Taşınmaz Mal Komisyonu (TMK) Başkanı Növber Veçhi, komisyonun, kurulduğu günden bugüne 2 bin 171 başvuruyu sonuçlandırdığını ve şu ana kadar 538 milyon 5 bin 407 Sterlinlik tazminat ödenmesine karar verildiğini belirtti.

TMK’nın önüne gelen başvuruları en hızlı şekilde neticelendirdiğini ve alınan kararların Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından kabul gördüğüne işaret eden Veçhi, mülkiyetle ilgili tutuklamaların AİHM ile Avrupa İnsan Halkları Sözleşmesi'ne aykırı ve çelişkili tutumlar olduğunu söyledi.

Veçhi; TMK’nın kuruluşu, çalışma sistemi, başvurular ve aldığı kararlarla ilgili Türk Ajansı Kıbrıs’a (TAK) bilgi verdi.

Taşınmaz Mal Komisyonu’nun tazminatların ödenmesinden sorumlu olmadığını söyleyen Veçhi, üçte ikisinin ödendiği bilgisine sahip oldukları tazminat ödemelerinin Maliye Bakanlığı uhdesinde olduğunu belirtti.

Başvurulardan 10’unun 13-2008 sayılı yasa kapsamında TMK’nın gündemine geldiğini söyleyen Veçhi, “Bu da halk arasında Acapulco Yasası olarak bilinen bir yasadır. Üç sene ve daha fazla süre kirasında Rum malı bulunduran bir kişi, malın sahibi olan Rum'u bulur ve bir satış sözleşmesi hazırlar. Bize başvurur ve izin alarak ödemeyi kendisi yapar ve malı satın alır” dedi.

TMK'nın kapıları herkese açık

TMK’nın önüne gelen başvuruları en hızlı şekilde neticelendirdiğini söyleyen Veçhi, özellikle dosyaların eksiksiz bir şekilde komisyona verilmesinin süreci hızlandırdığını vurguladı.

Veçhi; tazminatla sonuçlandırılan dosyalar haricinde beş başvuru için iade, iki başvuru için takas ve tazminat, sekiz başvuru için iade ve tazminat, bir başvuru için de çözümden sonra iade kararı verildiğini ifade etti.

2024 ve 2025'in ilk 5 ayında 106 milyon 374 bin 825 Sterlin ödeme yapıldığını dile getiren Veçhi, Maliye Bakanlığı’ndan edindikleri bilgiye göre; 2020 yılı sonuna kadar alınan bütün kararların ödendiğini, 2021 yılında alınan kararların da ödenmesine devam edildiğini söyledi. 

TMK'nın kapılarının her zaman için herkese açık olduğunu, şeffaf bir süreç yürütüldüğünü dile getiren Veçhi, komisyon ile ilgili yayımlanan bazı haberlerin kamuoyunun “yanlış bilgi almasına” yol açtığını belirtti.

 “Tutuklamalar AİHM kararlarına aykırı”

TMK Başkanı Növber Veçhi; TMK’nın bugüne kadar aldığı kararların AİHM tarafından kabul gördüğünü, bunun da memnuniyet verici olduğunu söyledi.

Veçhi, KKTC’deki eski Rum mallarıyla ilgili tutuklamaların AİHM kararları ile Avrupa İnsan Halkları Sözleşmesi'ne aykırı ve çelişkili tutumlar olduğunu vurguladı.

Veçhi, mülkiyetle ilgili Demopoulos kararı doğrultusunda Kıbrıslı Rumlara Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvurarak veya çözümden sonrayı beklemek üzere iki seçenek sunulduğunu söyleyen Veçhi, “Dolayısıyla Taşınmaz Mal Komisyonu varken bu gibi tutuklamalar yapılmasının tamamen siyasi olduğunu düşünüyorum” dedi.

Növber Veçhi, tutuklamalarla Taşınmaz Mal Komisyonu'na zarar verildiğini belirtti.

TMK Başkanı Veçhi, Taşınmaz Mal Komisyonu’nun,  AİHM kararı çerçevesinde 2005 yılında 67-2005 sayılı Taşınmaz Malların Tazmini, Takası ve İadesi Yasası’nın Cumhuriyet Meclisi’nden geçirilerek kurulduğunu kaydetti.

Veçhi, Kıbrıslı Rumların kuzeyde bıraktığı mallarıyla ilgili mülkiyet taleplerinde etkili içi hukuk yolu olarak kabul edilen ve 2006 yılından itibaren aktif olmaya başlayan komisyonun kurulması kararının Loizidou kararının ardından yüzlerce Kıbrıslı Rum’un Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) mülkiyet başvurusunda bulunması üzerine gündeme geldiğini söyledi.

KKTC'nin iç hukuku tanınacaktı

AİHM’in, yoğun başvurular dolayısıyla oluşan yükünü hafifletmek amacıyla bir iç hukuk mercii oluşturulması konusunu gündeme getirdiğini belirten Veçhi, “Bu iç hukuk mekanizması, istenilen standartlara uyması halinde KKTC'nin iç hukuku tanınacaktı. Bundan sonra mülkiyetle ilgili davalar, kurulacak mekanizmada görüşülecek ve halledilemediği takdirde mahkemeye başvurulacaktı” dedi.

AİHM’in 1 Mart 2010 tarihli Demopoulus ve diğerleri davasının kararının TMK tarihinde önemli olduğunu kaydeden Veçhi, bu davayla TMK’nın Kıbrıslı Rumların kuzeyde bıraktığı mallarıyla ilgili mülkiyet taleplerinde etkili iç hukuk yolu olarak kabul edildiğini söyledi.

Çalışma sistemi

Növber Veçhi, Taşınmaz Mal Komisyonu’nun başvuru sahiplerine tazminat, takas ve iade olmak üzere üç seçenek sunduğunu dile getirdi.