İkinci Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat, katıldığı bir televizyon programında, ülke gündemi ve Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik yürütülen müzakereleri değerlendirdi. Programda, çevre temizliği için 5 Haziran’da yapılacak kampanyaya da değinen Talat, konu ile ilgili çabaları takdir ettiğini ancak bir temizlik kampanyasından sonra çevrenin bir hafta içinde tekrar kirletileceğinden endişe duyduğunu belirtti.

“Artık ben bu hoyratlığa dayanamıyorum” diyen Talat, çevrede hiç kimseye müsamaha gösterilmemesi gerektiğini kaydetti.

Barış kültürüne ihtiyaç var

Talat, federasyonları genel olarak bağımsız devletlerin kurduğunu ancak Kıbrıslı Rumların bunu düşünmek bile istemediğini söyledi.

Talat, adada barış kültürüne ihtiyaç duyulduğunu, barış kültürünün gelişmesi halinde çözüm yolunda olumlu sonuçlar alınabileceğini belirtti.

İlkelerin konuşulması gerektiğini söyleye Talat, federasyonların dışa karşı savunmanın sağlamlaştırılması maksadıyla güçlerin birleştirilmesi ve ekonominin büyütülmesi hedefiyle kurulduğunu ve genel olarak bağımsız devletler tarafından kurulduğunu, ancak Rumların bunu düşünmek bile istemediğini, “onların endişelerini anlayarak bu gibi rahatsız edici konuları öne çıkarmamak gerektiğini” ifade etti.

“Rumlar, Türkiye’ye karşı güvensiz...”

Kıbrıslı Türklerin de kendi mekanizmalarının federasyona taşınacağını düşünmesinin Rumlar tarafından anlaşılması gerektiğini belirten Talat, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin tanınsa da tanınmasa da, kendi geçmişini federasyona taşıyacağının kabul edilmesi ve artık barış kültürü içerisinde kavranması gerektiğini söyledi.

Rumların ciddi endişeleri olduğunu belirten Talat, mesela Türkiye’ye karşı büyük bir güvensizlik içerisinde olduklarını, tüm bu konuların barış kültürü içinde tartışılıp tarafların birbirini anlamaya çalışması ve endişelerin giderilmesi gerektiğini ifade etti.

“Biden ziyareti dönüm noktası olabilir...”

Görüşmelerin olumlu bir sonuca varması için dış etkenlerin rolünün önemli olabileceğini kaydeden Talat, ABD Başkan Yardımcısı’nın adayı ziyaretinin Rum tarafını sürece bağlama ve müzakerelere güç kazandırma bakımından etkili olabileceğini, ancak bu ziyaretten dönüm noktası olacak bir sonuç beklenmemesi gerektiğini söyledi.

ABD ve Maraş...

Biden’ın Kapalı Maraş’la ilgili ortaya bir düşünce koyabileceğini kaydeden Talat, ancak Maraş’ın müzakereleri gölgeleyecek ve erteleyecek şekilde bütünlüklü çözümü hedefleyen görüşmelerin bir parçası haline getirilmesinin yanlış olacağını ve Amerika’dan da bunu beklemediğini anlattı.

Amerika’nın Maraş önerisi varsa bu önerinin esas müzakerelerin yürütüldüğü masada değil, ancak teknik komiteler düzeyinde ele alınabilecek boyutlarda olması gerektiğini kaydeden Talat, Maraş’ın açılması şartlarının görüşülmesinin sorunun çözümünü en az iki yıl erteleyeceğini söyledi.

Güneyde doğalgaz sızılaştırma tesisi kurulması konusunda ise Talat, sıvılaştırma projesinin çok pahalıya mal olacağını, çıkarılacak doğalgazın borularla taşınmasının en doğru ve karlı yöntem olacağını kaydetti.

Talat, ABD’nin bu konudaki ilgisinin esas olarak çok daha büyük miktarlarda olan İsrail gazı olduğunu düşündüğünü ifade etti.

“Dil eğitimi önemli...”

Kıbrıs Rum ekonomisinin geçmişteki düzeyine yeniden kavuşması halinde Kıbrıslı Rumların Kıbrıs sorununun çözümüne yeniden ilgisiz kalabileceğini kaydeden Talat, atılacak adımların zamanında atılmasının önemine işaret etti.

Güven Yaratıcı Önlemler’de dil eğitiminin önemli bir alan olduğunu ifade eden Mehmet Ali Talat, Kıbrıslı Türk öğretmenlerin Güney’de, Kıbrıslı Rum öğretmenlerin ise Kuzey’de dil eğitimi vermeye başlamasının ve üç dilli üniversite veya kolej kurulmasının barış kültürünün gelişmesine önemli katkı koyacağını belirtti.

“Bu sefer iki evet çıkabilir”

Mülkiyet sorununda dıştan ekonomik boyutta destek sağlanmasıyla “bu konuda nefes alınabileceğini” belirten Talat, Rum kurucu devletine verilecek toprağın, neticede kurulacak federal devletin toprağı olacağını, sadece yönetiminin Rum tarafında olacağını, bunun toplum tarafından idrak edilmesinin önemli olduğunu söyledi.

Olası bir referandum hakkındaki bir soruyu da yanıtlayan Talat, ortak bir metnin hazırlanması halinde bu referandumdan iki evet çıkabileceğini söyledi.

Soma faciası ile ilgili olarak 2. Cumhurbaşkanı Talat, tüm Kıbrıslı Türkler gibi üzüntüsünün büyük olduğunu ifade ederek, böylesi felaketlerin tekrarlanmaması temennisinde bulundu.