Raif DOĞRU

   KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Rum Lideri Nikos Anastasiadis bugün yeniden İsviçre’nin Mont Pelerin kasabasında bir araya geliyor. Rum lideri, toprak konusuyla ilgili müzakerelerin tamamlanmasını ve Türk tarafınca hazırlanan haritanın masaya konmasını istiyor. Haritada, Rumlara iade edilecek tüm bölgelerin isimleri yer alacak.

   Anastasiadis, müzakerelerde son 2 başlıktan biri olan toprak konusunu kapatmak isterken, ilk 

4 başlıkta yer alan bazı önemli konularda hala Türk tarafına olumlu yanıt vermedi. Diyalog’un elde ettiği bilgilere göre; KKTC üniversiteleri tarafından verilen diplomaların tanınmasını henüz kabul etmeyen Rum lideri, bu konudaki kararı, oluşacak Federal Birimin vermesini istiyor.

   Akıncı’nın başından beri ‘olmazsa olmaz’ dediği ‘Dönüşümlü Başkanlık’ konusu da hala Rum lideri tarafından kabul edilmedi. Bazı Rum partileri ‘Dönüşümlü Başkanlığın’ kabul edilemeyeceğini iddia ederek, Anastasiadis’e bu konuda sert ültimatom verdi.

Diyalog’un elde ettiği bilgilere göre uzlaşılan ve uzlaşılamayan bazı konu başlıkları şu şekilde:

Ekonomi başlığında uzlaşılar   

*Dolaylı vergilerin federal hükümet, doğrudan vergilerin ise kurucu devletler tarafından toplanacağı hususunda anlaşılmıştır. 

*Federal hükümet yıllık bütçesinin yüzde 6’sının altyapı yatırımları için ayrılması, bu yüzde 6’nin beşte altısının da Kıbrıs Türk kurucu devleti vatandaşlarının kişi başına düşen milli geliri Kıbrıs Rum kurucu devleti vatandaşlarının gelirinin yüzde 85’ine ulaşana dek 13 yıl boyunca Kıbrıs Türk kurucu devletine verilmesi üzerinde uzlaşılmıştır. 

*Kurucu devletlerle federal hükümetin kendi borçlarının yönetiminden sorumlu olması ve tüm borçlanmaların İç İstikrar Paktı kurallarına göre yapılması üzerinde uzlaşılmıştır. Ancak Rum tarafı borçlanmaların her durumda Federal hükümet üzerinde ısrar ederken Kıbrıs Türk tarafı devletlerin de doğrudan borçlanma hakkının olmasını istemektedir. 

*İç İstikrar Paktı’nın kurucu devletlerle federal hükümet arasında imzalanacak bir iş birliği anlaşmasıyla oluşturulması üzerinde anlaşılmıştır. 

*Birleşik Kıbrıs’ta bir merkez bankası bulunacağı, para biriminin avro olacağı ce TL’nin bir yıllık bir geçiş döneminde tabi olacağı üzerinde uzlaşılmıştır. Geçiş dönemi boyunca merkez bankasının kurucu devletlerde birer şubesi olacak ve gerek görülmesi halinde faaliyetlere geçiş dönemi sonrasında da devam edecek. 

*Her kurucu devlette ayrı bir şirketler mukayyitliği bulunması ancak bunların bir federal bir yasaya göre hareket etmesi ve bir veri tabanı kurulması hususunda anlaşılmıştır. 

*Sağlık ve sosyal güvenlik sistemlerinin kurucu devlet yetki alanında  olması ancak zaman içerisinde uyumlaştırılması üzerinde anlaşılmıştır.

Uzlaşıya varılamayan konular 

*Kıbrıs Türk tarafı federal bütçe ve vergi yasalarının “özel yasa” olarak kabul edilmesine üst mecliste beşte iki olumlu oy aranması gerektiğini savunurken Rum tarafı olağan yasaların olmasını istemektedir. 

*Diplomaların tanınması konusunda uzlaşı yoktur. Kıbrıs Türk tarafı otomatik tanınma isterken Rum tarafı federal bir birim kurularak AB ile uyumlulukları inceleyerek akredite edilmesinden yanadır.

*Merkez bankası yönetim kurulu yapısı ve başkanın rotasyonu halen görüşülmeye devam etmektedir. 

Avrupa Birliği 

*Birleşik Kıbrıs’ın kurulacağı ilk dönemde AB Bakanı ile Dışişleri Bakanı’nın Kıbrıslı Türk olması üzerine uzlaşılmıştır. 

*Çözüm anlaşmasının tümü müktesebattan sapma teşkil eden kısımlarını birincil hukuk yapılması üzerinde uzlaşılmıştır. 

Uzlaşılamayan Konular 

*Kıbrıs Türk tarafı Avrupa Birliğinden kalıcı derogasyon alınması yönündeki talebini sürdürmektedir. Rum tarafı ise koruyucu önlemler veya geçici önlemler yoluna gidilebileceği yönünde ısrarlıdır. 

Polis Gücü 

*Federal kolluk kuvvetleri ve polis konusunda Kurucu Devletlerin polislerinin 5 bin (Rum Kurucu Devleti) ve 3 bin 100 (Kıbrıs Türk Kurucu Devleti) , ve bu rakamlara ek olarak bin 500 federal polisin bulunması ve federal poliste silah taşıma ve kullanma hakkına sahip olanlarda 50:50, masa başı görevi olanlarda ise 60:40 oranlarında uzlaşıldı. Kurucu Devlet ve federal hükümet polislerinin genel toplamda oranının 60:40 olması üzerinde uzlaşıldı.