Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) son kararıyla gündeme gelen
K.V. Mediterranean Tours Ltd.'nin TMK nezdindeki avukatı Murat Metin Hakkı yaşanan gelişmeleri Diyalog’a anlattı.
Hakkı; müvekkilinin kararın 55. paragrafında ''mal sahibi'' olarak tanımlanmasının ve ''TMK nezdindeki Maraş başvurularında 1974 kütük kayıtlarının esas alınması gereğine'' değinen 21.10.2019 tarihli KKTC Yüksek Mahkemesi kararına bir çok yerde atıf yapılmasının ''anlamlı ve önemli'' olduğunu kaydetti. İlaveten Türk tarafı için ilk bakışta olumsuz olarak algılanabilecek AİHM kararının pek çok hayırlara vesile olup son günlerde yaşanan mülkiyet krizi ve Kıbrıs sorunu bağlamında Türk tarafının atabileceği pek çok adıma hukuki zemin yaratıp fırsatlar doğurabileceğini ifade etti.
Hakkı, devamla şöyle konuştu:
''Maraş, Türkiye'ye Amerikan silah ambargosunun kaldırılmasının gündeme geldiği 1978'den beri birçok pazarlığa konu oldu. Annan Planı'nın yoğun olarak tartışıldığı 2003 senesine kadar en az 7 kez Türk tarafı Maraş'ı Rumlara vermeyi teklif etti. 1994'ten itibaren Maraş'a karşılık havaalanı ve limanların uluslararası trafiğe açılması konusu çok kez konuşuldu. TMK faaliyete geçtiği 2006 yılından itibaren Maraş konusunda etkin çare üretemedi. Maraş, 1974 göçmenleri, onların varisleri ve Ayia Napa-Paralimni bölgesinde faaliyet gösteren turizmciler dahil belki de en az 100,000 Rum vatandaşını ilgilendirip etkileyebilecek çok önemli bir pazarlık kartıdır. 50 yıllık statükonun artık sürdürülemeyeceği Mahkeme kararıyla tescil edilmiştir. Maraş'ta kalan tüm duvarların yıkılma vakti artık gelmiştir.''
Maraş’ın açılması
Avukat Hakkı; TMK vasıtasıyla Maraş'ın Türk egemenliğinde kontrollü olarak iskana açılabileceğini, askeri bölge statüsünün kaldırılabileceğini, 13/2008 sayılı Yasaya benzer düzenlemeler yapılması yoluyla bölgede mal alım satımının tamamen serbest bırakılmasının sağlanabileceğini ve bu tür adımların Rum iç siyasetinde doğurabileceği çalkantıların Kıbrıs sorunu çözüm süreci, limanlar bağlamında yeni bir al ver, tutuklama dalgasının askıya alınması gibi pek çok senaryoya katalizör etki yapabileceğini kaydetti.
Murat Metin Hakkı şöyle devam etti:
''Uluslararası hukuka uygun şekilde formüle edilebilecek Maraş açılımı kısa ve orta vadede ümit edilen etkileri yaratmazsa uzun vadede Maraş'ın uluslararası hukuka uygun ve 1974 hak sahipleri ya da onların varislerinin rızasına dayalı olarak Türkleşmesinin önü açılır, 50 yıldır atıl duran ekonomik değer Kıbrıs Türk iktisadı için kullanılır.''
Hakkı; yeni süreçte Evkaf'a da bazı önemli kazanımların sağlanabileceğini, Maraş'ın iskana açılmasını takip edecek dönemde toplanacak muhtelif harçlar yoluyla Türkiye'de Atatürk döneminde geçen 05.06.1935 tarih ve 2762 sayılı Vakıflar Kanunu'nu adada iç hukuk yapan Fasıl 225 Taşınmaz Mal (Vakıf İcareteyn ve Arazi Mevkufe Tahsisat Dönüşüm) Yasası tahtında Evkaf'ın uğradığı muhtelif kayıplar için 62 yıldır tahsil edemediği tazminatların faizleriyle ve güncel değerleriyle tahsilatının önünü açılabileceğini ve Maraş'ta iadesi stratejik açıdan uygun olmayacak bazı mallarda ''Güney'deki vakıf mallarıyla takas'' mekanizmasının devreye sokulabileceğini savundu.
Avukat Hakkı ''Bu tür bir hamle ekonomik külfeti olmayan çözümler, Evkaf'ın Maraş'ta hukuka uygun şekilde maldar olması ve Güney'de Türk malları ile ilgili vasilik sisteminin zorlanması gibi çoklu etkiler yaratabilir'' dedi.
