Çiğdem AYDIN 
Kuzey Kıbrıs’ta ekonominin kötüye gitmesi yüzünden borçlarını ödeyemez duruma gelen vatandaşların sayısı hızla artıyor. Diyalog’un elde ettiği bilgiye göre; mahkemelerin gündeminde 
16 bin 655 adet alacak-verecek davası bulunuyor. Bir önceki yılda bu rakamın 10 bin 370 olduğu belirtildi. Alacak -verecek davalarını banka icar / satış, tazminat, tahliye ve karşılıksız çek davaları izliyor.
Mazbataların sayısında ciddi artışların olduğuna dikkat çeken hukuk çevreleri, 2018’de 10 bin civarında olan mazbataların, 2019’da 12 binin üzerine çıktığını belirtiyor. Ayrıca, geçtiğimiz yıl içinde 288 kişinin borcundan dolayı ev veya işyerini kaybettiği,  3 binin üzerinde kişinin de aracına el konulduğu kaydedildi.

En yoğun mahkeme Lefkoşa
Kaza mahkemeleri içerisinde en ağır yük Lefkoşa Kaza Mahkemesi’nde. Lefkoşa Kaza Mahkemesi 2018’de ekonomik sıkıntılardan dolayı 6 bin 832 dava görmek zorunda kaldı. 
Lefkoşa’yı 3 bin 986 ile Girne, Girne’yi de 3 bin 810 dava sayısı ile Gazimağusa Kaza Mahkemeleri takip etti. Güzelyurt’ta 833, İskele’de 746 ve Lefke’de de 448 dava dosyası işleme sokuldu. 

2019’a 12 bin mazbata davası sarktı 
Ekonomideki sıkıntıların mahkemelere yansıdığı bir diğer başlık ise mazbatalar… 2016 yılından 2017’ye devreden 11 bin 592 mazbata davasına, 2017 yılında 13 bin 304 dava daha eklendi. 2017’nin sonunda çözülebilen dava sayısı 14 bin 879 oldu. 2018 yılına ise 10 bin 17 mazbata davası sarktı. 
2018 yılında da 12 bin 288 mazbata davası dosyalandı. Kaza Mahkemesi bu davaların 10 bin 271’îni karara bağlayabildi. 2019’a 12 bin 34 dava sarktı.   

Alacak verecek davalarında 2018 yılında artış görüldü 
2018 yılında ise tüm kaza mahkemelerinde 12 bin 325 alacak-verecek davası dosyalanırken, Banka İcar Satış dosyası 3 bin 239 olarak kayda geçti. Yine 2017 yılında karşılıksız çek davaları 195, tahliye 288, tazminat 533 olurken 2017 yılından farklı olarak İş davası kapsamında da 75 dava sonuçlandı. Böylelikle 2018 yılında tümünün toplamı 16 bin 655 dava dosyası görüldü. 
2017 yılında konut veya iş yerini kaybedenlerin sayısı 198, 2018 yılında 288 
İstatistiklere göre, mahkemelerde çözümlenen konut veya işyeri tahliyeleri 2017 yılında 198, 2018 yılında 288. Araç ve benzeri motorlu araçların bankalar tarafından gerçekleştirilen icar ve satışı 2017 yılında 4 bin 529, 2018 yılında ise 3 bin 239 olarak kayda geçti. 

Esendağlı: Tahkim mevzuatı yenilenmeli
Diyalog muhabirinin görüşlerine başvurduğu Barolar Birliği Başkanı Hasan Esendağlı alacak- verecek davalarının çokluğu bakımından göreceli olduğunu fakat 2019 yılında yaşanan ekonomik krizin etkilerini daha çok hissedilerek daha fazla insanın mahkemeye başvurarak hak arayacağını belirtti. 
Esendağlı, şunları söyledi: “Bana göre 2019 yılında daha fazla alacak- verecek davası olacak. Ekonomik krizin etkileri daha çok görülür olacak kanaatindeyim. Davaların sayısını çok olarak kabul edersek ticari hayatta veya ekonomik hayatta mahkeme dışı bir çözüm olmamasıdır. Bu da mahkemelerin yükünü artırıyor. Bana göre, tahkim konularının mevzuatla sisteme dahil edilerek, arabuluculuk ile bazı alacak- verecek davalarının daha hızlı çözümlenmesi sağlanabilir.
Bu doğal olarak mahkemelerin bu kapsamdaki yükünü azaltır. Bir de 2018 yılında İş Davaları ile alakalı ayrı bir görevlendirme yapıldı.
Bu da yine çok iyi bir uygulama oldu ,en azından diğer davalardan ayrı olarak görülüyor. Bunun gibi uygulamalar hem mahkemeleri hem de alacak vereceği olan insanlarımızı rahatlatır.”