Çiğdem AYDIN

Bankaların iflası sonrasında Güney Lefkoşa’nın alış-veriş merkezi olarak bilinen Makarios Caddesi’nin yaşadığı sarsıntıyı son aylarda kuzeydeki Metropol Yolu olarak bilinen cadde de yaşamaya başladı.
   Diyalog muhabirinin elde ettiği bilgilere göre; son bir yıl içinde Metropol yolunda tam 15 işyeri kapandı. Devren kiralık veya satılık olan işyerleri, fiyatların ‘döviz üzerinden hesaplanması’ nedeniyle alıcı bulamıyor.
   Bölge esnafı ise işlerin her geçen gün azaldığını, kiraların ise dövizdeki artıştan dolayı yükseldiğini belirterek, “Bu işin içinden çıkamaz olduk” diyor. Anneler Günü’nün yaklaşması nedeniyle şimdiden indirim kampanyası başlatan esnaf, buna karşın herhangi bir hareketliliğin yaşanmamasından yakınıyor.

Esnaf ne dedi? 
Bilgin Çevik: 
“Biz anneler günü nedeniyle yüzde 50 indirime girdik. Ama genel olarak piyasada bir durgunluk var. Normalde düğün sezonu başladığında özellikle kuyumculuk sektöründe biraz kıpırdanma olur ama bu yıl dövizin yükselişi altını yükselişi ve halın alım gücünün de erimesi nedeniyle işlerimiz beklediğimizin çok altına düştü. İnsanlar artık ellerindeki parayı acil elzem ihtiyaçları için harcıyor onun dışındaki harcamalar artık lükse giriyor. Son zamanlarda sterlinin de yükselmesiyle Metropol yolunda bulunan 10-15 dükkan kira bedelinin bir anda ikiye üçe katlanması nedeniyle ödeme güçlüğü çeken insanlar dükkanlarını kapattı. Ortalama bin sterlin kadar kira ödüyor bu cadde üzerinde vatandaş alış veriş yapmayınca nasıl kazanıp ödeyecekler ödeyemeyenler kapatıyor tek tek daha uygun veya daha işlek yerlere gidiyorlar kalanların birçoğu zaten mal sahibidir. Kirada olanlar da kira ödemek için çalışır hale geldi.” 

Hakan Fellahoğlu: 
“Anneler günü için özel bir sürpriz yapacağız ama bu dönemde 3-5 aydır ödeme güçlüğünden kaynaklanan sıkıntılar yaşıyor insanlar alışveriş yapmaktan kaçınıyor. Özellikle dövizin yükselişinin ardından gelişen bir olay bu. Metropol bölgesi 20 yıldır nasıl başladıysa öyle kaldı ne yazık ki bir alt yapı, gelişme, çevre düzenlemesi, yürüyüş yolu hiçbir şey yok. Lağım suları hala taşıyor yani belediyecilik anlamında da hiçbir şey yapılmadı. Bu bölge alışveriş merkezi oldu ama sözde kaldı insanlar huzurla temiz bir çevrede yürüyüp alışverişini yapamıyor. Bunlar hep başka yerlere kaymaya sebep oluyor, dükkanlarının boşaltıp sırf bu yüzden giden insanlar var. Rekabet edebilmek için çok canlı bir yerde mağaza açmak gerekiyor başka bölgelere. Örneğin Yenikent bölgesine gidenler var çevre temizliği önemli bir etken, dövizin yükselişi de tabi ki etken oldu. Bugün 10-15 dükkan bir yıl içerisinde kapattı gitti bunun yarısı da dövizin yükselişi ve kira bedellerinin artışı oldu otomatik bir artış yaşandı. Dükkan sahipleri burada ama kiracılar kazançları düşünce mecbur kaldı.  Bana göre ileriki günlerde daha da çok kapanacak dükkan var. Kira bedelleri 700 ile bin, bin 500 sterlin arasında değişiyor, bu da kazancı karşılamıyor. Adam geçen yıl 10 Türk Lirasına sattığı malı bu yıl da 10 TL’ye satıyor ama geçen yıl kirası 3 bin TL’ye tekabül ediyorsa idi bu yıl 6 bin TL’ye tekabül etti ve gelir gider dengesi sağlanamadı.” 

Özhan Güzeloğlu 
“Fiyatlarımız maliyetin altında zararına bir fiyatlandırmadır. Satışlar ne yazık ki çok az ve bazı ürünleri nakde çevirmek durumundayız.  Dövizin yükselmesinden dolayı esnaf elbette etkilenmekte. Bu fiyatlar bizim ayakta durma çabamızdan ibarettir. Son bir yılda Metropol yolunda 10-15 dükkan kapandı. Uzun süredir bu yolda esnaflık yapıyorum, birinci neden dövizin yükselişi ve gelirin düşmesi, ikinci nedense müşteri potansiyelinin bu bölgede değişmesidir. Üçüncü dünya ülkelerinden gelen öğrencileri sokaklarda daha ağırlıklı görüyorsunuz. Bu tip müşteri profili alışveriş yapan para bırakan bir profil değil, geziyor, bakıyor ve gidiyor. Ortalama dükkanlar metre karesine göre değişiyor ama 700-1500-2000 sterlin kadar kira bedelleri var ve birçok kişi ödeyemediğinden dolayı kapattı. Şimdi kalanlar genelde dükkan sahipleridir. Baktığınız zaman bu yolda yüzde 15’i dükkan sahibidir, onlar yerinde kaldı ama gerisi kapandı çünkü insanlar ödeyemez noktaya geldi veya başka yerde dükkanı varsaydı tercih yapmak durumunda kaldı ve orayı tercih etti.” 

Derya Alp 
“Döviz patlaması son bir aydır gündemde ama mağazaların kapanması ise bir yıldır devam eden bir durum. Bana göre markalaşma insanlar için önemli oldu artık geniş hacimler iş yapıyor. Yaşı büyük halkımız çok markaya bakmıyor ama yeni nesil marka konusunda çok hassas o yüzden belli bir marka satmayan küçük işletmeler markalaşma karşısında eridi. Yeni yetişen bir küçük çocuk bile marka konusunda hassasiyet gösteriyor. Tabi ekonomik durum özel sektör için zor günde 8 saat çalışmakla özel sektörler ayakta duramıyor 10-12 saat çalışmazsanız ayakta duramazsınız.”