Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Danışma Kurulu’nun “Koronavirüs Salgınının KKTC Küçük İşletmelerine Etkisi ve Alınması Gereken Önlemler” raporu açıklandı.
14 Mart’tan beridir işyerleri kapalı olan 150 esnafla yapılan araştırmanın, “durumun sanılandan ve görünenden daha vahim olduğunu ortaya çıkardığı” belirtildi.
Araştırma sonuçlarına göre, 32 bin küçük işletme çalışanı ve aileleri ciddi düzeyde geçim sıkıntısı çekiyor. Küçük işletme sahiplerinin yüzede 12’sinin yiyecek alacak parası kalmadı. Küçük işletmelerde 6 bin 400 kişinin işsiz kalma, 25 bin 600 kişinin de geçim sıkıntısı riski var.
Cumhurbaşkanlığından verilen bilgiye göre, araştırma sonuçları ve çözüm önerileri Başbakanlığa iletildi.
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası’nın güncel resmi kayıtlarına göre, KKTC’de kayıtlı 10 bine yakın küçük ve orta büyüklükte işletmenin 40 bin kişiye istihdam sağladığı belirtilen raporda, yeni koronavirus salgınının yayılmasını engellemek için bu işletmelerin yüzde 80’inin 14 Mart tarihinde kapatıldığı anımsatıldı.
Raporda yer verilen araştırma sonuçlarına göre, küçük ve orta boy işletme sahiplerinin günlük ihtiyaçlarını dahi karşılayamama durumunda kalma tehlikesinin ciddi bir tehdit olduğu bilgisine yer verilerek, her 100 küçük işyeri sahibinin 12’sinin, yiyecek almak için parası kalmadığı, 27’sinin günlük zorunlu ihtiyaçlarını en fazla bir hafta daha temin edebileceği, 226’sının temel ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri birikimlerinin 2 hafta sonra tamamen tükeneceği ve 30’unun ise en fazla bir ay daha dayanabileceği ortaya çıktı.

Öneriler de paylaşıldı
Raporda ortaya konan öneriler ise şöyle sıralandı:
“Bu bağlamda, ancak işletmelerimiz yeniden çalışmaya başladığında faydası olacak olan, Hükümetin ‘Çek ve Maaş Ödeme Destek Kredisi’ adını verdiği Kredi Garanti Fonu (KGF) destekli kredi paketi ve Kalkınma Bankasının ‘işe devam işletme destek kredisi’ programı yerine, kısa vadede zor durumda olan insanlara yardım edecek önlemleri bir an önce alması gerekmektedir.
Dünyanın çeşitli yerlerinde bu konuda alınan önlemler yol göstericidir.
Dünyaya baktığımızda küçük işletmelere yönelik farklı tedbirlerin alındığını görüyoruz. Bunların içerisinde doğrudan ve dolaylı hibelerle, ücret desteği öne çıkmaktadır.
En belirgin tedbirlerden bir tanesi krizden etkilenen sektörlerde çalışanlara verilen maaş desteğidir. Bu destek, işverenin çalışanlarını işten çıkarmaması koşuluyla verilmektedir. Ayrıca küçük işletmeler ve serbest çalışanlar, kira gibi sabit giderlerini karşılayabilmek amacıyla ayrılmış hibelerden faydalanabilmektedir.  Hükümet işyerlerini kapatmak zorunda kalan küçük işletmelere belli bir miktar ödeme yapmakta sonrasında aylık olarak da destek vermeye devam etmektedir. Küçük ve orta boy işletmeleri desteklemek için başlatılan program çerçevesinde maaş, kira, gayrimenkul kredisi (mortgage) ödemeleri ve elektrik, su, gaz gibi günlük giderler için kullandırılacak krediler faizsiz ve masrafsızdır. Alınan tedbirlerin tümünde dikkat çekici olan nokta, mümkün olduğunca, toplumun hiçbir kesiminin yaşanan krizle tek başına mücadele etmek durumunda bırakılmamaya çalışılmasıdır.  
Dünyada alınan bu tür önlemlerin göz önünde bulundurulması Anayasamızda da bulunan sosyal adalet ilkelerini gözetmek açısından önemlidir.
Hükümetimizin önceliği bu tür yardımlara en fazla ihtiyaç duyan dar gelirlilere ve küçük işletmelere yoğunlaştırarak, sosyal devlet olmanın gereğini yerine getirmesi ve böylece zor bir dönemden geçen halkımızın kaygılarının, en azından ekonomik boyutunun, bir nebze giderilmesine yardımcı olması yerinde olacaktır.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 30 Mart tarihinde yaptığı açıklamada, Nisan ve  Mayıs ayları için İstihdam Destekleme Merkezi tarafından  işletmelerin devamlılığının ve istihdamın sürekliliğinin sağlanması amacıyla çalışanlara her ay için 1,500 TL ücret desteği  verilmesi ile ilgili olarak, çalışmaların ivedilikle sürdürülmekte olduğunu ve 1) hangi sektörlerin kapsam dahilinde olacağı, 2) çalışanlara ücret desteğinin  nasıl uygulanacağı  ve 3) yöntemi ile ilgili çalışmaları yapmak üzere bir komite kurulduğunu duyurmuştu. Kuşkusuz, bu çalışmanın bir an önce tamamlanıp, uygulamaya geçilmesi son derece faydalı olacaktır.”