Ömer KADİROĞLU

Kuzey Kıbrıs’ta yaşayan ve 2 yıl öncesine kadar haftada en az bir kez et tüketebilen insanlar, aşırı fiyat artışları karşısında ciddi sıkıntılar yaşamaya başladı. Diyalog muhabirine konuşan vatandaşların bir kısmı ayda bir kez dahi et tüketememekten yakındı. Vatandaşların büyük bir kısmı ise ancak ayda iki kez et alabildiğini söyledi.

Fiyatların düşürülmesi için ‘et boykotunun’ etkili olacağını belirten vatandaşlar, böylesi bir hareketi organize edecek adres gösteremedi. Hükümetin, et fiyatlarını düşürmek için hayvan üreticileri ve kasaplarla ortak bir toplantı düzenlemesini isteyen vatandaşlar, “aynı adayı paylaşıyoruz ama güneydeki fiyatlar bizdekinin yarısı kadar” diyerek, bunun nedenini sordu. 

Ne dediler?..
Osman Kahraman
“Genellikle beyaz et tüketiyoruz. Kırmızı eti ayda iki kez alıyoruz. Bundan 5-10 yıl öncesinde asgari ücret daha düşüktü ancak daha fazla et alıp tüketiyorduk. Denetim olmadığı için fiyatlar her gün şişiyor. Devletin bu işe bir çözüm üretmesi gerekiyor. Halk birlik olup et alımını boykot ederse fiyatların bir hafta 10 gün sonra düşeceğini düşünüyorum.”
Muhammet Çavuş
“Haftada değil 15 günde bir et tüketiyoruz. Daha çok tavuk eti tüketiyoruz. Bundan 5 yıl öncesinde her şey daha güzeldi. Etimizi de diğer ihtiyaçlarımızı da rahatça alabiliyorduk. Şimdi ay sonunu güç bela getiriyoruz bir de kiracı olsak herhalde hiçbir şey alamayacaktık. Halk birlik olup bir hafta 10 gün et almasa fiyatlar düşecektir ancak halk ‘bana dokunmayan yılan bin yaşasın’ rolünde ve hiçbir şey yapabileceklerini düşünmüyorum.”
Ayhan Ağcabay
“Haftada değil ayda 2 kez et tüketiyoruz. Bundan 5-10 yıl öncesinde buzluklarımız et doluydu bugünlerde daha fazla tavuk eti tüketiyoruz. Tavuk da pahalı ancak ete göre uygun. Burada et pahalı olduğu için insanlar Güney Kıbrıs’a gidiyor. Bu işin düzelebileceğini sanmıyorum çünkü halk olarak bizim de pek umurumuzda olmuyor ve kimse sesini çıkarmadığı için pahalılığın düzeleceğini sanmıyorum.”
Mustafa Atak
“Kırmızı eti fiyatı nedeniyle hiç tüketemiyoruz ancak beyaz et alıyoruz. Bundan 5 yıl önce haftada bir kere et tüketiyordum.  Bugün etin kilosuna baktığımızda kimsenin yanına yaklaşamadığını görüyoruz. Vatandaşlar birlik olursa ve bir hafta et satın almazsa o zaman fiyatının yüzde yüz düşeceğine inanıyorum.”
Mahmut Hayta
“Artık et tüketemiyoruz. Et fiyatları bütçemizi zorluyor. Kırmızı ete göre fiyatı daha uygun olduğu için beyaz eti tercih ediyoruz. Türkiye faizleri yükseltmezse bu pahalılık daha da artarak devam edecektir. Bundan 5 yıl öncesi ile bugünkü et tüketimimizi mukayese bile edemeyiz. Daha önce asgari ücret düşük olmasına rağmen et tüketebiliyorduk ancak şimdilerde asgari ücret arttığı halde et alamıyoruz. Halk birlik olup bir hafta et almazsa fiyatların düşeceğine inanıyorum.”
İbrahim Özkurt
“Haftada bir değil ayda bir kez et tüketebiliyoruz. Bir kilo et 435 lira, canlı hayvan 150 TL oldu. Kasap olduğum halde kırmızı eti ayda bir kez tüketebiliyorum. Daha önce rahat bir yaşantımız vardı. 5-10 yıl değil 3 yıl önceye gidelim o zaman ben 4 bin lira aylık alırken daha rahat alışveriş yapıyordum bugün 14 bin lira eşimle birlikte 20 bin lira aylık alıyoruz ve hiçbir şeye yetiştiremiyorum. Burada et fiyatlarının düşeceğine pek bir inancım yoktur, çünkü piyasada hayvan kalmadı. Girdi maliyetlerinin artması nedeniyle hayvancılık bitti.”
Dervişe Tunalı
“Haftada bir kırmızı et tüketiyoruz. Daha önce daha sık et tüketiyorduk ancak artık haftada bire düştü. Pahalılık nedeniyle eskisi gibi et alamıyoruz. Halk birlik olup bir hafta on gün et almazsa yine de fiyatların düşeceğine inanmıyorum. Üzüldüğüm tek bir konu var; aynı adayı paylaştığımız Rumlarda et fiyatı çok daha düşüktür. Devletten beklentimiz piyasada denetleme yapmaları ve abartılı fiyatları önlemeleridir.”
Mehmet Yemişçioğlu
“Haftada değil 15 günde bir et tüketebiliyoruz. Daha önceki yıllarda çok daha fazla et tüketebiliyorken bugün ayda 2 kez tüketebiliyoruz. Vatandaşlar boykot eder bir- iki ay et almazsak fiyatların düşeceğine inanıyorum. Devlet et fiyatı açıklıyor bu taraftan da üç katı fiyatlarla karşılaşıyoruz. Yetkililerden beklentimiz içeride oturacaklarına çıkıp da piyasada denetim yapmalarıdır.”
Osman Topuz
“Sadece tavuk eti alıyoruz, kırmızı et tüketmiyoruz. Fiyatları çok yüksek olduğu için uzun zamandır sadece tavuk eti tüketiyoruz. Eskiden kırmızı eti sıklıkla tüketiyorduk ancak şimdilerde bayram veya özel bir gün olacak da öyle et yiyelim. Buradaki yerleşik halkın et tüketebildiğini pek sanmıyorum.”
 Hasan Koç
“Haftada değil ayda bir kez ancak et alabiliyoruz. Ekonomik şartlar eskisi gibi et tüketmemize müsaade etmiyor. Bundan 5 yıl öncesine baktığımızda geçinmek daha iyiydi ve daha sık et tüketimi yapabiliyorduk. Yetkililerden beklentimiz bu pahalılığı denetlemeleridir çünkü böyle devam ederse çok daha kötü günler yaşayacağız.”
İsmail Demircan
“Et tüketimini 15 günde bir yapabiliyoruz. Emekli maaşımla ancak geçinebilirken her hafta et tüketmeye kalkarsam bu kez elektrik ve su parası gibi ödemem gereken daha acil ödemeleri yapamam. O yüzden elimdeki imkân 15 günde bir et almaya yetiyor. Bundan 5-10 yıl öncesinde et tüketimi çok çok iyiydi. Eskiden canımız her et istediğinde alıp tüketebiliyorken şimdilerde ne yazık ki bu mümkün değil. İnsanlar birlik boykot başlatırsa bir haftayı bulmaz et fiyatlarının düşeceğine inanıyorum. Yetkililere çağrım bu düzensizliğe biraz düzen getirmeleridir.”
Hasan Bilgehan
“Haftada değil ayda bir veya iki kez et tüketiyoruz. Ekonomik durumdan dolayı eskisi gibi et alamıyoruz. 5-10 yıl öncesine kıyasla ekonomide, sosyal yapıda ve daha birçok alanda ciddi düşüşü hisseder olduk. Daha önceki yıllarda canımız çektiğinde et alıp tüketebilirken bugün bütçemizi aştığı için iki kez düşünüyoruz. Bu sistemin getirdiği bir pahalılıktır ve boykot edilerek fiyatının düşebileceğini düşünmüyorum. Ekonomik refah olursa birçok şeyde düşüş olacaktır. Yetkililerden de artık bir beklentimiz yoktur.”
Salih Mahsucu
“Ben hayvanlarımı kendim besliyorum ve et ihtiyacımızı kendi hayvanlarımızdan sağlıyoruz. Ben hayvancılık yapıyorum bir torba 50 kiloluk yem 500 lira, bir tekerlek bala bin lira, bir torba saman 50 lira. Girdi maliyetleri anormal şekilde çok yükseldi. Yetkililerden de beklentimiz de kalmadı artık çünkü sistemsizlik sistem kabul edildi ve bu ülkede bir şey değişecek ümidim kalmadı. Böyle geldi böyle gidecek.”
Emre Tepe
“Ayda bir iki kez et tüketiyoruz. Daha önceki gibi olmasa da alıp tüketiyoruz. Et fiyatları çok yüksektir. Bu fiyatlar haliyle aile bütçelerini etkiler. Biz de beyaz et tüketiyoruz. Beklentimiz yetkililerin bu fiyatlarla ilgili denetim yapması ve düşürülmesi için çalışmasıdır. Vatandaşlar boykot eder ve bir hafta et almazsa fiyatların düşeceğine inanıyorum. Vatandaşlara çağrım birlik olmalarıdır.”

Hilmi Yıldız
“Bu zamanda et alabilmek pek mümkün değildir. Şimdilerde kasaba gidip et almak yerine hayvan alıp kesmek daha iyi oluyor. Kendi hayvanımızı alıp kesiyoruz ve istediğimiz zaman kullanıyoruz. Daha önceki yıllara baktığımız zaman çok daha iyi bir yaşantı vardı. Ülkede birçok sıkıntı var ve maalesef insanlar birlik olup sokağa çıkmıyor. Hükümet denetleme yapmadığı için tüm temel tüketim maddelerinde ciddi artışlar oluyor. Halk birlik olup pahalılıkla ilgili birlikte hareket ederlerse fiyatların düşeceğine inanıyorum.”