Ülkenin sadece Kıbrıs Türk Turizm işletmelerinden ve yaklaşık 4 bin yatak ile sınırlı olduğunu ne çabuk unuttuk. Turizm sektöründe yetişmiş eleman ve bilgi birikimimiz olmadığından dolayı koskoca Maraş’ı sözde toplumsal görüşmelerde elimizde koz olsun diye kapalı tuttuğumuzu ne çabuk unuttuk. Şans Oyunları Yasası’nın görüşülmesi sırasında mecliste öyle açıklamalar vardı ki çok üzüldük. Havada uçuşan kara para, yasa dışılığın merkezi ve dibine kadar pisliğe batan bir casino sektörü eleştirisi ayyuka çıktı ki anlam veremedim.
Yine Rum’un bize en az on yılda veremeyeceği zararı biz iki günde kendi kendimize verdik. Tıpkı Sahte diploma konusunda olduğu gibi.
Rumlardan üstün olarak yaptığımız servis ve toplam hizmet kalitesi anlamında dış dünya rakipleri ile kolaylıkla yarışan sektörü “ illegalitenin merkez yuvaları” olarak tanımladık .
Bravo bize.
Tartışmanın ana odağı ve gerçekler
Yeni şans oyunları yasası Meclis’te tartışılırken muhalefet vekillerinin büyük bir çoğunluğu kendilerine göre farklı gerekçeler göstererek bu yasanın geçmemesi gerektiğini; toplumsal ve sosyolojik krizler bir yana ekonomik olarak halka katkı değil zarar vereceği noktasında birleştiler. Demokrasi gereği fikirlere saygı duymak bir yana; yine konunun özünden uzaklaşıyoruz . Aslında bu küçücük ülkenin hala daha turizmde en büyük tamamlayıcı sektörünün şans oyunu ve eğlence sektörü olduğunu unutmuş bulunuyoruz. Ada ekonomilerinin can damarı ne kitle turizminde ( deniz , kum , güneş ) ne de diğer alternatif modellerin en başında gelen eko agro, ne kültürel miras , ne inanç , ne kongre , ne de sağlık turizminde hiç bir zaman istediğimiz noktaya gelemedik .
Yok biz bunlardan çok memnunuz ve milyonlarca adamıza turist geliyor diyen varsa , söyleyecek çok fazla da bir şey yok açıkçası.
Turizm destinasyonunda şans oyunları gerçekleri
Sektörel realite ışığında belirtmemiz gereken 10 ana başlık var
1- KKTC vatandaşlarının kumarhaneye girmesi yeni yasaya göre hala daha yasaktır. KKTC vatandaşı casinoda yakalanır ise ; geçmişte olduğu gibi polis tutanak tutar, mahkeme yolu açıktır . Ancak hapis cezası paraya çevrilmiştir.
2- KKTC’nin mevcut ekonomik ve siyasi durumu gereği ; ayrıca adanın kuzeyindeki cılız ulaşım imkanlarıyla( imkansızlık desek daha doğru olur ) kesinlikle uluslararası bir destinasyon olarak tanımlamak imkansızdır.
3- Şans oyunları ve eğlence sektörünü adanın kuzeyinden çıkardığımız anda ; Kuzey Kıbrıs turizm destinasyonu diye bir kavram olamaz . Adanın mevcut yapısı içerisinde öncelikle bu gerçeklikle yüzleşmek ve kabullenmek gerekir.
4- Geçmişte casino izinli olan 500 yataklı , ayrıca yeni en az 750 yataklı projelendirilmiş tesisiler koyacakları çarpan etkisiyle mutlak süreçte hem devletin, hem kuzey Kıbrıs’ın milli bir değerleri olmaya devam edecektir. Ülkenin istihdamından tutunda, ( mevcut doğrudan çalışanlar 15 bin , dolaylı ( beş yıldızlı tesisler ile birlikte 24 bin civarı ) beş yıl içerisinde bitirilecek olanlar ile birlikte yerli üretimin ve bölgesel gelişmenin ve büyümenin en önemli unsurlarından olacak.
5- Tek tek casino izni veya ön izin alan tesislerin hepsine baktığımızda ; 14 tanesi Girne Bölgesi ; diğerleri de yani 16 tane daha diğer bölgelerdedir. Bu 30 Tesisin bitirilmesi ve 5 yıl içerisinde açılma şartı vardır. Esasta; toplam 32 adet olan bu otellerden ( 1 tesis ön izinlidir, 1 tanesi de proje üzerinde casinosu yoktur).
6- Kuzey Kıbrıs yatırım iklimine bir bakalım. Bir an düşünün ; büyük bir şirketsiniz ; elinizde 150 -200 milyon USD $ para var ve uluslararası bir yatırımcısınız . Türkiye’den bu parayla otel yatırım yapmak için ülke arıyorsunuz. Alternatifler arasında, Bulgaristan, Gürcistan, Karadağ, Hırvatistan ve bir diğer yandan Kuzey Kıbrıs. Örneğin; Net Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sn Besim Tibuk “ İsmet Bey artık buraya değil yatırımlarımı Karadağ’a yapacağım” diyor . Böylesine büyük yatırımların hayat bulması için bu yukarıda bahsettiğim ülkeler çok ciddi teşvikler veriyor . Bu işin gerçeği ve ekonomik boyutu.
7- Gün geçtikçe başımıza ağrıtan ve ağrıtmaya da devam edecek gibi gözüken Rumların kuzeyde kalan ve uluslararası siyaset anlamında bizleri olumsuz etkileyen , koçan , mal mülk işleri ve yatırım ortamının dibe vurması bir gerçekliktir Peki siz yatırımcı olsanız nereye giderdiniz?
Türkiye’nin büyük şirketleri ülkemize yatırım yapmıyorsa bunun en büyük sebebi nedir ? Büyük Türkiye firmaları turizm ve otel yatırımı dışında buralarda neden yoktur ?
8- Yapılan en büyük eleştirilerden bir tanesi; Kıbrıslılara bu casinoların yaratacağı sosyal ve toplumsal tahribat konusu . Okullara 100 m yaklaşılacak olan casinolar çoğalacak ve kumar bağımlılığı artacak. Her gelişme ve büyüme mutlaka beraberinde bazı zararları da birlikte getirir . Bu akademide de tartışılan bir gerçekliktir ancak varsayımlar üzerine bir dünya kurmak asla doğru bir yaklaşım değildir. “ Toplum içerisinde casinolar çoğalırsa bağımlılık da artacak ve ülke bitmiş bir hale gelecek” demek tek kelime ile “ geleceği okumak” yani ön yargıdır. Unutmayalım ki ; devlet ve güvenlik birimlerinin her şeye rağmen ülkemizin asayiş anlamında kontrolü yüksek ve önemli bir seviyededir . Bir diğer yandan para hareketlerinin kontrolünü devlet en üst noktada MASAK birimi ile birlikte yapmaktadır .
9- Teknolojinin bu kadar ilerleyip herkesin kendi cep telefonlarından rahatça online sitelerden istediği zaman “ şansını deneyebilmesi “ en büyük tehlikedir. Ayrıca her sokakta “bet office” vardır.
10- Kumar - şans oyunu bağımlılığı bilimsel verilere göre yapılmalı ve ölçme değerlendirme anlamında doğru metodoloji uygulanmalıdır .Burada amaç hangi “ şans oyunu tercihinin “ daha fazla gerçek anlamda bağımlılık yarattığını ölçmek olmalıdır . Örneğin; bet Office, kahvehane, casino, milli piyango ve diğer bahisler, internet- online şans oyunları.
Yazıma son verirken Size kısacık bilgiler vereyim . Las Vegas’ta yatak sayısı 150 bin .
5 yıldızlı ve casinolu 64 otel vardır. Yüz ölçümü 325km2 . Dünyada en fazla evlenmek için gelen turistleri de ağırlıyor ayrıca . Müthiş bir turizm ekonomisi var . Dünyanın en güzel Michelin yıldızlı restoranları da Vegas’ta.
Girne’de mevcut casinolu otel sayısı 19, yatak sayısı 14500; Girne’de beş yıl içinde açılacak olan yeni oteller ile birlikte 35 olacak . Ulaşacak olan yatak sayısı 28 bin civarı .
Peki Girne’nin 690 km2 olduğunu biliyor muyuz?
Yani Girne yüz ölçümü olarak casinolar başkenti Las Vegas’tan iki katı daha büyük ama turizm potansiyeli anlamında onda biri . Las Vegas bir çöl üzerine kurulu ama müthiş bir dünya markası haline dönüşmüş; nüfus 660 bin.
Las Vegastaki otellere bile hizmet kalitesi anlamında kafa tutan otellerimiz konuşuluyor, mecliste eleştiriliyor ve küçük düşürülüyor.
Bu tavırlar da bizi bir turizmci olarak üzüyor.
Tamer Karadeniz 2 Gün Önce
Otellerimiz ve casinolar(iniz) Avrupa'nın tamamındaki casinolar dan çok çok daha iyi. Hatta Monte Carlodan bile daha iyi. Ama maalesef otellerimizdeki servis ve personel yeterliliği konusunda aynı şeyi söylemek mümkün değil..