Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman ile Rum Toplumu lideri Nikos Hristodulidis arasında dün 3.5 saatlik bir görüşme gerçekleşti.

BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Angela Holguin’in katılımıyla gerçekleşen görüşmede liderlerin uzlaştığı konuların başında, BM Güvenlik Konseyi kararlarında olduğu gibi Kıbrıs sorununun ‘siyasi eşitlik’ temelinde çözülmesi geliyor.

Liderler, BM Genel Sekreteri Guterres tarafından düzenlenecek ‘Beşli konferansa’ katılma taahhüdünde bulunurken, bu süreçte Güven Artırıcı bazı önlemlerin hayata geçirilmesi konusunda mutabık kaldı.

Özellikle Metehan Sınır Kapısı’nda geçişlerin rahatlaması için Rum tarafının personel eksikliği gidereceği belirtildi. Beşli konferansa iki liderin yanı sıra garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere katılacak.

BM sözcülüğünden yazılı açıklama yapıldı

Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman ve Rum Yönetimi Başkanı Nikos Hristodulidis ile BM Genel Sekreteri’nin Kişisel Temsilcisi Maria Angela Holguin Cuellar görüştü.

BM İyi Niyet Ofisi’nde yer alan toplantı saat 16.00’da başladı. Toplantı 3 saat 20 dakika sürdü.

Üçlü görüşmenin ardından BM Sözcülüğü tarafından yazılı bir açıklama yapıldı.  Liderler bunun yanında, yeni geçiş kapıları açılması, Hellim meselesi ve Haspolat Atık Su Arıtma Tesisi’nde boru hatlarının döşenmesi konularında mümkün olan en kısa sürede bir anlaşmaya varmaya odaklanma konusunda mutabakata vardı. Liderler, Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik çalışmalar ve çözüm ortamı oluşturmayı hedefleyen çeşitli konularda görüş alışverişinde bulundu.

Siyasi eşitlik temelinde çözüm…

İki lider, asıl hedefin, Kıbrıs sorununun BM Güvenlik Konseyi kararları çerçevesinde siyasi eşitlik temelinde çözüm olduğu konusunda mutabık kaldı. Bunun yanında liderler, çözüm için uygun bir ortam yaratılmasında güven artırıcı önlemlerin önemli olduğu, ancak bu önlemlerin Kıbrıs sorununun çözümünün yerine geçemeyeceğinin altını çizdi.

Geniş formatlı toplantıya hazırlık

Her iki lider, BM Genel Sekreteri tarafından düzenlenecek geniş formatlı bir sonraki gayriresmi toplantıya katılma yönündeki taahhütlerini yinelediler. Bu süre zarfında, Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar’ın yararına somut çözümler ortaya koymak amacıyla adadaki çalışmaları sürdürme kararlılıklarını ortaya koyan liderler, bunun yanında söz konusu geniş formatlı toplantının başarıya ulaşmasını sağlamak için gerekli çabayı göstereceklerini vurguladılar. Bu doğrultuda Erhürman ve Hristodulidis,  gerekli olduğu kadar sık bir araya gelmeye hazır olduklarını kaydetti ve temsilcilerine düzenli toplantılarını sürdürmeleri talimatını verdi.

Erhürman basın toplantısı düzenledi

Basın toplantısı düzenleyen Erhürman, görüşmede Kıbrıs sorununun kapsamlı çözümüne ilişkin dört maddelik metodoloji önerileri, Tatar–Hristodulidis döneminde başlayan güven yaratıcı önlemler, Türk tarafının daha önce sunduğu on maddelik önerilerin ana başlıklar olduğunu söyledi.

Rum lider Hristodulidis’in bu kez kendi öneri paketini de getirdiğini söyleyen Erhürman, önerileri ilk kez gördükleri için ayrıntılı bir müzakere yapılmadığını, değerlendirilmek üzere not ettiklerini ifade etti.

Hellim tescili ve geçiş kapılarında ilerleme

Erhürman, on maddelik önerileri içinde yer alan hellim tescili konusunun ocak sonuna kadar tamamlanmasının netleştiğini söyledi. Geçiş kapılarına ilişkin olarak Metehan’da kabin ve personel sayısının artırılması yönündeki taleplerinin karşılık bulduğunu ifade eden Erhürman, Rum lider Hristodulidis’in Metehan’da yedi kabinin hâlihazırda devreye alındığını bildirdiğini aktardı. Erhürman, tüm geçiş noktalarında personel artırımı yapılması yönünde karar alındığını da açıkladı. Ayrıca araç seyrüsefer işlemlerinin Bostancı ve Derinya’da da yapılması konusunda hemfikir olunduğunu, bunun Metehan’daki yoğunluğu azaltacağını ifade etti.

Görüşmede Haspolat’taki arıtılmış su meselesi dahil olmak üzere diğer teknik başlıkların da ele alındığını söyleyen Erhürman, geçiş noktaları ve ara bölgedeki güneş enerjisi santrali gibi önemli konuların da BM nezaretinde daha yoğun şekilde ele alınacağına dikkat çekti.

Ortak metinde çözüm modeline atıf yok

Ortak açıklamada çözümün, BM Güvenlik Konseyi kararlarında tanımlanan siyasi eşitlik ilkesi çerçevesinde hedeflendiğini belirten Erhürman, metinde herhangi bir çözüm modeline atıf yapılmadığını vurguladı.

Ortak egemenlik alanlarında kararların siyasi eşitlik temelinde alınması yönündeki vurgunun da metne girdiğini belirten Erhürman, bunun hidrokarbon, enerji ve deniz yetki alanları gibi başlıklarda birlikte karar üretileceği anlamına geldiğini ifade etti.

Bununla birlikte siyasi eşitlik vurgusunun dört maddelik metodolojilerinin yalnızca birinci maddesinin bir bölümünü içerdiğini, dönüşümlü başkanlık unsurunun metne girmediğini söyledi.

Erhürman, siyasi eşitlik vurgusunun yalnızca birinci maddenin bir kısmına karşılık geldiğini belirterek, “Bizim dört adımlık metodolojimizde tüm unsurlar tamamlanmadıkça kapsamlı çözüm müzakeresine geçilmeyecektir.” dedi.

Birinci maddenin yalnızca yarısına ilişkin bir kabul bulunduğunu, bu nedenle sürecin henüz başında olduklarını ifade eden Erhürman, “Bugün itibarıyla 8’de 1’deyiz.” diyerek müzakerelerin tüm adımların kabul edilmesiyle başlayabileceğini yineledi.

BM Genel Sekreteri Guterres’in “Bu defa farklı olmalı” sözlerini hatırlatan Erhürman, dört maddelik metodolojiyi bu nedenle hazırladıklarını ifade ederek, metodolojinin kabul edilmesi halinde çözümün daha ulaşılabilir olacağını kaydetti.

İyi niyet adımları

Siyasi eşitliğin müzakere masasına oturmadan önce, pazarlık konusu yapılmaksızın ve BM Güvenlik Konseyi kararlarında tanımlandığı şekilde kabul edilmesinin şart olduğunu söyleyen Erhürman, “Bugün bunun masaya konmuş olmasını önemli buluyoruz ama bizim açımızdan bu tek başına yeterli değildir.” ifadelerini kullandı.

Erhürman, üç noktada küçük ilerlemeler sağlanmış olsa da bunların “iyi niyet adımları” niteliğinde olduğunu, geçiş noktaları ve güneş enerjisi santrali gibi daha somut güven yaratıcı önlemlerde ilerleme sağlanması gerektiğini vurguladı.

5+1 toplantılarının verimli olmasını amaçladıklarına işaret eden Cumhurbaşkanı Erhürman, “Küçük çözümler yeterli değil ancak ilk adımlardır. Esasa dahil değildir. Amacımız 5+1 toplantılarına girmeden önce geçiş noktaları gibi elle tutulular ilerlemeler sağlanmasıdır” dedi.

Rum tarafından öneriler...

Rum lider Hristodulidis’in sunduğu önerilere ilişkin değerlendirmesinde Erhürman, bu önerilerin hiçbirinin kapsamlı çözüm müzakerelerine ilişkin olmadığını, on maddelik güven yaratıcı önlemler paketine benzer nitelikte olduğunu kaydetti. Erhürman, kapsamlı çözümün ancak dört maddeli metodolojinin tamamı kabul edildiğinde mümkün olacağını vurguladı.

Liderler KŞK’yı ziyaret etti

Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman ve Rum Yönetimi Başkanı Nikos Hristodulidis, ara bölgedeki görüşme öncesi Kayıp Şahıslar Komitesi (KŞK) Antropoloji Laboratuvarı'nı ziyaret etti.