Suna ERDEN

   Kuzey Kıbrıs’ta bir ilk gerçekleştirilerek kalp nakli yapılırken, organ nakli konusunda Sağlık Bakanlığı’nın izlediği yöntem ciddi tartışmalara yol açtı.
   Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nde Kardiyovasküler Cerrahi Ameliyathanesinde gerçekleştirilen kalp nakli ile 45 yaşındaki V.Ç.’ye organ takıldı. Beyin ölümü gerçekleşmiş bir gençten alınan kalbin V.Ç.ye takılması YDÜ Hastanesi’nin tepkisine neden oldu. 
Organ Nakli Birimi Koordinasyon Kurulu’nun nakil kararının usule uygun olmadığını savunan YDÜ Hastanesi Başhekimi Sevim Erkmen, Sağlık Bakanlığını eleştirirken, Cumhurbaşkanı dahil bazı makamlara şikayet mektubu gönderdi. Diyalog’a konuşan Sağlık Bakanı Filiz Besim ise iddiaları reddetti.
Kurulun aldığı karar ile kalp nakli bekleyen ve öncelik sırası olan hastaların önüne geçildiğini, alıcı belirlenirken usule uygun davranılmadığını savunan YDÜ Hastanesi, sırasıyla Sağlık Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı, Meclis Başkanlığı, Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı, Başsavcılık ve Kıbrıs Türk Tabipler Birliği’ne başvurdu. Şikâyet dilekçesinde “Nakil ile ilgili tutum ve davranışların mesleki etik ve vicdani değerlerden uzak olduğu” belirtildi.

Beyin ölümü bildirildi
Şikâyet dilekçesinde yer alan iddialara göre; 12 Nisan tarihinde Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nden G.H. isimli bir hasta YDÜ Hastanesi’ne sevk edildi. 
16 Nisan’da hastanın beyin ölümü gerçekleşti. 
YDÜ Hastanesi, aynı gün Organ Nakli Birimi Koordinasyon Kurulu’na durumu bildirdi. 
Kurum Başkanı Umure Örs, 16 Nisan saat 20.00 sıralarında YDÜ Hastanesi Kalp Damar Cerrahı ve Kalp Nakil Merkezi Sorumlusu Yrd. Doç. Dr. Özlem Balcıoğlu’na ulaşarak beyin ölümü gerçekleşen hastanın ailesinin organ bağışında bulunduğunu bildirdi.
Örs, Balcıoğlu’na bekleme listesinde uygun kalp alıcısının olup olmadığını sordu.
YDÜ Hastanesi de daha önce Sağlık Bakanlığı’na bildirdikleri bekleme listesindeki hastalardan 3 buçuk yıl önce yapay kalp takılan, YDÜ hastanesinde ritim sorunu nedeniyle yatmakta olan A.G. isimli hastanın uygun alıcı olduğunu Örs aracılığı ile kurula bildirdi.

Hastayı kurul belirledi
Sağlık Bakanlığı Müsteşarı ile yapılan telefon görüşmesinde koordinasyon kurulunun organ dağıtımı amacıyla toplantı yaptığı ve kararın YDÜ hastanesine bildirileceği söylendi. 
Gecenin ilerleyen saatlerinde Organ Nakli Kurulu Genel Sekreteri, Dr. Özlem Balcıoğlu aracılığı ile bağışlanan kalbin Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nde yatmakta olan ve kalbi destekleyen ilaç bağımlısı olan ileri düzeyde kalp yetmezliği bulunan bir hastaya uygun görüldüğünü YDÜ Hastanesi’ne bildirdi.

Usule aykırı karar alındı iddiası
Kurulun alıcı olarak seçtiği şahsın, hastanede yatmadığını, kalp destekleyici ilaç almadığını ve apar topar evinden çağrılarak hastaneye yatırıldığını iddia eden YDÜ Hastanesi, ilgili makamlara şikâyette bulundu. Kurulun aldığı karar ile kalp nakli bekleyen ve öncelik sırası olan hastaların önüne geçildiğini, alıcı belirlenirken usule uygun davranılmadığını savunan YDÜ Hastanesi, sırasıyla Sağlık Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı, Meclis Başkanlığı, Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı, Başsavcılık ve Kıbrıs Türk Tabipler Birliği’ne yazı göndererek şikâyetçi oldu.

“Etik ve vicdani değerlerden uzak”
Şikâyetçi dilekçesinde ayrıca şunlar yer aldı: 
Ayrıca zamanla yarışılan ve her dakikanın hayati bir önem taşıdığı kalp naklinde, hâlihazırda bunu yapmaya hem alt yapı hem hekim hem de yasal olarak imkânı bulunan Üniversite Hastanemiz yerine yurt dışından naklin yapılması için ekip getirtilmesine de anlam verilmemektedir.
Bu süreçte izlenen tutum ve davranışların mesleki etik ve vicdani değerlerden uzak olduğunu belirtir, ulusal ve uluslararası gerekli tüm mercilere yasal itirazların yapılacağını tarafınıza bildiririz.
Konuyu saygılarımızla bilginize arz ederiz.”

Besim: Bu iddialar çok üzücü
Sağlık Bakanı Filiz Besim de Organ Nakli Birimi Koordinasyon Kurulu’nun 10 kişilik uzman ve teknik bir ekipten oluştuğunu ifade etti. 
Nakiller konusunda öncelik sırasını bu ekibin belirlediğini ifade eden Bakan Besim, iddialara karşın şunları söyledi: 
“Nakil konusu ve kararları kurulun ukdesinde olan bir konudur. Sağlık Bakanlığı’nın müdahale etme hakkı yoktur. Ben nakil yapılacak şahsı tanımıyorum ve zaten tanımam da gerekmez. 
Önemli olan bir hastanın hayatının kurtulmasıdır. Dil, din, ırk ayrımı yapmadan sadece insan hayatını baz alarak hareket ediyoruz. Her hasta bizim için çok önemlidir. Burada benim için önemli olan bir hastanın hayatının kurtulacak olmasıdır. Ne bağışçının ne de alıcının kim olduklarını bilmiyorum. Bağımsız ve teknik bir ekibin kararıdır. Ayrıca ülkemizde ilk kez kalp nakli gerçekleşecek.
Bu güzel ilke gölge düşürülmesi çok üzücüdür. Sağlıkta güzel şeyler oluyor. Organ bağışlarını motive edelim, daha çok insana hayat verelim. Bu tür iddialara hem üzücü hem de motivasyonu düşürücüdür. 
Öte yandan yurt dışından değil, ülkemizdeki doktorlar nakli yapacaktır. Konuyla ilgili tüm detayları da bugün açıklayacağız.”