nin yükseköğretim sektörüne ne kadar önem verdiğinin büyük bir işareti aslında.

Eğitim ihracatı

Üniversiteler yurt dışında eğitim ihracatı yapabilecek. Bu ne demek? Farklı ülkelerde kampüsler açarak, bir anlamda daha fazla öğrencinin “Türk Üniversitelerinden” mezun olabilmesi demek. Tıpkı İngiliz, İspanyol, Fransız üst düzey üniversitelerinde olduğu gibi, University of New York, University of Arizona, University of Maryland’ın yıllarca yaptığı gibi.

Aslında benzer açılımlar çoktan KKTC’de uygulanıyor. Ancak üniversitelerin yurt dışında kampüs açmaları, yurt dışında eğitim öğretim olanakları çerçevesinde afiliye, artikülasyon anlaşması yapması, üçüncü dünya ülkelerinde bu çerçevede mezun vermeleri KKTC Eğitim Bakanlığı ve YÖDAK nezdinde zorluklarla dolu. Bu çerçevede mezun olan öğrencilerin KKTC’de “muhaceret işlemlerinin” sorulması, ülkemizin bu anlamda ne kadar dar görüşlü bir ufka sahip olduğunu gösteriyor.

Dünyada en büyük iki yüz, üç yüz yıllık üniversiteler stratejik planlarına bağlı genişleme hareketleri çerçevesinde; farklı kıtalarda üniversite anlaşmaları yaparak, kampüsler açarak “eğitim ihracatı” yaparken, bizlerin de bu anlamda ülkemizin kurumlarının benzer anlayışa ve çağdaşlığa gelmesi için çalışması gerekmektedir.

Tüm dünyada, özellikle yüksek lisans ve doktora eğitimlerinde, hatta bu anlamda Türkiye’de bile gittikçe yaygınlaşan programlarda belirli saatlere kadar “hibrit eğitim” ön plana çıkmaktadır. Bizim ülkemizde ne yazık ki pandemi dönemi dışında bu sistem sürdürülmedi. İster adına modüler online, ister hibrit deyin; özellikle iş hayatında aktif olarak çalışan bu yaş grubundaki yüksek lisans ve doktora düzeyindeki öğrencilerin her şeylerini bırakarak mevcut koşullar içerisinde fiilen Kuzey Kıbrıs’ta her sömestr tam yani on dört hafta kalmalarını beklemek doğru bir uygulama değildir.

Bu anlamda birçok açılımı kendi üniversiteleri adına Türkiye’de yapan YÖK, kendine bağlı üniversitelere Kıbrıs’ta da YÖDAK aracılığıyla belli kurallar çerçevesinde bu uygulamaların hayata geçirilmesine imkân sağlamalıdır.

YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar

Aslında TC Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da konuşmasında çok önem verdiği uygulamalı eğitim konusu, geniş bir perspektifle YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar tarafından da dile getirildi. Dünyada özellikle mesleki eğitim veren, uygulamalı öğretim faaliyetlerini sürdüren ülkelerin bu anlamda mühendislik ve hizmetler sektörü başta olmak üzere ön plana çıktığını belirten Özvar, “müfredatlardan gereksiz ve bir anlamda çağdaş normlardan uzak yoğun teorik derslerin artık yerini uygulamalı derslerin alacağını” söyledi.

Bu anlamda genişleme hareketlerini uygulamalı sosyal bilimler üzerine inşa eden üniversitelerin ileriki yıllarda ön plana çıkacağını da vurguladı.