Ömer Kadiroğlu

Kuzey Kıbrıs’ta toplu taşımacılığın yetersiz olduğu yönündeki tartışmalar, özellikle alkollü sürüş cezalarının artırılması sonrasında daha da yoğunlaştı. Vatandaşlar “için de sürmeyin, bırakın sizi başkası götürsün” şeklindeki uyarılara “bu ülkede toplu taşımacılık mı var?” sorusuyla yanıt veriyor. Vatandaşlar, özellikle akşam saatlerinde otobüs bulamadıklarını söylüyor ve yetkililerin bu konuda  önlem almasını istiyor.

Gündüzleri otobüs kullanmak zorunda kalanlar Lefkoşa-Girne tek yön 70 TL, Lefkoşa Güzelyurt için de 110 TL ödemek zorunda kalıyor. Vatandaşlar fiyatların yüksek olmasından yakınırken; otobüs işletmecileri Eylül’den bu yana akaryakıta 2 kez zam geldiğini, taşımacılık fiyatlarının ise yerinde saydığını belirterek, sıkıntı yaşadıklarını söylüyor. Otobüs işletmecileri mevcut koşullarda araçlarını yenileyememekten yakınıyor.

Taşımacılar ne diyor?
Fuat Topaloğlu (Kar-İş Başkanı)
“Toplu taşımacılık günün koşullarına göre yeniden düzenlenmelidir. Gelmiş geçmiş tüm hükümetlerin toplu taşımacılığa yönelik politikalarının olmaması nedeniyle sektörde sıkıntılar yaşanıyor. Bu günlerde dövizin değer kazanması ve fiyatların her geçen gün ikiye- üçe katlanması bizleri olumsuz etkiliyor. Giderlerimiz dövize endekslidir ve araçlarımıza yeteri karar parça değişikliği yapamıyoruz. Araçlarımızı imkânlar çerçevesinde yenilemeye çalışıyoruz. Devletten alacaklarımızı çok geç alıyoruz ve bu noktada yatırmamız gereken harçları da geç ödemek durumunda kalıyoruz ve cezalı ödüyoruz. Günün koşullarına uygun sürdürülebilir olmak için tarifelerde düzenlemeye gidilmesi gerekiyor. Turizm taşımacılığı yapan araçlarımızı yeniliyoruz ancak okul taşımacılığı yapan araçlarımız yenilenemiyor. Hükümet bu sektöre katkı yapmıyor, plan proje sunamıyor. Bir yandan şirketleşmeden bahsedenler izin ve itiraz kurulunda izinler veriyor. Halkı toplu taşımaya geri döndürmek artık imkansızdır. Bu ülkede 80 bin öğrenci ve üçüncü ülkeden gelen çok sayıda çalışan varken toplu taşımacılığın 18.00’de biteceğini söylemeleri doğru değildir. Biz bu taşımacılığı 22.00-23.00 saatlerine kadar yapmaya hazırız. Toplu taşımacılık için hiçbir çalışma yokken taşımacılık yapanlar da kendi imkanlarıyla kendini yenilemek ve geliştirmek için mücadele veriyor. Bu ülkede bu şartlarda ve bu sistemle toplu taşımacılığın yürümesi artık mümkün değildir.”
Zekai Gece
“Yıllardır taşımacılık işiyle uğraşıyorum. Ülkede toplu taşımacılık kişilerin kendi imkanları ile yaptığı bir meslektir. Devlet tarafından hiçbir zaman destek veya bir katkı görmüş değiliz.  Başka ülkeler toplu taşımacılığı politika haline getirir ve gerekli katkıyı yapar. Bizim ülkemizde ise toplu taşımacılık kendi imkanları ile geliştiriliyor. Geçmiş yıllara göre mevcut şartlarda birçok araç yenilenmiştir. Taşıma ücretleri şu anki şartlarda giderlerimizi karşılamıyor. En son eylül ayında bir artış aldık ve o günden bu güne yakıta yüzde 21.25 oranında artış geldi. Hayat pahalılığı ve benzeri yükselişler yedek parça, bakım -onarım gibi ücretlerle birlikte işlerimiz olumsuz etkileniyor. Tüm bunlar göz önünde bulundurularak ücretlerde bir düzenlemeye gidilmelidir. Aksi takdirde sektör çok ciddi bir sıkıntıya girecektir.”
Numan Suiçmez
“25 yıldan beri otobüsçülük yapıyorum. Biz kamu hizmeti yapmaya çalışıyoruz ve var olan elimizdeki araçları kullanılabilir halde ancak tutabiliyoruz. Araçların yenilenebilmesi için devletin bizlere yardımcı olması gerekiyor. Devlet yolumuzu açacak imkanlar sunmalıdır.  Biz bu şartlarda değil araçlarımızı, değişmek yedek parçaları bile değiştiremiyoruz. Köylerden şehirlere gelen yok. Köylerden sadece öğrenci taşımacılığı yapılıyor. Bu da bizi çok büyük bir sıkıntıya soktuğu için araçlarımızı yenileyemiyoruz. Hükümetten beklentimiz bu sektöre el atmalarıdır çünkü her geçen gün bu sektör bataklığa saplanıyor. Benim bugün en iyi durumdaki aracım 20 yaşındadır. Neredeyse tüm girdi maliyetleri dövize endekslidir ve dövizdeki yükseliş bizleri olumsuz etkiliyor.”
Cengiz Borucu
“1984 yılından beridir taşımacılık yapıyorum. Otobüslerimizi yenileyemiyoruz. Devletten aldığımız belli ,giderlerimiz belli. Şimdi giderlerimiz çok daha fazla arttı ve gelirlerimiz de tam aksine azaldı. Otobüs ücretlerinin yeniden düzenlenmesi gerekiyor. Artık hiçbir şeyin altından kalkamaz olduk. 
40 yıllık otobüsümün düzenli olarak servisini yaptırmaya çalışıyorum. Hükümetten beklentimiz artık bu sektöre bir el atması ve yaşanan sıkıntıları ortadan kaldırmak için çalışmalar yapmasıdır.”

Sultan Albayrak
“Ben 1981 yılından beri taşımacılık sektöründeyim. Otobüslerin bakımlarını yapıyoruz. Vatandaşlar yolcu azlığından dolayı seferlerin az olmasından yanadır. Girdi maliyetleri dövize endeksli hesaplanırken gelirlerimiz giderlerimizi karşılayamaz durumdadır. Bu sektöre yeni girmek isteyenlere tavsiyem, girmemeleridir çünkü artık bu meslekte iş yapmak delilik oldu. Döviz yükseldikçe araçların parçalarının fiyatı da uçuyor ve parça lazım olduğu zaman sıkıntı yaşıyoruz. Bu sıkıntıların aşılması için yetkililerden beklentilerimiz vardır. Öncelikle taşımacılık yapılan üniversitelerin sefer sayılarının en aza indirilmesi, halkın toplu taşımacılığa yönlendirilmesi diğer yandan da toplu taşımacılığı çok daha iyi bir noktaya getirilmesi için çalışmalar yapılmalıdır.”
Kemal Hacıyarım
“Bizim sektördeki sıkıntılarımız çok. Parça alımları döviz üzerinden yapılıyor. Mazottaki artışla da işler daha çok zora girdi.  Asgari ücretin yükselip taşıma ücretlerinin düzenlenmemesi zarar etmemize neden oluyor.  Öğrenci taşımacılığından belli bir gelirimiz vardı ancak mazot artışları ve personel giderleri nedeniyle eridi. Gelirlerimiz giderlerimizi karşılayamaz durumdadır. Ben 1997 yılından beri taşımacılık yapıyorum. Benim en yeni otobüsüm 2015 modeldir ve 120 bin Sterlin borçlanarak aldım ve şu an sıkıntı yaşıyorum. Turizm taşımacılığı için aldığım bir otobüstür ancak turist taşımacılığı yaptığımızda acenteler parayı geç ödüyor ve bir anlam ifade etmiyor. Hükümet taşımacıyı kandırıyor ve taşımacılığa destek olmuyor.”

Otobüs fiyatları:

Lefkoşa şehir içi:  34 TL
Lefkoşa - Güzelyurt: Sivil 110 TL – Öğrenci 100 TL
Lefkoşa - Girne: Tek yön 70 TL, gidiş -dönüş 120 TL 
Lefkoşa - İskele: 100 TL
Lefkoşa - Geçitkale: 90 TL
Lefkoşa – Mağusa: 120 TL