ABD’li bilim insanları tarafından yayımlanan yeni bir raporda, zengin ülkelerin halihazırda potansiyel yeni tip Coronavirüs (Covid-19) aşılarının 3,73 milyar dozunu güvence altına aldığı ve 5 milyar doz için müzakere yaptığı ortaya konuldu. Araştırmacılar, bu nedenle küresel nüfusu aşılamaya yetecek kadar aşıyı tedarik etmenin dört yıl sürebileceğini açıkladı. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından aşının ülkelere eşit dağıtılmasını öngören COVAX adlı programın başarıya ulaşmasının mümkün olmadığını belirten bilim insanları, pek çok zengin ülkenin tüm nüfusunu, aşı yoksul ülkelere ulaşmadan önce birkaç kez aşılayabileceğini söyledi.
8,8 milyar dozu tutacaklar
ABD’de yer alan Duke Üniversitesi Küresel Sağlık İnovasyonu tarafından yayımlanan yeni bir raporda, zengin ülkelerin gelecek vaat eden Coronavirüs aşılarının 3,73 milyar dozunu hali hazırda satın aldığını ortaya koydu.
5 milyar doz için ise müzakerelerin devam ettiğini belirten araştırmacılar, böylelikle zengin ülkelerin toplamda 8,8 milyar doz aşıyı elinde tutacağını açıkladı. Bununla birlikte, araştırmacılar ilaç şirketlerinin tek seferde 8,8 milyar doz üretme kapasitesine sahip olmadığını ve bu yüzden yoksul küresel aşıya erişmesinin 4 yıl alabileceğini belirtti.
Raporda ayrıca birçok zengin ülkenin, düşük gelirli ülkelerdeki çoğu insan aşılanmadan önce tüm nüfuslarını birkaç kez aşılayacakları ifade edildi.
Çalışmanın yazarlarından Andrea Taylor, "Ülkeler kendi çıkarları doğrultusunda hareket ediyorlar ki bu durum mantıklı.
Ancak, küresel olarak iki yılda üretilebilecek tüm doz miktarının sadece zengin ülkelere pay edilmesi büyük bir sorun yaratacak. İlaç şirketleri aşıyı satmadan önce, bunun tüm dünyayı etkileyen bir pandemi olduğunu düşünerek hareket etmeli.
Bu durum düşük ve orta gelirli ülkelerde salgının kontrol edilmesi için çok az imkân yaratıyor” ifadelerini kullandı.
DSÖ, 2 milyar dozun ülkelere eşit bir şekilde dağıtılmasını hedefliyor
Öte yandan Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), potansiyel aşıların katılımcı ülkelere eşit olarak dağıtılabilmesi için COVAX adlı bir ağ oluşturdu. ABD ve Rusya’nın dahil olmadığı COVAX'a şimdiye kadar 171 ülke katıldı.
Ancak, DSÖ yetkilisi Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, aşılar üretilmeye başlandığında ilk etapta tedarikin sınırlı olacağını ve COVAX üyesi ülkelerin aşıları eş zamanlı olarak öncelikle sağlık çalışanları, yaşlılar ve hasta kişilere dağıtmasının hedeflendiğini söyledi.
Program kapsamında 2 milyar dozun gelecek yılın sonuna kadar eşit bir şekilde üretilmesi ve dağıtılması hedefleniyor.
COVAX'ın hedefine ulaşması mümkün değil
Fakat, Taylor COVAX’a dahil olan pek çok zengin ülkenin ilaç şirketleriyle zaten doğrudan kendi anlaşmasını yaptığı belirterek, onların eşit olarak dağıtılacak aşı miktarını azalttığını söyledi.
Taylor, “Bir elleriyle veriyorlar, diğerleriyle alıyorlar. DSÖ’nün hedeflediği 2 milyar doz aşı dağıtım hedefine ulaşması mümkün görülmüyor. Şu anda satılan aşıların miktarı 4 milyar doz, gelecek yılın sonuna kadar 6 milyar doz aşının üretimi olası değil.
Ayrıca, COVAX’a dahil olan yoksul ülkeler aşının bir kısmını alsalar bile nüfuslarının geri kalanını aşılayabilmek için yıllarca bekleyecekler.
