Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nın 3 milyar 28 milyon 983 bin 900 TL’lik bütçesi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde oy çokluğuyla kabul edildi. Komite’de, Bakanlığa bağlı Kıbrıs Türk Süt Endüstrisi Kurumu (SÜTEK) ve Genel Tarım Sigortası Fonu bütçeleri görüşülmeye başlandı.
Görüşmede, Tarım ve Doğal Kaynaklar Hüseyin Çavuş, muhalefet milletvekillerinin eleştirilerine yanıt verdi. Eleştiri ve öneri getiren tüm vekillere teşekkür ederek sözlerine başlayan Çavuş, tüm eleştirilere saygı duyduğunu kaydetti.
Çavuş: Cypruex’in Ziraat Bankasına tek bir kuruş borcu yok
Toprak Ürünleri Kurumu (TÜK) ile ilgili eleştirilere katıldığını ifade eden Bakan Çavuş, 30 Kasım öncesinde TÜK bütçesinin hazır olacağını söyledi. Çavuş, 4 yıl geçmeyen SÜTEK bütçesini de komiteye getirip geçirdiklerini söyledi.
Geç kalmış tüm ödemelerin yapılması için çaba sarf ettiklerini kaydeden Çavuş, Doğrudan Gelir Desteği ödemesini yaptıklarını, faiz desteğini indirdiklerini, tohumda kredilendirme imkanı sağladıklarını anlattı ve sadece üreticiyi değil üretimi desteklemenin önemine de değindi.
“Cypruex’in Ziraat Bankasına tek bir kuruş borcu bulunmamaktadır” diyen Çavuş, Cypruex için pazar araştırması yapıldığını, yeni pazarlar aranmasının kaçınılmaz olduğunu ve bunun için de Azerbaycan’ın bir fırsat olduğunu ifade etti.
16 bin 500 dönümün 24 saat sulandığı bilgisini de aktaran Bakan Çavuş, Bakanlığa bağlı dairelerdeki personel eksikliklerinden de bahsederek, bundan dolayı Orman Dairesi’nin 26 personel alımına gittiğini ve hiçbir zaman siyasi ayrıcalık yapmadıklarını söyledi.
Avrupa’dan hayvan gelecek
Çavuş, narenciye haşatını kolaylaştırmak için de çalışmalarının sürdüğünü; toprak satışı ile ilgili imar planlarının bir an önce yapılması gerektiğini; Avrupa’dan Mağusa Limanı üzerinden hayvan ithalatı için görüşmelerin sürdüğünü anlattı.
Et fiyatları ve denetim konusundaki eleştirilere ise Çavuş, esas olanın et satış noktalarının artırılarak rekabetin sağlanması olduğunu kaydetti.
Yapılan hijyen denetimleri ile ilgili de bilgi veren Çavuş, bu denetimlerde siyaset gütmeden bazı yerleri kapattıklarını ve kapanan yerlerin eksiklerini tamamlaması halinde yeniden faaliyete geçebileceğini söyledi.
Bakan Hüseyin Çavuş’un konuşmasının ardından, Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi Başkanı Resmiye Canaltay’ın doğrudan gelir desteği ödeneğinin 455 milyon TL’den 555 milyon TL’ye; belediyelerin elektrik borçları kalemindeki 8 milyon TL’lik ödeneğin 9 milyon 950 bin TL’ye çıkarılmasına ilişkin önerileri oy çokluğuyla kabul edildi.
Değişiklik önerilerinin ardından ise Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nın 3 Milyar 28 Milyon 983 bin 900 TL’lik bütçesi oy çokluğu ile kabul edildi ve Bakanlığa bağlı Kıbrıs Türk Süt Endüstrisi Kurumu ve Genel Tarım Sigortası Fonu bütçeleri görüşülmeye başlandı.
SÜTEK ve Genel Tarım Sigortası Fonu
Süt Kurumu bütçesine ilişkin ilk olarak SÜTEK Müdürü Mehmet Karadayı ve bazı yetkililer, kurum çalışmaları ve bütçesi ile ilgili bilgi aktardı, soruları yanıtladı. Bütçenin madde madde okunarak oylanmasının ardından ise bütünü oy çokluğu ile kabul edildi.
Son olarak Genel Tarım Sigortası Fonu bütçesi ele alındı. Fon bütçesine ilişkin söz alan Komite Başkan Vekili Erkut Şahali, Genel Tarım Sigortası Fonu’nun Bakanlık tarafından korunması ve geliştirilmesi gerektiğini vurguladı.
Sigortanın gelirlerinin günlük olarak kasasında durmasının önemine işaret ederek Maliye Bakanlığı’nın 2024 yılının başından itibaren fona kaynaklarını günü gününe aktarmasını isteyen Şahali, “Maliye’nin kendi sorumluluklarını günü gününe yerine getirmesi şarttır” dedi.
Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Hüseyin Çavuş ise, Fonun 2023 yılında yaptığı ödemelerle ilgili bilgi verdi.
Köseoğlu: Tarafsız, bağımsız ve objektif
Kamu Hizmeti Komisyonu (KHK) Başkanlığı bütçesi, Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde, bir milyon TL’lik artışla 55 milyon 481 bin 600 TL olarak oy birliğiyle onaylandı.
Kamu Hizmeti Komisyonu Başkanı Ömer Köseoğlu daha verimli, etkin hizmet verebilmek için tarafsız, bağımsız ve objektif olarak çalıştıklarını ifade ederek, kısıtlı bir bütçe ile hareket ettiklerini kaydetti.
UBP Milletvekili Hasan Küçük de, artışın verimlilik ve nitelikli insan gücüne cevap vereceğini için artışa olumlu oy vereceğini söyledi. Küçük, uygulama sınavının hayati önem taşıdığını vurguladı.
Besim: Üretim teşvik edilmeli
CTP Milletvekili Filiz Besim, Tarım Bakanlığı bütçesinin üretimi teşvik edebilmesini temenni etti.
Doğrudan Gelir Desteği ile mazot desteği konusuna değinen Besim, “Bu destekler bütçeye konuyor ama öyle bir pahalılık var ki rakamlar eriyor. Destekler, üreticinin ihtiyacı olan zamanda da ödenmiyor” dedi.
Narenciye üreticilerinin zor yıllardan geçirdiğini belirten Besim, “Bu yıl da kolay geçmeyecek gibi görünüyor. Narenciye sektörüne, üreticiye ve Cypfruvex’e konsantre olmalısınız” dedi.
Filiz Besim, piyasada denge unsuru olması gereken Cypfruvex’in çok daha kurumsal, özerk ve profesyonel insanlar tarafından yönetilmesi gerektiğini belirtti.
Su konusunda da konuşan Besim, Güzelyurt’taki su fiyatlarının “darmadağın” olduğunu belirterek, suda fırsat eşitliği olmadığını, partizanlık yapıldığını savundu.
Toros: Tarımsal gelişim önemli
CTP Milletvekili Fikri Toros, Tarım Bakanlığı bütçesi üzerine söz alarak, “Tarım, sanayi, ticaret, hijyen, sağlık ve istihdam demektir…” diyerek tarımsal gelişimin ülke için önemine işaret etti.
Toros, ülkede tarımsal üretim planı noksanlığı yaşandığını söyleyerek, sık sık değişen hükümetlere ve bürokratlara işaret etti.
Tarımsal üretim planlaması için gerekli olan önemli 4 unsura değinen Toros, doğrudan destek, teşvikler, alım garantisi ve üreticinin kendini güvende hissetmesi için sigortaya işaret etti.
Standartlaşmaya bütçe ayrılması gerektiğini de belirten Toros, toprak ve tohum konusunda olması gerekenin fevkalade gerisinde olunduğunu söyleyerek, “İthal ettiğiniz tohumlar olması gereken standartta değil. Küresel standartlarla uyum söz konusu değil” dedi.
Tarım Bakanlığı’nın uluslararası örgütlerle iş birliği yapması gerektiğini de söyleyen Toros, bu örgütlere iştirakin şart olduğunu söyledi.
Yeşil Hat Tüzüğü konusunda da konuşan Toros, içinde hayvansal ürün ihtiva etmeyen işlenmiş gıda ürünlerinin ticaretinin AB Yeşil Hat Tüzüğü tahtında ticaretinin önündeki engelin yakın zamanda kaldırılacağına dair somut gelişmeler beklediğini söyledi.
Üretici para kazanırsa, teknolojiye, kaliteli ürüne yatırım yapabileceğini ifade eden Toros, bunlardan tasarrufa kaçınılmaması gerektiğini söyledi.
Et kaçaklığı konusunda da konuşan Toros, “Bunun önüne geçin Sayın Bakan, kaybedecek hiçbir şeyiniz yok” dedi.
Şahali: TÜK’te tuhaflıklar var
Komite Başkan Vekili Toprak Ürünleri Kurumu’nun bütçe anomalisinin ortadan kaldırılmasını beklediğini ancak bunun henüz giderilmediğini söyledi.
Şahali, “TÜK’te izahı yapılamayacak tuhaflıklar var” dedi.
Erkut Şahali, Tarım Bakanlığı bütçesini de yorumlayarak, “En dikkat çekici nokta pek çok alanda proje kalemlerinin kapatılması. Sayın Çavuş’a ‘Çiçeği burnunda bakan’ dedik, çiçek tomurcuğa dönmedi. Bana söylediği kadar biliyorsa idi, 11 Ağustos’tan bugüne kadar bir şeyler görürdük. Göremedik. Bütçe de böyle bir sinyal vermiyor…” dedi.
Erkut Şahali, Doğrudan Gelir Desteği ödemelerinin çok arkadan geldiğini, peşinen harcandığını söyleyerek, su konusundaki söylemleri de eleştirerek, bu konudaki açıklamaları “popülist ve gerçek dışı” diye niteledi.
Gıda güvenliği konusuna değinen Şahali, gıda analiz raporlarının ülke genelindeki durumu yansıtmaktan uzak olduğunu, Tarım Dairesi’nin de eğitimlerini sürdürmesi gerektiğini söyledi.
Hayvancılık Dairesi’nin eğitim faaliyetleri konusunda geriden geldiğini belirten Şahali, balıkçılıktan da burasının sorumlu olduğunu ifade ederek, daha önce bu konuda çok şey söylendiğini ama hiçbir şey yapılmadığını belirtti.
Devlet Üretme Çiftliği ve Tarımsal Araştırma Enstitüsü ile ilgili konuşan Şahali, “Su Dairesi’nin ülkede kazılan kuyulardan haberi olmayabilir diye bir şüphem var…” şeklinde konuştu.
